فناوری آموزش- تربیت معلم
علی راهبر؛ سیدمحمدرضا امام جمعه؛ افضل السادات حسینی دهشیری؛ علیرضا عصاره
چکیده
پیشینه و اهداف: تربیتمعلم بهعنوان مهمترین رکن تعلیم و تربیت، وظیفه آموزش و تربیت دانشجومعلمان برای ورود به شغل خطیر معلمی را بر عهده دارد. خلاقیت یکی از مسائل مهم در میان محققان خصوصاً متخصصان آموزشی بوده که همواره باید مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. بهبود خلاقیت بهعنوان یک دغدغه همواره از سوی محققان موردتوجه بوده است. دنیای ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: تربیتمعلم بهعنوان مهمترین رکن تعلیم و تربیت، وظیفه آموزش و تربیت دانشجومعلمان برای ورود به شغل خطیر معلمی را بر عهده دارد. خلاقیت یکی از مسائل مهم در میان محققان خصوصاً متخصصان آموزشی بوده که همواره باید مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. بهبود خلاقیت بهعنوان یک دغدغه همواره از سوی محققان موردتوجه بوده است. دنیای معاصر مربیان و برنامهریزان آموزشی را بر آن داشته تا به دنبال روشهایی باشند که فراگیران را برای آینده آماده سازد. واضح است در دورهای که فراگیران با استفاده از اینترنت در چند ثانیه میتوانند به هر اطلاعاتی دسترسی داشته باشند تأکید بر حفظ و به خاطر آوردن محتوای کتابهای درسی کفایت لازم را ندارد. تمرکز اصلی باید بر رشد مفهومی، تفکر انتقادی، همکاری و از همه مهمتر خلاقیت باشد؛ زیرا که در جهان امروز احتمال مواجهشدن با مشکلاتی که در مورد آن راهحل از پیش تعیینشدهای وجود ندارد؛ افزایش پیداکرده است. ازاینجهت حل مشکلات جدید، نیازمند خلاقیت است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی بر خلاقیت برای دانشجومعلمان است.روشها: این پژوهش ازنظر روش کیفی و از نوع داده بنیاد و رویکرد تحلیل ابعاد است. شرکتکنندگان در پژوهش کلیه متخصصان برنامه درسی و اساتید دانشگاه فرهنگیان بودند. با نمونهگیری معیاری برای مصاحبه نیمه ساختاریافته و اکتشافی 18 نفر انتخاب شدند. مصاحبهها تا رسیدن دادهها به اشباع نظری ادامه یافت. برای تجزیهوتحلیل دادهها از کدگذاری باز، محوری و گزینشی با استفاده از نرمافزار MAXQDA استفاده شد. اعتبار دادهها با روشهای تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مصاحبههای آزمایشی تأیید شد.یافتهها: براساس عناصر برنامه درسی اکر (Akker) یافتهها نشان داد که منطق برنامه درسی خلاقیت محور مبتنی بر تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و یادگیری خلاقیت، بومیسازی خلاقیت، آموزش و بهبود مهارتهای خلاق دانشجومعلمان جهت پرورش دانشآموزان خلاق در مدارس پس از فراغت از دوره تربیت معلم و وارد شدن به مدارس است. محتوا باید متنوع و متکثر، برانگیزاننده، استفاده از فناوریهای نوین آموزشی و ابزارهای چندرسانهای و جذاب در تولید محتوا، سازماندهی این محتوا باید مبتنی بر مارپیچی و تلفیقی باشد. معلم نقش تسهیلگری و محرک خلاقیت را دارد. فعالیتهای یادگیری باید مبتنی بر روشهای ترکیبی، کارگاهی، پرسشگری و مبتنی بر یادگیری مشارکتی باشد. از فناوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس، بهمنظور غنیسازی فرآیند تدریس استفاده شود. همچنین محیط خلاق باید ویژگیهایی مثل محرک خلاقیت، مشارکت، مبتنی بر معماری خلاق و با گرافیک رنگارنگ جذاب رایانهای داشته باشد. ارزشیابی برنامه درسی باید بهصورت کیفی و توصیفی در طی زمان و بهطور مستمر ادامه داشته باشد. قرار گرفتن فراگیران در موقعیتهایی متفاوت از امتحان همچون نمایش خلاق یا بازیهای گروهی، ارزشیابیهایی خلاقانه با استفاده از مفاهیم درسی ولی متفاوت با سؤالات کلیشهای داخل کتاب، برگزاری آزمونهای گروهی و یا انفرادی پس از ایجاد فرصتهای مشاورهای در گروه، خودارزیابی، ارزشیابی هدف آزاد، سنجش مهارتهای خلاق، فرآیندی و عملکردی نیز از دیگر ویژگیهای محیط خلاق است.نتیجهگیری: با توجه به اینکه برنامه درسی خلاقیت محور در دوره تربیتمعلم نیازمند یک فضای تعاملی، باز و آزاد است؛ لذا در کنار برنامه تجویزی نیازمند فضای غیردستوری و انعطافپذیر منطبق با اقتضائات و ویژگیهایی اجرایی است. استفاده از فناوریهای نوین آموزشی و همچنین تلفیق تکنولوژیهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه عناصر برنامه درسی توصیه میشود. همچنین پیشنهاد میشود تغییر و تحول در برنامههای درسی مراکز تربیتمعلم بهقصد ایجاد برنامه درسی آموزش خلاقیت یا تلفیق خلاقیت در محتوای دروس دیگر مثل درس اصول و روشهای تدریس یا درس نظریههای یادگیری و آموزش که مناسبتر برای این کارند، جهت تربیت دانشجومعلمان خلاق صورت پذیرد تا از این طریق گامی مثبت در جهت کیفیت بخشی به برنامههای درسی دانشگاه فرهنگیان در جهت رشد و توسعه خلاقیت دانشجومعلمان برداشته شود.
