محیط یادگیری
سمیه بیطرف؛ محسن کاملی؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
پیشینه و اهداف: با توجه به گسترش مکانی- محتوایی حوزههای دانش، توجه به رویکردهای نو در آموزش، با تأکید بر فرصتها و محدودیتها، ضروری است. بنابراین، در این مقاله ارائۀ الگوی آموزشی مناسب با رویکرد قابلیت محیطی (شامل ویژگیهای محیطی و خصوصیات فیزیکی، فرهنگی، رفتاری و ادراکی کاربران) در سطوح مختلف، در آموزش طراحی مجموعههای ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با توجه به گسترش مکانی- محتوایی حوزههای دانش، توجه به رویکردهای نو در آموزش، با تأکید بر فرصتها و محدودیتها، ضروری است. بنابراین، در این مقاله ارائۀ الگوی آموزشی مناسب با رویکرد قابلیت محیطی (شامل ویژگیهای محیطی و خصوصیات فیزیکی، فرهنگی، رفتاری و ادراکی کاربران) در سطوح مختلف، در آموزش طراحی مجموعههای مسکونی مورد نظر است. پژوهشهای انجام گرفته در اینباره در دو موضوع آموزش معماری مسکونی و قابلیتهای محیطی قابل بررسی هستند. در این راستا هدف مقاله، بررسی مبانی آموزش معماری با رویکرد قابلیت محیطی و حد مطلوب ارتباط محیط و انسان در فضای مسکونی و ارائۀ الگوی عملیاتی در برنامهریزی آموزشی درس طراحی معماری مسکونی است. در حقیقت واکاوی معیارهای بنیادین طراحی مجموعههای مسکونی در مقولۀ آموزش معماری با تمرکز بر ارتقاء کیفی این فضاها، معطوف به ابعاد پایداری در این تحقیق مورد نظر است.روشها: این تحقیق بر حسب هدف، کاربردی و بر حسب نحوۀ گردآوری دادهها، توصیفی، از نوع پس رویدادی (علی- مقایسهای) است. در مرحلۀ اول تحقیق، به روش کیفی و توصیفی به بررسی و جمع آوری مؤلفههای اثرگذار بر آموزش معماری در طراحی مجموعههای مسکونی به کمک منابع کتابخانهای و میدانی و مصاحبۀ ساختار نایافته با متخصصان پرداخته شد. ابزار تحقیق در این مرحله، پرسشنامه مستخرج از مدل اولیه است و مصاحبه با متخصصان به کمک مقیاس لیکرت انجام شد که شامل شش عامل 1- عوامل محیطی 2-عوامل فردی 3- برنامهریزی آموزشی 4- پیسیکی آموزش 5- پیسیکی مدرس 6- عوامل درونی و بیرونی است که در دو مرحله با هدف بالا بردن روایی صوری(تأیید پرسشنامه توسط متخصصان) و پایایی پژوهش صورت گرفت. جامعۀ آماری شامل خبرگان و متخصصان در دو حوزۀ مدرسان دانشگاه و دست اندرکاران طراحی معماری مسکونی بودند. روش نمونهگیری به دلیل حفظ اصل جامعیت و رعایت تنوع جامعه، بهصورت هدفمند انتخاب شده است. مرحلۀ دوم تحقیق در جهت انجام کار محاسباتی و آماری تحقیق، به لحاظ هدف تبیین و پیشبینی؛ به کشف متغیرها به کمک ابزار تحلیل عاملی پرداخته شد. سپس رتبهبندی عاملهای کشف شدۀ موثر بر آموزش معماری مسکونی انجام گرفت.یافتهها: نتایج بهدست آمدۀ آمار توصیفی پرسششوندگان از هر دو جنس خانم و آقا با تحصیلات کارشناسی ارشد و دکترا و شغل هیأت علمی، مدرسان دانشگاه و دستاندرکاران معماری مسکونی، در سه بازۀ سنی کمتر از 40 سال، 40 تا60 سال و 60 سال به بالا میباشد. یافتهها نشان داد هرشش عامل بر آموزش معماری اثرگذارند. از میان تمام این مؤلفهها پیسیکی آموزش و عوامل محیطی بیشترین تأثیر را داراست.نتیجهگیری: براساس مطالعات انجام شده و نتایج مطالعات آماری، الگویی جامع و عملیاتی برای برنامهریزی آموزش طراحی معماری مسکونی تدوین شد. در این الگو، تیپیسیکی و مؤلفههای محیطی (شامل طراحی نور، طراحی رنگ، رفتار قلمرو پایی، تهویه، تجهیزات محیطی، امنیت و احترام به محیط) بهعنوان موثرترین مؤلفههای عامل محیطی در آموزش معماری مسکونی مطرح شدند. همچنین با توجه به تأکید بر تعامل مدرس و دانشجو و نقش راهنما بودن مربی و تسهیلگری مدرس در نوع روش آموزش، ویژگی مهم این الگو، محوریت مؤلفههای یاد شده در سه حوزۀ یاد دهنده (مدرس)، یادگیرنده (دانشجو) و محیط است.
