آموزش فنی حرفه ای
پرستو آریانژاد؛ فرهنگ مظفر؛ محمد علی خانمحمدی؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
پیشینه و اهداف: با بهره‌گیری از امکاناتی که فناوری در اختیار آموزش قرار داده است، می‌توان اثر کاستی‌های وضع موجود آموزش را حذف کرد یا به حداقل رساند. شبیهساز آموزشی رایانه‌ای یکی از این فناوری‌ها به‌شمار می‌رود که از گذشته تاکنون در حوزههای مختلف کاربرد فراوانی دارد. در‌حال‌حاضر در رشته معماری داخلی به‌عنوان یک رشته پر متقاضی ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با بهره‌گیری از امکاناتی که فناوری در اختیار آموزش قرار داده است، می‌توان اثر کاستی‌های وضع موجود آموزش را حذف کرد یا به حداقل رساند. شبیهساز آموزشی رایانه‌ای یکی از این فناوری‌ها به‌شمار می‌رود که از گذشته تاکنون در حوزههای مختلف کاربرد فراوانی دارد. در‌حال‌حاضر در رشته معماری داخلی به‌عنوان یک رشته پر متقاضی در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای،کسب مهارت برای اجرای تزئینات داخلی توسط هنرجویان این رشته و جذب آن‌ها در بازار کار منوط به وجود کارگاه‌های مجهز، مواد و مصالح کافی و هنرآموزان خبره به همراه تمرین و تکرار فعالیت‌هاست. با توجه به کمبود برخی از مواد، مصالح و تجهیزات و تجربه اندک تعدادی از هنرآموزان، با استفاده از فناوری شبیهساز رایانه‌ای به‌عنوان مکمل آموزشی می‌توان مشکلات موجود را مرتفع کرد. به‌منظور اثربخشی حداکثری شبیهساز موردنظر رواسازی مدل شبیهساز ویژه کارگاه‌های دروس عملی این رشته ضروری است. هدف از انجام این پژوهش رواکردن مدل شبیهساز آموزشی رایانه‌ای از طریق بررسی روابط میان مؤلفههای آن است.روش‌ها: این مطالعه از نوع مطالعات ترکیبی است که با شیوه سلسه‌مراتبی اکتشافی و در سه مرحله شامل اسناد پژوهی و دلفی، پیمایشی و همبستگی انجام شده است. جامعه آماری آن در مرحله اول، منابع مکتوب و الکترونیکی در حوزه آموزش، آموزش معماری داخلی و شبیهساز رایانه‌ای و متخصصان، اساتید و کارشناسان حوزه معماری، معماری داخلی و تکنولوژی آموزشی است. در مراحل دوم و سوم جامعه آماری هنرآموزان رشته معماری داخلی هستند که در سال تحصیلی 1400-1399 حداقل یکی از دروس کارگاهی این رشته را در پایه‌های دهم، یازدهم و یا دوازدهم آموزش می‌دهند. چک‌لیست مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخت، ابزار مورداستفاده در این پژوهش است و ارزیابی مدل نیز با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شده‌است.یافتهها: یافتهها نشان داد که مدل پیشنهادی از برازش خوبی برخوردار بوده (00/0RMSEA=، 998/0GFI=، 00/1CFI= ،011/2x2=،570/0P-value=) و در مدل همه مسیرهای مستقیم معنادار است (05/0P<). همچنین کلیه مسیرهای غیرمستقیم واقعنمایی محتوای آموزشی مبتنی بر پداگوژی بر فرصت‌ها و تجارب متنوع یادگیری از طریق متغیرهای میانجی تعامل با هنرجو، ارزشیابی هنرجو، تکرارپذیری فعالیت‌ها، نظارت و راهبری هنرآموز، مدیریت محیط یادگیری و تناسب با توانمندی‌های هنرجو معنادار است.نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که مدل ارائه‌شده از روایی کافی برای طراحی شبیهساز رایانه‌ای آموزشی دروس کارگاهی رشته معماری داخلی برخوردار است. در مدل از میان هشت متغیر، واقعنمایی محتوای آموزشی مبتنی برپداگوژی به‌عنوان متغیر مستقل از طریق متغیرهای میانجی تعامل با هنرجو، ارزشیابی هنرجو، مدیریت محیط یادگیری، نظارت و راهبری هنرآموز، تناسب با توانمندی‌های هنرجو و تکرارپذیری فعالیت‌ها بر ایجاد فرصت‌ها و تجارب یادگیری به‌عنوان متغیر وابسته اثر دارد. از بررسی روابط میان متغیرها در مدل و میزان اثر آن‌ها بر یکدیگر می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که بازنمایی فعالیت‌های کارگاهی در محیط شبیه‌سازی و نزدیکی تجربه‌های یادگیری به آنچه در واقعیت وجود دارد، احتمال انتقال تجارب یادگیری آن‌ها را به موقعیت‌های واقعی بیشتر می‌کند. در چنین محیطی لحاظ کردن توانایی‌های فیزیکی و ذهنی کاربران و متناسب‌سازی امکانات محیط با توانمندی‌های آن‌ها، امکان بهره‌گیری از فرصت‌ها و تجارب یادگیری موجود در محیط را افزایش می‌دهد. طراحی تمرین‌ها براساس محتوای آموزشی و سطوح مختلف هنرجویان، در کنار قابلیت تکرارپذیری آن‌ها و نقش نظارت و راهبری هنرآموز می‌تواند اثربخشی شبیهساز را افزایش دهد. همچنین در محیط تعاملی شبیهساز که فرایند یادگیری توسط هنرجو مدیریت شده و ارزشیابی نیز از امکانات آن باشد، هنرجو یادگیری فعال را تجربه خواهد کرد.
یادگیری الکترونیکی
پرستو آریانژاد؛ فرهنگ مظفر؛ محمد علی خانمحمدی؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
پیشینه و اهداف: امروزه استفاده از فناوری در بسیاری از حوزه‌ها امری ضروری است و نتایج قابل‌توجهی برای کاربران آن به همراه دارد. یکی از حوزه‌هایی که استفاده از فناوری، اثربخشی آن را افزایش می‌دهد، تعلیم و تربیت است. ازجمله قابلیت‌هایی که فناوری آموزش در اختیار این حوزه قرار داده است، شبیه‌سازهای آموزشی هستند. شبیه‌سازها فرصت‌ها ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: امروزه استفاده از فناوری در بسیاری از حوزه‌ها امری ضروری است و نتایج قابل‌توجهی برای کاربران آن به همراه دارد. یکی از حوزه‌هایی که استفاده از فناوری، اثربخشی آن را افزایش می‌دهد، تعلیم و تربیت است. ازجمله قابلیت‌هایی که فناوری آموزش در اختیار این حوزه قرار داده است، شبیه‌سازهای آموزشی هستند. شبیه‌سازها فرصت‌ها و تجربه‌های یادگیری متنوعی را فراهم کرده و اثرات مثبتی بر بهبود کیفیت یادگیری دارند. در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای که اغلب فعالیت‌های هنرجویان در کارگاه‌ها و به‌صورت عملی صورت می‌گیرد، شبیه‌سازهای آموزشی می‌توانند با کاهش خطرات احتمالی و همچنین با هزینه کمتر به‌عنوان مکمل فعالیت‌های واقعی در کارگاه استفاده شوند. از یک سو، در برنامه درسی رشته معماری داخلی، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های هنرجویان مربوط به اجرای تزیینات داخلی در فضاهای داخلی است که نیازمند تهیه مواد و مصالح، ابزار و تجهیزات لازم است. هنرجویان برای کسب مهارت لازم و کارآمدی در بازار کار باید به‌دفعات فعالیت‌های کارگاهی را تمرین کنند. از سوی دیگر به دلیل جدید بودن این رشته در نظام آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای برخی از هنرآموزان از مهارت کافی در تعدادی از فعالیت‌های کارگاهی برخوردار نیستند و امکان دارد از شیوه‌های نامناسب فعالیت‌های کارگاهی مانند سخنرانی استفاده کنند؛ ازاین‌رو تعیین ویژگی‌های شبیه‌سازی که مطابق رویکرد