محیط یادگیری
جعفر جهانی؛ رضا مظاهری؛ مهدی محمدی؛ مریم شفیعی سروستانی
چکیده
پیشینه و اهداف: هدف از این پژوهش توسعه و اعتبارسنجی ابزار فرآیند یاددهی – یادگیری در مدارس هوشمند در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است.روشها: روش پژوهش توصیفی – پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه محققساخته میباشد، که بر اساس بررسی پیشینه تحقیق، طراحی و اجرا گردید. ابتدا مبانی نظری و پیشینه پژوهش در این زمینه ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: هدف از این پژوهش توسعه و اعتبارسنجی ابزار فرآیند یاددهی – یادگیری در مدارس هوشمند در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است.روشها: روش پژوهش توصیفی – پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه محققساخته میباشد، که بر اساس بررسی پیشینه تحقیق، طراحی و اجرا گردید. ابتدا مبانی نظری و پیشینه پژوهش در این زمینه بررسی گردید و سه بعد شاخص ها، مولفه ها و ابزار استخراج و در قالب گویه های مقیاس طراحی گردید. در مرحله بعد برای بررسی روایی این مقیاس از روش تحلیل گویه استفاده شد و همه گویه ها از روایی و اعتبار لازم بالاتر از 4/0 برخوردار بودند. علاوه بر این پایایی مقیاس به کمک آلفای کرونباخ مشخص و تایید گردید. سپس پرسشنامه طراحی شده بعد از اعتباریابی، در اختیار نمونه آماری شامل 216 نفر معلمان مدارس هوشمند شهر گرگان در سال تحصیلی 96-95، که به صورت تصادفی ساده بر اساس فرمول حجم نمونه انتخاب شدهاند، قرار گرفته و در نهایت نتایج آن با استفاده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شد. برای تجزیه و تحلیل داده های آماری از آزمون فریدمن و تکنیک های آماری t تک نمونه ای استفاده گردید.یافتهها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد، در خصوص شاخصهای یاددهی و یادگیری در مدارس هوشمند بیشترین تاثیر بر ایجاد محیط پویا و جذاب برای خلاقیت دانشآموزان و کمترین میزان مربوط به ارتقاء ارزشیابی سطوح بالای تفکر، دانش و مهارت می باشد. در زمینه مولفه های یاددهی و یادگیری مدارس هوشمند بیشترین تاثیر بر آشنایی معلمان با مهارتهای IT و کمترین میزان مربوط به ارتقاء تفکر انتقادی و خودراهبری دانشآموزان میباشد. همچنین در ارتباط با ابزارهای یاددهی و یادگیری مدارس هوشمند بیشترین تاثیر بر تکنولوژی ترکیبی (فیلم، تصویر و ...) و کمترین میزان مربوط به تولید وبلاگها و سایتهای آموزشی میباشد.نتیجهگیری: مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات در راستای تحول بنیادین نظام آموزشی است. از فناوری می توان به عنوان ابزاری قدرتمند برای بهبود کیفیت و کارآیی آموزش استفاده کرد ، اما باید توجه داشت که ترکیب فناوری اطلاعات و ارتباطات با سیستم آموزش و یادگیری روندی چند وجهی و پیچیده است. با توجه به یافته های این پژوهش لازم است در بررسی زیر ساختهای مدارس هوشمند، جنبههای کمّی و کیفی شاخصها، مؤلفهها و ابزار مؤثر هوشمندسازی مد نظر قرار گیرد. بدون شک، گسترش مدارس هوشمند در کشور بدون توجه به نگرش مسولین، اولیا، دانش آموزان و از همه مهم تر معلمان به این فناوری موفقیت آمیز نخواهد بود. به عبارت دیگر، برای موفقیت در این امر، تعیین عوامل مؤثر بر نگرش مثبت به یادگیری مبتنی بر فناوری ازاهمیت ویژهای برخورداراست زیرا که نگرش مثبت، باعث افزایش انگیزه و پذیرش بهتر فناوری و مشارکت فعال در فعالیت ها می گردد. با نگاه علمی و فناورانه به وضعیت کنونی نظام آموزشی کشور میتوان با برنامهریزی بلندمدت بستر پویایی محیط آموزشی و فرآیند یاددهی – یادگیری در مدارس هوشمند را با تولید محتوای متنوع الکترونیکی و توانمندسازی معلمان در حوزه فناوری اطلاعات و تحولات ساختاری در همه ابعاد فراهم نمود. در جوامع دانش بنیان از توسعهی مدارس هوشمند به عنوان راه کار تربیت نیروی خلاق و کار آفرین استقبال میگردد و به عنوان راه پیشرفت وتوسعهی پایداردر نظر گرفته می شود، با توجه به این اصل ورود کشورمان به این حوزه میتواند زمینه توسعه ی روز افزون و پایدار را فراهم نماید.