محیط یادگیری
حمیدرضا عظمتی؛ بهرام صالح صدق پور؛ محمدصادق طاهرطلوع دل؛ زهرا صدوقی
چکیده
پیشینه و اهداف: هدف غایی در تعلیم و تربیت، رشد و بالندگی متعلمین است. توجه به معماری محیط آموزشی که متناسب با اهداف عالیه نظام آموزشی باشد دغدغه معماران این حوزه است. در این پژوهش با اتکاء به نظر اندیشمندان اسلامی در حوزه علوم قرآنی، آموزه های برگرفته شده از قرآن کریم و مؤلفهها یا متغیرهای بسترساز عامل کمال آفرینی استخراج گردید. این ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: هدف غایی در تعلیم و تربیت، رشد و بالندگی متعلمین است. توجه به معماری محیط آموزشی که متناسب با اهداف عالیه نظام آموزشی باشد دغدغه معماران این حوزه است. در این پژوهش با اتکاء به نظر اندیشمندان اسلامی در حوزه علوم قرآنی، آموزه های برگرفته شده از قرآن کریم و مؤلفهها یا متغیرهای بسترساز عامل کمال آفرینی استخراج گردید. این مؤلفه ها درونمایه اصلی معیارهای طراحی و کیفیت بخشی مدارس و مکانهای آموزشی برای تحقق بهره مندی معماران در طراحی کارامد در سه حوزه معنا، عملکرد و کالبد پیشنهاد گردید.روشها: این پژوهش از جمله تحقیقات بنیادی اثرگذار محسوب میگردد، از نظر ماهیت در مجموعه پژوهش های کمی- کیفی قرار می گیرد. روش تحقیق ابتدا پیمایشی (زمینه یابی) می باشد، سپس روایی پرسشنامه های محقق ساخت ارزیابی و پایایی متغیرها از طریق آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 0.764محاسبه و تایید گشته است. همچنین به کمک نرم افزار spss19 تحلیل عامل Q (استخراج دیدگاه های متخصصین) و تحلیل عاملR (استخراج علایق کاربران) صورت گرفت. جامعه آماری متخصصین شامل 25 نفر از اساتید متخصص و خبره در رشته های علمی معارف اسلامی، علوم تربیتی و معماری می باشند. 40 نفر از دختران دانش آموز سال سوم هنرستان های شهر تهران به عنوان حجم نمونه غیر تصادفی از کاربران محیط، در مرحله دوم انتخاب و پرسش نامه های مصور حاصل از دیدگاه های متخصصین تنظیم و تحلیل گردید.یافتهها: پس از 990 دقیقه مصاحبه حضوری با اساتید خبره از دانشگاه های شهید رجایی، تهران، علم وصنعت و دانشگاه امام خمینی قزوین، کد گذاری دو مرحله ای و استخراج مقولات مؤثر در تحقیق، با هدف تنظیم پرسش نامه محقق ساخته با تبیین 40 گویه متناسب با آن گزارهها تنظیم گردید. نتایج تحلیل عاملی پرسشنامه، شامل بر سه عامل: 1- ویژگیهای کالبدی بناهای آموزشی بهعنوان عامل تعالی معنوی انسانی، 2- درونگرایی یا عامل تأمین فضای خودشناسی و خودسازی انسان، 3- برونگرایی، به عنوان عوامل تنظیم شرایط محیطی و عرصه بندی طبیعی بسترهای تحقق کمال انسانی از نظر متخصصین میباشند. همچنین پرسشنامه مصور کاربران در 9 حوزه مختلف فضای آموزشی با 3 درجه کیفی پیشنهادی، در بین کاربران توزیع شد.نتیجهگیری: در حوزه معنا و باهدف رشد معنوی دانش آموزان، نیازهای مطرحشده آنها شامل: "ایجاد آرامش و امنیت، حس رضایتمندی، افزایش قدرت تفکر، پرورش خلاقیت و افزایش مسئولیتپذیری" است. در حوزه عملکرد "مکان های فردی شده، رعایت سلسله مراتب، انعطاف پذیری، تعاملات اجتماعی، فضاهای چند عملکردی و پرورش قوای حسی" مورد انتظار است. در حوزه کالبد "رعایت تنوع، توجه به جزئیات، مقیاس پذیری، زیبایی و ارتباط با طبیعت" می بایست در طراحی مدرسه و محوطه در اولویت قرار گیرند. لذا بر اساس متغیرهای کشف شده در این پژوهش، مدل همبستگی عوامل بسترساز تعالی معنوی دانش آموزان در طراحی مدرسه، از طریق موارد زیر مشخص میگردد: 1- طراحی کالبد با ویژگی های عامل رشد، 2- حیطههای خودشناسی و خودسازی انسان، 3- طبیعت و محیط. بنابراین، با توجه به نقش و اهمیت کالبد و بهویژه خصوصیات محیط مدرسه در رشد و پرورش استعدادهای دانش آموزان، طراحی مطلوب محیطهای آموزشی با هدف ایجاد بستری مناسب جهت رشد معنوی آنان مؤثر است.