برنامه درسی مربوطه باشد، می‌تواند زمینه‌ساز ساخت شبیه‌سازی متناسب با برنامه شده و چالش‌های ذکرشده را کاهش دهد. رویکردی که برنامه درسی رشته معماری داخلی براساس آن تدوین شده است، رویکرد شایستگی است. این رویکرد بر ویژگی‌های شغلی فراگیران و نتایج یادگیری تأکید دارد. سه مؤلفه دانش، مهارت و نگرش، اجزای شایستگی بوده و به‌صورت درهم‌تنیده عملکرد موردنظر برای فرد را به همراه دارند. ازآنجا‌که رویکرد شایستگی معطوف به مهارت‌های موردنیاز بازار کار است؛ یادگیری هدفمند بوده و سرعت یادگیری مطابق ویژگی‌های یادگیرنده تنظیم میشود. شبیه‌سازهای آموزشی رایانه‌ای در صورت طراحی منطبق بر رویکرد شایستگی می‌توانند اهداف آموزشی موردنظر در رشته معماری داخلی را محقق کرده و به‌عنوان ابزار مکمل و کارآمد در خدمت آموزش دروس کارگاهی باشند. این ابزار مکمل در کنار فعالیت‌های کارگاهی زمینه‌ساز ورود هنرجویان رشته معماری داخلی به بازار کار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر ارائه ویژگی‌های شبیهساز رایانه‌ای در آموزش معماری داخلی با رویکرد شایستگی از دیدگاه متخصصان است.روش‌ها: روش این پژوهش ترکیبی(کیفی-کمّی) و بر استفاده از روش پیمایش دلفی استوار است. مرحله اول پژوهش از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با متخصصان حوزه معماری و فناوری آموزشی انجام‌شده است، سپس با تکنیک کدگذاری باز و محوری و تشکیل جدول هدف- محتوا، پرسشنامه محقق‌ساخت شکل گرفت. پس‌ازآن پرسشنامه طی دو مرحله (اکتشافی، تأییدی) توسط متخصصان تکمیل شده است. نمونهگیری با استفاده از شیوه شبکه‌ای (گلوله برفی) و حجم نمونه تا اشباع نظری که در مرحله مصاحبه 10 نفر و در مرحله تکمیل پرسشنامه شامل 26 نفر می‌شوند، صورت گرفته است.یافتهها: پس از تحلیل دادهها، نتایج براساس تحلیل عامل نوعQ استخراج شده است. ویژگی‌های شبیهساز رایانه‌ای در آموزش معماری داخلی با رویکرد شایستگی از دیدگاه متخصصان عبارتند از: واقعنمایی مبتنی بر استانداردهای محتوایی و پداگوژی، قابلیت تمرین و تکرار و کاربرپسندی محیط، دیداری‌سازی محتوا، فرصت‌های متنوع یادگیری و سنجش، تعاملی بودن محیط و مدیریت یادگیری، تطبیق محتوا با اهداف تربیتی و ارزش‌های اخلاق حرفه‌ای.نتیجه‌گیری: با رعایت استانداردهای محتوایی و پداگوژی در محیط شبیه‌سازی که همانندی زیادی به فضای کارگاهی دارد، می‌توان شایستگی‌‌های هنرجویان معماری داخلی را ارتقا داد. تکرارپذیری فعالیت‌ها با فراهم شدن جذابیت لازم، اثربخشی تمرین و تکرار و تمایل هنرجویان را برای انجام تمرین بالا می‌برد. دیداری‌سازی مفاهیم به‌ویژه در مواردی که پیچیدگی‌هایی در فرایند انجام وجود دارد، درک هنرجویان را نسبت به محتوا افزایش می‌دهد. فرصت‌های مختلف یادگیری با افزایش قابلیتهای شبیهساز امکانات بیشتری را در اختیار هنرجویان قرار می‌دهد. پیش‌بینی فرصت‌های سنجش نیز علاوه بر ایجاد شرایط پایش از آموخته‌های هنرجویان، امکان خودارزیابی را نیز برای آن‌ها فراهم می‌کند. همچنین تعاملی بودن شبیهساز و مدیریت فرایند یادگیری توسط هنرجو از ویژگی‌های محیطی است که در آن یادگیری فعال روی‌داده و سبب هماهنگی یادگیری با سرعت پیشرفت هنرجو میشود. تأکید بر ارزش‌های اخلاقی و تلفیق آن با مؤلفههای شایستگی، اهداف تربیتی را در طراحی فعالیت‌ها تقویت می‌کند.