کاربرد بازی در آموزش
محسن روشنیان رامین؛ خدیجه علی آبادی؛ علی دلاور
چکیده
پیشینه و اهداف: بازیهای رایانه ای امروزه یکی از رسانههای موثر در بین رسانههای مختلف آموزشی میباشد. گرچه انجام بازی می تواند در جریان آموزش به عنوان یک روش آموزشی بکار گرفته شود اما به اذعان بسیار از محققان ساختن بازی توسط خود دانش آموزان می تواند تاثیرات عمیق تری داشته و یکی از تجارب آموزنده و لذت بخش برای افراد بویژه دانش ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: بازیهای رایانه ای امروزه یکی از رسانههای موثر در بین رسانههای مختلف آموزشی میباشد. گرچه انجام بازی می تواند در جریان آموزش به عنوان یک روش آموزشی بکار گرفته شود اما به اذعان بسیار از محققان ساختن بازی توسط خود دانش آموزان می تواند تاثیرات عمیق تری داشته و یکی از تجارب آموزنده و لذت بخش برای افراد بویژه دانش آموزان است. در بازی سازی رایانه ای به دلیل درگیری فرد با فعالیت های چندوجهی باعث رشد تفکر و خلاقیت خواهد شد. با توجه به جدید بودن پدیده بازی سازی رایانه ای توسط دانش آموزان و کمبود پژوهش در زمینه بررسی تاثیر این فعالیت بر خلاقیت، نیاز به پژوهش بیشتر در این زمینه احساس می شود. در همین راستا، هدف اصلی این مقاله، بررسی تأثیر بازیسازی رایانهای بر خلاقیت دانشآموزان پسر ابتدایی انجام شد و اهداف فرعی شامل: 1-بررسی تأثیر بازیسازی رایانهای بر بعد سیالی خلاقیت؛ 2-بررسی تأثیر بازیسازی رایانهای بر بعد اصالت خلاقیت؛ 3-بررسی تأثیر بازیسازی رایانهای بر بعد انعطافپذیری خلاقیت؛ 4-بررسی تأثیر بازیسازی رایانهای بر بعد بسط خلاقیت، بود.روشها: روش تحقیق در این پژوهش، شبه آزمایشی از نوع طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه مدارس ابتدایی پسر شهرستان اسلامشهر بود که یکی این مدارس انتخاب شد. نمونه این پژوهش40 دانشآموز از پایه چهارم تا ششم بود که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند و بهصورت جایگزینی تصادفی در گروه گواه و آزمایش قرار داده شدند. ابزار گردآوری دادهها آزمون تصویری فرم ب خلاقیت تورنس بود که شامل چهار خرده مقیاس: سیالی، انعطافپذیری، اصالت و بسط میباشد. روش گردآوری دادهها بهصورت پیمایشی و روش تجزیهوتحلیل دادهها از طریق آزمون آماری تی افتراقی بود.یافتهها: تحلیل دادهها نشان داد که بازی سازی رایانهای بر خلاقیت و ابعاد آن تأثیر مثبت داشته است. در مورد فرضیه های فرعی نتایج نشان داد که میانگین نمره بعد سیالی خلاقیت گروه آزمایش 21/9 با انحراف معیار 52/4 و میانگین گروه کنترل 25/2 با انحراف معیار 43/1 بود. تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تغییراتی بیشتری را در بعد سیالی خلاقیت تجربه کردهاند و نسبت به قبل از اجرای بازیسازی، سیالی آنها افزایشیافته است (001/0 sig) درنتیجه فرضیه پژوهشی در سطح 01/0 p <تائید شد. در مورد فرضیه دوم نتایج نشان داد که میانگین نمره بعد اصالت خلاقیت گروه آزمایش 28/32 با انحراف معیار 12/9 و میانگین گروه کنترل 43/8 با انحراف معیار 6/4 بود. تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تغییراتی بیشتری را در بعد اصالت خلاقیت تجربه کردهاند و نسبت به قبل از اجرای بازیسازی، بعد اصالت آنها افزایشیافته است (001/0 sig) درنتیجه فرضیه پژوهشی در سطح 01/0 p <تائید شد. در مورد فرضیه سوم نتایج نشان داد که میانگین نمره بعد انعطافپذیری خلاقیت گروه آزمایش 71/9 با انحراف معیار 35/4 و میانگین گروه کنترل 06/2 با انحراف معیار 43/2 بود. تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تغییراتی بیشتری را در بعد انعطافپذیری خلاقیت تجربه کردهاند و نسبت به قبل از اجرای بازیسازی، بعد انعطافپذیری آنها افزایشیافته است (001/0 sig) درنتیجه فرضیه پژوهشی در سطح 01/0 p <تائید شد. در مورد فرضیه چهارم نتایج نشان داد که میانگین نمره بعد بسط خلاقیت گروه آزمایش 92/79 با انحراف معیار 32/29 و میانگین گروه کنترل 68/18 با انحراف معیار 63/8 بود. تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تغییراتی بیشتری را در بعد بسط خلاقیت تجربه کردهاند و نسبت به قبل از اجرای بازیسازی، بعد بسط آنها افزایشیافته است (001/0 sig) درنتیجه فرضیه پژوهشی در سطح 01/0 p <تائید شد.