کاربرد بازی در آموزش
مینو شفایی
چکیده
پیشینه و اهداف: در حال حاضر تکنیک ها و شیوه های آموزشی متفاوتی در آموزش طراحی معماری استفاده می شود. برگزاری همایش های آموزش معماری در سطح ملی، نشان از توجه صاحب نظران و محققان به اهمیت این موضوع دارد. در سالهای اخیر، شیوه های آموزش انتقادی، مشارکتی و یا تکنیک هایی مانند پرسش و پاسخ جهت افزایش انگیزش دانشجویان، مورد توجه محققان و مدرسان ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: در حال حاضر تکنیک ها و شیوه های آموزشی متفاوتی در آموزش طراحی معماری استفاده می شود. برگزاری همایش های آموزش معماری در سطح ملی، نشان از توجه صاحب نظران و محققان به اهمیت این موضوع دارد. در سالهای اخیر، شیوه های آموزش انتقادی، مشارکتی و یا تکنیک هایی مانند پرسش و پاسخ جهت افزایش انگیزش دانشجویان، مورد توجه محققان و مدرسان معماری قرار گرفته است. اما برگزاری دروس طراحی معماری به صورت کارگاهی (عملی) طی ساعات متمادی، تکراری شدن و یکنواختی تکنیک هایی مانند اسکیس های یک روزه، کرکسیون های فردی و جمعی، آموزش طراحی معماری را به امری کسالت بار برای استاد و دانشجو تبدیل می کند. این مساله در مورد اساتید جوان که تجربه کافی تدریس ندارند تبدیل به یک چالش جدی می شود. به نظر می رسد شیوه آموزش بازی محور می تواند موجب ارتقای انگیزش دانشجویان شده و میزان یادگیری آنها را افزایش دهد. در همین راستا، هدف از این مقاله، بررسی تاثیر شیوه آموزش بازی محور بر میزان یادگیری، مشارکت و احساس دانشجویان در مورد فایده درس طراحی معماری یک (کارشناسی) است. حقیقات گسترده درباره آموزش معماری، نشان از اهمیت این موضوع دارد. رویکرد اصلی در بیشتر تحقیقات اخیر، آموزش یادگیرنده محور است و بیشتر پژوهشگران بر تعامل و مشارکت استاد و دانشجو تاکید کرده اند. هدف اصلی این پژوهشها ارتقای انگیزش و یادگیری دانشجویان معماری است. از سویی در دنیای امروز، آموزش از طریق بازی های رایانهای مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش از طریق بازی -و نه فقط بازی های رایانه ای- در ارتقای یادگیری، مشارکت و احساس دانشجویان در مورد فایده درس است.روش ها: در این پژوهش از روش تحقیق تجربی (عملی) استفاده شده است. جامعه آماری، دانشجویان معماری طرح یک کارشناسی و تعداد نمونه 51 نفر بودند که به سه گروه تقسیم شدند. در گروه آزمون، آموزش طراحی همراه با بازی صورت گرفت. گروه دوم (گروه کنترل 1) به شیوه کرکسیون جمعی و گروه سوم (گروه کنترل 2) از طریق کرکسیون های فردی اداره شد. در ابتدا و انتهای نیمسال در هر سه گروه، آزمون استاندارد MBI-SS برگزار شد.یافتهها: پس از سنجش توزیع فراوانی پاسخ ها در سه گروه و تجزیه تحلیل آنها، نتایج تحقیق نشان داد که آموزش توام با بازی های نمایشی، گفتاری، نوشتاری و ترسیمی می تواند در ارتقای انگیزش، یادگیری، میزان مشارکت و احساس مثبت دانشجو در مورد درس، موثر باشد.نتیجهگیری: پژوهش حاضر، در راستای آموزش مشارکتی و تعامل معلم و دانشجو، تاثیر آموزش از طریق بازی را بر ارتقای انگیزش دانشجویان نشان داد. هرچند در دنیای امروز، آموزش معماری از طریق بازی های رایانه ای، مورد بحث است، این پژوهش، آموزش از طریق بازی را به بازی های رایانه ای محدود نمی داند. بازیهای نمایشی، گفتاری و نوشتاری و ترسیمی بنا به خلاقیت معلم و تناسب بازی با موضوع می تواند در آموزش طراحی معماری گنجانده شود و علاقه دانشجویان را به طراحی معماری برانگیزد و مطابق ادبیات تحقیق، یادگیری دیرپای(دراز مدت) را موجب می شود.