محیط یادگیری
سمیه بیطرف؛ محسن کاملی؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
پیشینه و اهداف: با توجه به گسترش مکانی- محتوایی حوزههای دانش، توجه به رویکردهای نو در آموزش، با تأکید بر فرصت‌ها و محدودیت‌ها، ضروری است. بنابراین، در این مقاله ارائۀ الگوی آموزشی مناسب با رویکرد قابلیت محیطی (شامل ویژگی‌های محیطی و خصوصیات فیزیکی، فرهنگی، رفتاری و ادراکی کاربران) در سطوح مختلف، در آموزش طراحی مجموعههای ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با توجه به گسترش مکانی- محتوایی حوزههای دانش، توجه به رویکردهای نو در آموزش، با تأکید بر فرصت‌ها و محدودیت‌ها، ضروری است. بنابراین، در این مقاله ارائۀ الگوی آموزشی مناسب با رویکرد قابلیت محیطی (شامل ویژگی‌های محیطی و خصوصیات فیزیکی، فرهنگی، رفتاری و ادراکی کاربران) در سطوح مختلف، در آموزش طراحی مجموعههای مسکونی مورد نظر است. پژوهشهای انجام گرفته در اینباره در دو موضوع آموزش معماری مسکونی و قابلیتهای محیطی قابل بررسی هستند. در این راستا هدف مقاله، بررسی مبانی آموزش معماری با رویکرد قابلیت محیطی و حد مطلوب ارتباط محیط و انسان در فضای مسکونی و ارائۀ الگوی عملیاتی در برنامهریزی آموزشی درس طراحی معماری مسکونی است. در حقیقت واکاوی معیارهای بنیادین طراحی مجموعههای مسکونی در مقولۀ آموزش معماری با تمرکز بر ارتقاء کیفی این فضاها، معطوف به ابعاد پایداری در این تحقیق مورد نظر است.روش‌ها: این تحقیق بر حسب هدف، کاربردی و بر حسب نحوۀ گردآوری دادهها، توصیفی، از نوع پس رویدادی (علی- مقایسه‌ای) است. در مرحلۀ اول تحقیق، به روش کیفی و توصیفی به بررسی و جمع آوری مؤلفههای اثرگذار بر آموزش معماری در طراحی مجموعههای مسکونی به کمک منابع کتابخانهای و میدانی و مصاحبۀ ساختار نایافته با متخصصان پرداخته شد. ابزار تحقیق در این مرحله، پرسشنامه مستخرج از مدل اولیه است و مصاحبه با متخصصان به کمک مقیاس لیکرت انجام شد که شامل شش عامل 1- عوامل محیطی 2-عوامل فردی 3- برنامهریزی آموزشی 4- پیسیکی آموزش 5- پیسیکی مدرس 6- عوامل درونی و بیرونی است که در دو مرحله با هدف بالا بردن روایی صوری(تأیید پرسشنامه توسط متخصصان) و پایایی پژوهش صورت گرفت. جامعۀ آماری شامل خبرگان و متخصصان در دو حوزۀ مدرسان دانشگاه و دست اندرکاران طراحی معماری مسکونی بودند. روش نمونهگیری به دلیل حفظ اصل جامعیت و رعایت تنوع جامعه، به‌صورت هدفمند انتخاب شده است. مرحلۀ دوم تحقیق در جهت انجام کار محاسباتی و آماری تحقیق، به لحاظ هدف تبیین و پیش‌بینی؛ به کشف متغیرها به کمک ابزار تحلیل عاملی پرداخته شد. سپس رتبه‌بندی عاملهای کشف شدۀ موثر بر آموزش معماری مسکونی انجام گرفت.