نتیجهگیری: نتایج نشان داد بازیسازی به دلیل اینکه کاربر را در یک مسئله واقعی چندبعدی درگیر میکند میتواند زمینه را برای پرورش خلاقیت فراهم نماید، بازی سازی نیازمند ارائه ایده های جدید در فرآیند طراحی و تولید بازی بوده و دانش آموزان چون به صورت عینی نتیجه کار خود را می دیدند برای ادامه کار داری انگیزه درونی بودند و به تکمیل ایده های خود و همچنین ارئه ایده های جدید ادامه می دادند و این همان نکته ای که در نظریه های خلاقیت به آن تاکید شده است.
معماری
خسرو دانشجو؛ آرش حسینی علمداری؛ محمد معینی پور
چکیده
پیشینه و اهداف: در روند شکلگیری طرح، از وظایف معمار طراح است که بر اساس تجربه و دانش خود در مواجهه با مسئلههای طراحی پاسخهایی مناسب بیابد که از معیارهای مختلف و متفاوت تأمین کننده اهداف طراحی باشد. لذا توانایی ایجاد راهحل جدید و ناشناخته برای مسائل که بهطور معمول به نام خلاقیت از آن یاد میشود، یکی از مهارتهای بنیادی موردنیاز ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: در روند شکلگیری طرح، از وظایف معمار طراح است که بر اساس تجربه و دانش خود در مواجهه با مسئلههای طراحی پاسخهایی مناسب بیابد که از معیارهای مختلف و متفاوت تأمین کننده اهداف طراحی باشد. لذا توانایی ایجاد راهحل جدید و ناشناخته برای مسائل که بهطور معمول به نام خلاقیت از آن یاد میشود، یکی از مهارتهای بنیادی موردنیاز هر طراح معمار است. پاسخگویی به مسائل یکتا و منحصربهفرد طراحی، نیازمند ذهنی خلاق و منعطف است. بر همین اساس در آموزش معماری پرورش خلاقیت دانشجویان در جهت حل مسائل طراحی امری بسیار مهم برشمرده میشود. مقاله حاضر به بررسی میزان تحقق این امر در دوره آموزشی کارشناسی مهندسی معماری در ایران میپردازد.روشها: مقاله حاضر بر اساس روش تحقیق آمیخته اکتشافی و دو پارادایم اثباتگرایی و پساساختارگرایی طراحی و اجرا گردیده است. در این راستا، جامعهی تحقیق بر اساس دستهبندی کیفی وزارت علوم خوشهبندی گردید و یک دانشگاه از بزرگترین خوشه (دانشگاههای درجه سه) انتخاب شد. با توجه به ماهیت دوگانه خلاقیت، با استفاده از دو آزمون استاندارد و متفاوت سنجش خلاقیت (تورنس و ندهرمان) اقدام به اندازهگیری میزان افزایش خلاقیت دانشجویان بهوسیله هر دو آزمون استاندارد اندازهگیری خلاقیت گردید. در مرحله بعدی پژوهش، میزان مناسب بودن محیط آموزشی برای پرورش خلاقیت بر اساس پنج شاخص اساسی حاصل از مطالعات سویر مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمون از دانشجویان فارغالتحصیل خواسته شد در پرسشنامهای به شیوه بسته بر اساس این معیارهای پنجگانه محیط آموزشی خود در طی تحصیل را ارزیابی کنند.یافتهها: نتایج تحقیق نشانگر عدم افزایش خلاقیت عمومی دانشجویان و کاهش چشمگیر استفاده آنها از قدرت تخیل و خلاقیت بهعنوان ابزاری برای حل مسئله در طول دوره آموزش است. بر اساس نتایج تحقیق عدم ثبات اهداف و ارزشهای طراحی در طول دوره آموزشی که از ساختار سیستم آموزشی ناشی میشود، از عوامل اساسی ناتوانی محیط آموزش معماری در پرورش خلاقیت دانشجویان است.نتیجهگیری: با توجه به نتایج حاصل از بررسی خلاقیت عمومی در دانشجویان به نظر میرسد محیط آموزش معماری بهگونهای است که برای افراد با خلاقیت عمومی پایین مفید بوده اما خلاقیت بسیار بالای افراد را برنمیتابد و شرایطی فراهم میشود که خلاقیتهای بالا سرکوب شده و به متوسط جامعه نزدیک شوند. این محیط درمجموع نیز اثر معنیداری بر خلاقیت عمومی جامعه دانشجویان ندارد. از سوی دیگر کاهش شدید استفاده از شیوه تفکر تصوری و خلاق در طول دوره آموزشی نشان میدهد محیط آموزش طراحی معماری تفکر خلاق را پشتیبانی و تکریم نکرده و حتی خلاقیت را بیشازحد مشخصی برنمیتابد.