فناوری آموزش- آموزش عالی
محسن کاملی؛ حمیدرضا عظمتی؛ فرزانه رمضی
چکیده
دروس طراحی معماری بهعنوان مهمترین دروس رشتة مهندسی معماری در مقطع کارشناسی حائز اهمیت بوده و بهنوعی آیندة حرفهای معماران بهواسطة این دروس رقم میخورد. در این مقاله مقایسه، تأثیر و میزان نزدیکی دروس طراحی معماری 2 و 4 در فعالیتهای حرفهای مهندسان معماری و بررسی مباحثی مانند اجرا، عملکرد، کارفرما، ایده پردازی و... در ...
بیشتر
دروس طراحی معماری بهعنوان مهمترین دروس رشتة مهندسی معماری در مقطع کارشناسی حائز اهمیت بوده و بهنوعی آیندة حرفهای معماران بهواسطة این دروس رقم میخورد. در این مقاله مقایسه، تأثیر و میزان نزدیکی دروس طراحی معماری 2 و 4 در فعالیتهای حرفهای مهندسان معماری و بررسی مباحثی مانند اجرا، عملکرد، کارفرما، ایده پردازی و... در آموزش و فعالیتهای حرفهای معماران مدنظر میباشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی-تحلیلی است. همچنین به جهت ارزیابی اطلاعات از روش کمّی و از تکنیک پیمایش(مشاهده و پرسشنامه) استفادهشده است. نتایج بهدستآمده نشان داده است که نزدیکی و ارتباط موضوعات طراحی معماری 2 باکارحرفهای، نسبت به موضوع درس طراحی معماری 4 بیشتر است و عناوین مورد تدریس در طراحی معماری 4 با آنچه دانشآموختگان در فعالیت حرفهای خود تجربه میکنند فاصلة زیادی دارد. همچنین توجه به مسائل اجرایی، عملکرد و ایدهپردازی مؤثرترین موارد در کار حرفهای بهحساب میآیند که به این موضوع در دانشگاهها کمتر توجه میشود. از طرفی ارتقای کیفی دروس ساختمان و معماری در دانشگاهها، جهت تقویت معماران حرفهای ضروری به نظر میرسد.
روانشناسی فناوری آموزش
سجاد نازی دیزجی
چکیده
شناخت عوامل ذهنی و روانشناختی موثر در طراحی معماری، از شاخص های مهم آموزش معماری می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی و مهارت های طراحی معماری در دانشجویان معماری دانشگاه غیر انتفاعی دیلمان انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی نا پیوسته رشته معماری دانشگاه دیلمان می باشد که بر اساس فرمول تخمین ...
بیشتر
شناخت عوامل ذهنی و روانشناختی موثر در طراحی معماری، از شاخص های مهم آموزش معماری می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی و مهارت های طراحی معماری در دانشجویان معماری دانشگاه غیر انتفاعی دیلمان انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی نا پیوسته رشته معماری دانشگاه دیلمان می باشد که بر اساس فرمول تخمین حجم نمونه در جامعه محدود تعداد 65 نفر از دانشجویان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و با پرسش نامه آزمون هوش هیجانی برادبری و گریوز (2004) مورد آزمون قرار گرفتند. از نمرات طراحی معماری 2 و معدل دانشجویان به ترتیب به عنوان شاخص- های پیشرفت در طراحی و پیشرفت تحصیلی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش علاوه بر روشهای آمار توصیفی از روشهای آماراستنباطی شامل تحلیل همبستگی و آزمون Tمقایسه میانگین برای نمونه های مستقل و آزمون Tتک نمونه ای از طریق نرم افزار SPSSاستفاده گردید. نتایج پژوهش، حاکی از نبود رابطه معنی دار بین هوش هیجانی با دو شاخص طراحی معماری 2 و پیشرفت تحصیلی دانشجویان معماری می باشد، همچنین یافته ها نشان داد هوش هیجانی در دانشجویان دختر و پسر رشته معماری این دانشگاه تفاوت معنی داری ندارند. در مجموع با توجه به تاثیر هوش هیجانی در موفقیت شغلی و عدم رابطه با مهارت های معماری ضروری است دانشگاه در جهت افزایش هوش هیجانی دانشجویان معماری آموزش های لازم را برگزار نمایند.