نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا عظمتی ¹
• بهرام صالح صدق پور ²
• محمدصادق طاهرطلوع دل ¹
• زهرا صدوقی ¹

¹ گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

² گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: هدف غایی در تعلیم و تربیت، رشد و بالندگی متعلمین است. توجه به معماری محیط آموزشی که متناسب با اهداف عالیه نظام آموزشی باشد دغدغه معماران این حوزه است. در این پژوهش با اتکاء به نظر اندیشمندان اسلامی در حوزه علوم قرآنی، آموزه های برگرفته شده از قرآن کریم و مؤلفه‌ها یا متغیرهای بسترساز عامل کمال آفرینی استخراج گردید. این مؤلفه ها درون‌مایه اصلی معیارهای طراحی و کیفیت بخشی مدارس و مکان‌های آموزشی برای تحقق بهره مندی معماران در طراحی کارامد در سه حوزه معنا، عملکرد و کالبد پیشنهاد گردید.
روش‌ها‌: این پژوهش از جمله تحقیقات بنیادی اثرگذار محسوب می­گردد، از نظر ماهیت در مجموعه پژوهش های کمی- کیفی قرار می گیرد. روش تحقیق ابتدا پیمایشی (زمینه یابی) می باشد، سپس روایی پرسشنامه های محقق ساخت ارزیابی و پایایی متغیرها از طریق آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 0.764محاسبه و تایید گشته است. همچنین به کمک نرم افزار spss19 تحلیل عامل Q  (استخراج دیدگاه های متخصصین) و تحلیل عاملR  (استخراج علایق کاربران) صورت گرفت. جامعه آماری متخصصین شامل 25 نفر از اساتید متخصص و خبره در رشته های علمی معارف اسلامی، علوم تربیتی و معماری می باشند. 40 نفر از دختران دانش آموز سال سوم  هنرستان های شهر تهران به عنوان حجم نمونه غیر تصادفی از کاربران محیط، در مرحله دوم انتخاب و پرسش نامه های مصور حاصل از دیدگاه های متخصصین تنظیم و تحلیل گردید.
یافته‌ها: پس از 990 دقیقه مصاحبه حضوری با اساتید خبره از دانشگاه های شهید رجایی، تهران، علم وصنعت و دانشگاه امام خمینی قزوین، کد گذاری دو مرحله ای و استخراج مقولات مؤثر در تحقیق، با هدف تنظیم پرسش نامه محقق ساخته با تبیین 40 گویه متناسب با آن گزاره­ها تنظیم گردید. نتایج تحلیل عاملی پرسشنامه، شامل بر سه عامل: 1- ویژگی‌های کالبدی بناهای آموزشی به‌عنوان عامل تعالی معنوی انسانی، 2- درون‌گرایی یا عامل تأمین فضای خودشناسی و خودسازی انسان، 3- برون­گرایی، به عنوان عوامل تنظیم شرایط محیطی و عرصه بندی طبیعی بسترهای تحقق کمال انسانی از نظر متخصصین می­باشند. همچنین پرسشنامه مصور کاربران در 9 حوزه مختلف فضای آموزشی با 3 درجه کیفی پیشنهادی، در بین کاربران توزیع شد.
نتیجه‌گیری: در حوزه معنا و باهدف رشد معنوی دانش آموزان، نیازهای مطرح‌شده آن‌ها شامل: "ایجاد آرامش و امنیت، حس رضایتمندی،  افزایش قدرت تفکر، پرورش خلاقیت و افزایش مسئولیت‌پذیری" است. در حوزه عملکرد "مکان های فردی شده، رعایت سلسله مراتب، انعطاف پذیری، تعاملات اجتماعی، فضاهای چند عملکردی و پرورش قوای حسی" مورد انتظار است. در حوزه کالبد "رعایت تنوع، توجه به جزئیات، مقیاس پذیری، زیبایی و ارتباط با طبیعت" می بایست در طراحی مدرسه و محوطه در اولویت قرار گیرند. لذا بر اساس متغیرهای کشف شده در این پژوهش، مدل همبستگی عوامل بسترساز تعالی معنوی دانش آموزان در طراحی مدرسه، از طریق موارد زیر مشخص می‍گردد: 1- طراحی کالبد با ویژگی های عامل رشد، 2- حیطه‌های خودشناسی و خودسازی انسان،  3- طبیعت و محیط. بنابراین، با توجه به نقش و اهمیت کالبد و به‌ویژه خصوصیات محیط مدرسه در رشد و پرورش استعدادهای دانش آموزان، طراحی مطلوب محیط‌های آموزشی با هدف ایجاد بستری مناسب جهت رشد معنوی آنان مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