محیط یادگیری
یزدان موحدی
چکیده
پیشینه و اهداف خلاقیت، یکی از ویژگی های عالی تفکر انسانی می باشد. یکی از راهکارهای پشتیبانی خلاق در آموزش و پرورش شناختی و افزایش خلاقیت، طراحی فضای آموزشی است. فضای آموزشی که با هدف تقویت خلاقیت طراحی می گردد می بایست فراتر از ایجاد کلاسی برای ارائه برنامه درسی، برای دانش آموزان امکان یادگیری از طریق قرار گرفتن در موقعیت را نیز ایجاد ...
بیشتر
پیشینه و اهداف خلاقیت، یکی از ویژگی های عالی تفکر انسانی می باشد. یکی از راهکارهای پشتیبانی خلاق در آموزش و پرورش شناختی و افزایش خلاقیت، طراحی فضای آموزشی است. فضای آموزشی که با هدف تقویت خلاقیت طراحی می گردد می بایست فراتر از ایجاد کلاسی برای ارائه برنامه درسی، برای دانش آموزان امکان یادگیری از طریق قرار گرفتن در موقعیت را نیز ایجاد کند. بر این مبنا، فضای آموزشی طراحی شده بر اساس آموزش شناختی باید ضمن آشنا کردن دانش آموزان با خلاقیت در حل مسائل باز، آنها را به مکاشفه و جستجو دعوت کرده و به تجربه و دست ورزی با پدیده ها ترغیب نماید. در حیطه آموزش و پرورش شناختی نیز، تقویت خلاقیت دانش آموزان و افزایش توانایی آنها در حل مسائل باز بعنوان یکی از اولویتهای اصلی مورد توجه است. همچنین، خلاقیت و ابتکار عمل برای رشد و ارتقای علمی کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است. جامعهای که بتواند خلاقیت نسل جوان و به خصوص دانش آموزان را فراهم سازد به طور حتم از رشد و شکوفایی علمی بهره مند خواهد شد. سازمان آموزش و پرورش به عنوان متولی این بخش می تواند بستر مناسبی برای رشد فکری دانش آموزان ایجاد کند. پژوهش حاضر با هدف تاثیر طراحی بهینه فضای آموزشی بر ارتقای خلاقیت انجام شد.روش ها: مطالعه حاضر از نوع طرح های تحلیلی توصیفی بود که به روش رگرسیون یا پیش بین انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر تبریز در سالتحصیلی 97-1396 بودند. تعداد 370 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شد و پرسشنامه طراحی بهینه فضای آموزشی و خلاقیت در بین آنها توزیع شد. داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSSنسخه 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش تحلیل آماری داده های پژوهش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون بود.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که تنوع در جزئیات فضا، استفاده از مصالح طبیعی، تنوع در رنگ پردازی، تنوع در نورپردازی، فضای متنوع و انعطاف پذیر و وجود گل و گیاه با خلاقیت شناختی ارتباط معناداری دارد و این تفاوت در سطح p نتیجه گیری: طراحی فضاهای آموزشی مانند مدارس از آن جهت با ارزش است که به طور میانگین هر فردی، حدود 14 هزار ساعت از زندگی خویش را از دبستان تا دبیرستان در فضای آموزشی میگذراند.این در حالی است که بسیاری از ساختمان های مدارس بنا به علل مختلفی دچار صدمات جدی شده اند و این در تناقض با محیط جذاب برای افزایش خلاقیت است. در این چنین فضاهای آموزشی که فضای کالبدی مدرسه و محیط حاکم بر روح و روان دانش آموزان باعث خستگی، اختلال در تمرکز، بی انظباطی در دانش پژوهان می شود و به همین خاطر تحقق یافتن اهداف مورد نظر در زمینه خلاقیت با مشکلات جدیدی روبرو می شود. تنوع پذیری عناصر طبیعی در ارتقاء خلاقیت کودکان تاثیر به سزایی دارد. برای مثال گیاهان با شکل، رنگ و اندازه گل و برگ های متفاوت در فصل های مختلف به تنوع فضایی کمک شایانی می کند یا همچنین رنگ های متفاوت طیف نور با استفاده از شیشه های رنگی و یا ایجاد حوض آب، آبشار، آکواریوم و فواره برای تنوع در فضای آموزشی بسیار موثر می باشد. بازی با آب، کاشت گیاهان توسط خود فرد و مانند آن علاوه بر اینکه در ارتقاء انگیزش و آزاد سازی هیجانات تاثیر به سزایی دارد و می تواند یک بستر مناسب برای مشارکت دانش آموز در فعالیت های گروهی به شمار بیاید.به متصدیان آموزش و پرورش توصیه میشود برای ارتقای خلاقیت دانش آموزان مولفه های محیطی و کالبد پردازی بیرونی را مد نظر قرار دهند.
رویکردهای نوین آموزشی
بابک مطیعی؛ فاطمه مهدیزاده سراج؛ قادر بایزیدی
چکیده
پیشینه و اهداف: معماری، دانشی است که زیبایی شناسی و تجربههای حسی در آن بسیار مهم بوده و عمل خلاق روشی برای تفکر و فهمیدن میباشد. استفاده از آموزش ترکیبی در دروس پایه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به عبارتی، آموزش ترکیبی در به انجام رساندن موفقیتآمیز اهداف آموزشی بسیار مهم میباشد. با استفاده از شیوههای کارآمد آموزشی ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: معماری، دانشی است که زیبایی شناسی و تجربههای حسی در آن بسیار مهم بوده و عمل خلاق روشی برای تفکر و فهمیدن میباشد. استفاده از آموزش ترکیبی در دروس پایه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به عبارتی، آموزش ترکیبی در به انجام رساندن موفقیتآمیز اهداف آموزشی بسیار مهم میباشد. با استفاده از شیوههای کارآمد آموزشی و روشهای علمی، کنار گذاشتن روشهای سنتی، به چالش کشیدن ذهن دانشجویان، به کارگیری عنصر خلاقیت در تمام سطوح تدریس و ایجاد کلاسهای فعال و پویا که یادگیری پایدار را در دانشجویان تضمین مینماید، میتوان به وضعیت مطلوب دست پیدا کرد. آموزش در معماری، از روشهای بصری در تدریس و روند طراحی استفاده میکند. روشهای تدریس دروس پایه معماری باید به گونهای باشند که موجب توسعه احساسات شخصی و کسب اعتماد به نفس نوآموزان گردد، لذا آموزش مناسب در آتلیههای دروس پایه از اهمیت ویژهای جهت ارتقاء مهارتهای نوآموزان برخوردار میباشد. هدف این پژوهش کیفی، آسیب شناسی آموزش معماری در دروس پایه و ارائه راهکارهایی در جهت ارتقاء توانمندیهای نوآموزان میباشد.روش ها: بر این اساس، با استفاده از مصاحبه با اساتید و فارغ التحصیلان معماری و بررسی آثار دانشجویان در دروس پایه به استخراج مفاهیم مرتبط با آموزش معماری در دروس پایه با استفاده از نظریه زمینهای پرداخته و با استفاده از تحلیل SWOT فرصتها و تهدیدهای آموزش دروس پایه مشخص گردیده و راهکارهای مناسب جهت آموزش پویا و هدفمند معماری ارائه گردید.یافتهها: نتایج حاکی از این میباشد که با استفاده از آموزش ترکیبی و همزمان دروس پایه، تهیه طرح درس مشترک و پیوستگی تمرینها در جهت واقعیتر نمودن آنها، تاکید بر تمرینهای فردی و گروهی و با تاکید بر ارتقاء انگیزه، هوش هیجانی و خلاقیت نوآموزان معماری میتوان به آموزشی پویا و هدفمند دست یافت.نتیجهگیری: آموزش متفرقه و انتخاب سلیقهای نوع تمرینهای دروس پیش نیاز طراحی در برخی آتلیهها، عدم هماهنگی اساتید با یکدیگر در انتخاب نوع تمرینها و فقدان ارتباط متقن مابین دروس موجب سردرگمی، کاهش مهارتها و توانمندیهای نوآموزان و در نتیجه کاهش انگیزه تحصیلی آنان میگردد. لذا، نیاز به روشهایی برای ایجاد انگیزش تحصیلی و بالا بردن خلاقیت و هوش هیجانی در دانشجویان ضروری است. بر این اساس، آموزش دروس پیش نیاز طراحی با یک روش تدریس مناسب از جمله روش آتلیه ترکیبی (آموزش همزمان و ترکیبی دروس پایه) موجب ارتقاء خلاقیت دانشجویان شده، انگیزه تحصیلی و هوش هیجانی آنها را افزایش میدهد که میتوان آن را آموزشی پویا و هدفمند دانست که به موجب آن کیفیت آموزش ارتقاء مییابد و این امر نیازمند سامان دهی روشها و متدهای سلیقهای اساتید این رشته که در طی فرآیند کرکسیون استفاده مینمایند، میباشد. زمانی که نوآموز معماری، انگیزه، خلاقیت و هوش هیجانی بالایی داشته باشد، توانایی بیشتری در یافتن پاسخهای منحصر بهفرد طراحی خواهد داشت و در نتیجه با انتخاب یک مفهوم مناسب، مسیر طراحی خود را مشخص کرده و به طرحی قابل قبول دست پیدا خواهد کرد.