• کمال آفرینی
• رشد معنوی
• طراحی معماری
• فضاهای آموزشی

20.1001.1.20080441.1399.15.1.11.2

موضوعات

• محیط یادگیری

عنوان مقاله [English]

The ontological basics of perfectionism in designing educational sites

نویسندگان [English]

• H. Azemati ¹
• B. Saleh Sedghpour ²
• M. S. Taher Tolou Del ¹
• Z. Sadoughi ¹

¹ Architecture Department, Faculty of Architecture, Shahid Rajaee Teacher Training University,Tehran, Iran

² Educational Psychology Department, Faculty of Humanities, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: The ultimate goal of education is the learner’s growth. Therefore, the main concern of the architects in this field is the educational environment design in accordance with the high goals of educational system. In this study, relying on the opinions of Islamic thinkers in Quranic sciences field, the teachings derived from the Holy Quran and basic components underlying the perfection has extracted. These components have proposed, as the main contents of design criteria and improving the quality of schools and educational places, in three areas of meaning, function and body to help the architects benefit from an efficient design.
Materials and Methods: This study has considered as an effective fundamental research, using quantitative-qualitative methodology. The methodology, in beginning, is survey. Then, the validity of the researcher-made questionnaires and the reliability of the variables have been calculated and confirmed through Cronbach's alpha test with a coefficient of 0.764. In addition, Q factor analysis (extracting expert opinions) and R factor analysis (extracting users' interests) were also performed using spss19 software. The specialist’s statistical population includes 25 professors specialized in the fields of Islamic education, educational sciences and architecture. Next, 40 female trade school junior were selected, from Tehran trade schools, as a non-random environmental users sample. Finally, the illustrated questionnaires obtained from the views of the professors were prepared and analyzed.
Findings: After 990 minutes of interviews with specialized professors of Shahid Rajaee University, Tehran University, Science and Technology University and Imam Khomeini international University of Qazvin, two-stage coding and extraction of effective categories were done to prepare a researcher-made questionnaire with 40 items. According to the results of the factor analysis, the following three factors have detected; 1- Physical characteristics of educational buildings as a factor of human spiritual excellence, 2- Introversion as an effective factor in human self-knowledge and self-construction, 3- Extroversion as a factor in regulating environmental conditions and natural areas of human perfection from the view of the specialists. Then, the users’ illustrated questionnaires in 9 different educational fields with 3 quality grades, have distributed among users.
Conclusion:: The students’ identified needs, regarding the meaning and spiritual growth, "creating peace and security, a sense of satisfaction, increasing thinking power, fostering creativity and increasing responsibility." In the ​​function field, the following issues are supposed to have taken into account: "individualized places, observance of hierarchy, flexibility, social interactions, multifunctional spaces and the cultivation of sensory powers". In the body field, "observance of diversity, attention to details, scalability, beauty and connection with nature" should have given priority in designing the school and campus. Therefore, based on these identified variables, the obtained correlation model of the factors making students' spiritual excellence in school design is specified through: 1- body design with considering growth factor characteristics, 2- human self-knowledge and self-construction, 3- nature and environment. Therefore, considering the important role of the body and especially the characteristics of the school environment in the growth of students' talents, the optimal design of educational environments is clearly effective to make a suitable ground for their spiritual growth.

کلیدواژه‌ها [English]

• perfectionism
• Spiritual Growth
• Architectural Design
• Educational Spaces

COPYRIGHTS 
©2021 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.