بازی های رایانه ای آموزشی
سعید پورروستایی اردکانی؛ زینب عارفی
چکیده
این پژوهش با هدف مقایسهی اثربخشی آموزش مبتنی بر بازیهای رایانهای و آموزش مبتنی بر فیلم آموزشی بر خلاقیت و انگیزش دانش آموزان ابتدایی انجام گرفته است. روش پژوهش شبه آزمایشی است که در اجرای آن از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری را کلیه ی دانشآموزان دختر سال ششم ابتدایی شهر قم در سال تحصیلی 95-96 تشکیل ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مقایسهی اثربخشی آموزش مبتنی بر بازیهای رایانهای و آموزش مبتنی بر فیلم آموزشی بر خلاقیت و انگیزش دانش آموزان ابتدایی انجام گرفته است. روش پژوهش شبه آزمایشی است که در اجرای آن از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری را کلیه ی دانشآموزان دختر سال ششم ابتدایی شهر قم در سال تحصیلی 95-96 تشکیل داده است. نمونه این پژوهش شامل 30 نفر (دو گروه 15 نفری کنترل و آزمایش) از دانش آموزان بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش آزمون انگیزش کلر و آزمون خلاقیت تورنس بوده است. تحلیل آماری این پژوهش، توصیفی با استفاده از میانگین و انحراف معیار و استنباطی با کوواریانس تک متغیری و چند متغیری بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد استفاده از بازیهای رایانهای آموزشی در مقایسه با فیلم آموزشی بیش تر موجب افزایش انگیزش در مولفه علاقه به مواد آموزشی میشود درحالیکه در رابطه با خلاقیت تفاوت معناداری بین گروهها وجود ندارد (P>0.05). بنابراین، برای افزایش خلاقیت دانش آموزان با توجه به شرایط و وضعیت موجود در مدرسه میتوان از بازی رایانهای یا فیلم آموزشی استفاده کرد.
آموزش الکترونیکی- مجازی
مهدی رجبی خوزانی؛ زهرا دریکوندی؛ حمید رضاییان
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر دورههای آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی خلاقیت کارآموزان فنیوحرفهای شهر اصفهان انجام گرفته است. روش پژوهش به صورت شبهآزمایشی بر روی کارآموزان این مرکز است. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارآموزانی است، که به مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات فنیوحرفهای شهر اصفهان مراجعه میکردند. ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر دورههای آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی خلاقیت کارآموزان فنیوحرفهای شهر اصفهان انجام گرفته است. روش پژوهش به صورت شبهآزمایشی بر روی کارآموزان این مرکز است. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارآموزانی است، که به مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات فنیوحرفهای شهر اصفهان مراجعه میکردند. حجم نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 110 نفر بود، که از این تعداد 57 نفر در گروه آزمایش و 53 نفر در گروه گواه بودند که از طریق نمونهگیری در دسترس انتخاب شدهاند. ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش، آزمون ماتریسهای پیشرونده هوش ریون جهت همگونی گروههای آزمایشی و گواه و آزمون خلاقیت عابدی که چهار خرده آزمون سیالی، بسط، ابتکار و انعطافپذیری را در بر میگیرد؛ جهت مقایسه دو گروه خلاقیت در پیشآزمون و پسآزمون مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و تحلیل آزمون فرضیههای پژوهش، با استفاده از تحلیل کوواریانس با سطح معنی داری 05/0 >P انجام شد. نتایج پژوهش در دو مؤلفهی سیالی و بسط معنادار نبود اما در دو مؤلفهی ابتکار و انعطافپذیری معنادار بود. همچنین نتایج پژوهش در نمره کل خلاقیت (مجموع خرده آزمونها) معنادار بود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که دورههای آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی خلاقیت کارآموزان مرکز فنی حرفهای شهر اصفهان تأثیری مثبت داشته است.
برنامه ریزی درسی
سمیه گلکاری؛ محسن آیتی؛ میترا راستگومقدم
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر برنامه ی درسی مبتنی بر وبلاگ؛ برخلاقیت دانش آموزان متوسطه انجام شده است. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری این پژوهش، کلیه ی دانش آموزان دختر مقطع اول دبیرستان شهر بیرجند بودند. گروه نمونه 50 نفر (25 نفر گروه کنترل و 25 نفر گروه آزمایش) به شیوه ی نمونه گیری در ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر برنامه ی درسی مبتنی بر وبلاگ؛ برخلاقیت دانش آموزان متوسطه انجام شده است. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری این پژوهش، کلیه ی دانش آموزان دختر مقطع اول دبیرستان شهر بیرجند بودند. گروه نمونه 50 نفر (25 نفر گروه کنترل و 25 نفر گروه آزمایش) به شیوه ی نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی خلاقیت عابدی استفاده شد. نمرات تفاضل پیش آزمون- پس آزمون گروه ها، با استفاده از آزمون «t» تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد، برنامه ی درسی مبتنی بر وبلاگ، بر خلاقیت گروه آزمایش موثر بوده است. در خصوص مولفه های چهار گانه ی خلاقیت نیز، اثر برنامه ی درسی مبتنی بر وبلاگ بر مولفه های سیالیت، ابتکار، انعطاف پذیری، بسط و گسترش معنی دار بود.
آموزش فنی حرفه ای
آذرچهر صحت؛ اصغر خلاقی
چکیده
هدف این پژوهش با شناخت سبک رهبری مورد استفاده مدیران آموزشکدههای فنی و حرفه ای و تأثیر آن بر بهرهوری آموزشکدهها میباشد. این تحقیق از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری آن را مدیران و کارکنان آموزشی شاغل در آموزشکدههای فنی و حرفهای دولتی و غیر دولتی ...
بیشتر
هدف این پژوهش با شناخت سبک رهبری مورد استفاده مدیران آموزشکدههای فنی و حرفه ای و تأثیر آن بر بهرهوری آموزشکدهها میباشد. این تحقیق از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری آن را مدیران و کارکنان آموزشی شاغل در آموزشکدههای فنی و حرفهای دولتی و غیر دولتی استان تهران تشکیل میدهد. نمونه آماری شامل 9 نفر مدیر که به روش سرشماری و 119 نفر کارکنان آموزشی است که به روش تصادفی ساده از میان مدرسین آموزشکدهها انتخاب شدهاند. جمعآوری دادهها با استفاده از روش میدانی انجام گردید. به این منظور از پرسشنامه رند سیپ برای اندازهگیری خلاقیت مدیران از پرسشنامه اچیو برای اندازه گیری بهرهوری و از پرسشنامه چند عاملی رهبری (MLQ)برای اندازهگیری سبک رهبری استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان میدهد که بین مؤلفههای سبک رهبری مدیران با بهرهوری کارکنان در مجموع ارتباط معنیداری وجود دارد.رابطه بین ادراک کارکنان از سبک رهبری مدیران با بهرهوری نیز در مجموع معنیدار است ؛ این به آن معنی است که ادراک آنان از رفتار مدیران خود بر رفتار خود آنان اثر دارد. اما نکته قابل توجه اینست که بنابر آنچه تحلیل دادههای پژوهش نشان میدهد، میان خلاقیت مدیران با بهرهوری کارکنان رابطه معنیداری مشاهده نمیشود.
آموزش علوم
مهدی نجفی خواه؛ نرگس یافتیان؛ شهرناز بخشعلیزاده
چکیده
خلاقیت ریاضی اغلب یک پدیده ناشناخته محسوب میشود. به نظر میرسد بیشتر دانشمندان علاقهمند نیستند فرآیندهای تفکر خود را که موجب خلق و ابداع میشود توصیف و تحلیل نمایند. یکی از اهداف مقاله حاضر، که متکی بر یافتههای تحقیقی معاصر میباشد، آن است که با اشاره به بعضی از تعاریف و ویژگیهای خلاقیت ریاضی، به توصیف و تحلیل فرآیندهای ...
بیشتر
خلاقیت ریاضی اغلب یک پدیده ناشناخته محسوب میشود. به نظر میرسد بیشتر دانشمندان علاقهمند نیستند فرآیندهای تفکر خود را که موجب خلق و ابداع میشود توصیف و تحلیل نمایند. یکی از اهداف مقاله حاضر، که متکی بر یافتههای تحقیقی معاصر میباشد، آن است که با اشاره به بعضی از تعاریف و ویژگیهای خلاقیت ریاضی، به توصیف و تحلیل فرآیندهای تفکر ریاضیدانان در حین خلق ریاضیات، بپردازد. در این راستا، یک مدل چهار مرحلهای شامل مراحل آماده سازی، کمون ، جرقه ذهنی و تأیید را مورد بررسی قرار میدهد. با مروری بر ادبیات، معلوم میشود که یک تعریف خاص و قراردادی برای خلاقیت ریاضی وجود ندارد. بعضی از تعاریف تأکید میکنند که یک عمل خلاقانه در ریاضیات میتواند شامل خلق یک مفهوم مفید یا کشف یک رابطه شناخته نشده و یا تغییر در سازماندهی ساختار یک نظریه ریاضی باشد. چالشها در معرفی و توسعه خلاقیت ریاضی به علت تنوع زیاد تعاریف و ویژگیهای آن است. درک، شهود، بصیرت و توانایی تعمیم دادن از جمله نیرو محرکههای خلاقیت ریاضی هستند. خطاپذیری یکی از ویژگیهای فعالیتهای خلاقانه ریاضی میباشد که باید مورد تقدیر قرار گیرد؛ زیرا همین وجود خطا است که میتواند باعث پیشرویهای اساسی شود. لذا در آموزش ریاضی باید با توجه به این ویژگیها ، شرایط و بستری فراهم نمود تا یادگیری معنا دار (درک و بصیرت) از طریق برقراری ارتباطات و اتصالات بین مفاهیم و روشها ایجاد شود و فرصت پرورش مهارت تعمیم دادن از این طریق فراهم گردد.