یافتهها: نتایج به‌دست آمدۀ آمار توصیفی پرسششوندگان از هر دو جنس خانم و آقا با تحصیلات کارشناسی ارشد و دکترا و شغل هیأت علمی، مدرسان دانشگاه و دست‌اندرکاران معماری مسکونی، در سه بازۀ سنی کمتر از 40 سال، 40 تا60 سال و 60 سال به بالا میباشد. یافتهها نشان داد هرشش عامل بر آموزش معماری اثرگذارند. از میان تمام این مؤلفهها پیسیکی آموزش و عوامل محیطی بیشترین تأثیر را داراست.نتیجه‌گیری: براساس مطالعات انجام شده و نتایج مطالعات آماری، الگویی جامع و عملیاتی برای برنامهریزی آموزش طراحی معماری مسکونی تدوین شد. در این الگو، تیپیسیکی و مؤلفههای محیطی (شامل طراحی نور، طراحی رنگ، رفتار قلمرو پایی، تهویه، تجهیزات محیطی، امنیت و احترام به محیط) به‌عنوان موثرترین مؤلفههای عامل محیطی در آموزش معماری مسکونی مطرح شدند. همچنین با توجه به تأکید بر تعامل مدرس و دانشجو و نقش راهنما بودن مربی و تسهیلگری مدرس در نوع روش آموزش، ویژگی مهم این الگو، محوریت مؤلفههای یاد شده در سه حوزۀ یاد دهنده (مدرس)، یادگیرنده (دانشجو) و محیط است.
روانشناسی فناوری آموزش
بهرام صالح صدق پور؛ محمدصادق طاهرطلوع دل؛ سیده اشرف سادات
چکیده
پیشینه و اهداف: شادی بالاترین سطح عاطفهی مثبت است. شادی از نظر عصبشناختی به‌وسیله‌ی کاهش سریع سرعت شلیک عصبی فعال میشود. رهایی از درد جسمی، رهایی از نگرانیها، حل کردن مسئله‌ای دشوار، و پیروز شدن در رقابتی اضطراب‌انگیز نمونهی الگوی کاهش برانگیختگی عصبشناختی شادی است. گریز از عوامل استرس‌زا و دوری از مواجهه با تغییرات ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: شادی بالاترین سطح عاطفهی مثبت است. شادی از نظر عصبشناختی به‌وسیله‌ی کاهش سریع سرعت شلیک عصبی فعال میشود. رهایی از درد جسمی، رهایی از نگرانیها، حل کردن مسئله‌ای دشوار، و پیروز شدن در رقابتی اضطراب‌انگیز نمونهی الگوی کاهش برانگیختگی عصبشناختی شادی است. گریز از عوامل استرس‌زا و دوری از مواجهه با تغییرات شتابنده امکان‌پذیر نیست. در چنین وضعی افرادی می‌توانند خود را برای مقابله مؤثر با موقعیت پراسترس زندگی آماده کنند که امکان بهزیستی، سلامت روانی و جسمانی را از پیش فراهم نموده باشند. بنابراین شناخت عواملی که منجر به بهزیستی و سلامت روانی افراد می‌گردد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجایی‌که هدف اصلی بهزیستی روانی کمک به همه افراد در رسیدن به زندگی کامل‌تر، شادتر و پیشگیری از بروز اختلالات خلقی، عاطفی و رفتاری است، پیشگیری از بروز بیماری‌های روانی به‌منظور ایجاد جامعه سالم از وظایف اصلی نظام‌های آموزشی است. شادی و شادکامی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار در طول زندگی آدمی است. شادی به نوعی معنای زندگی یا از معنا دهندگان آن است. تأثیر شادکامی در رضایت از زندگی موضوعی قابل توجه است. هدف از پژوهش حاضر، بازساخت، اعتباریابی، پایاسازی و هنجاریابی مقیاس سنجش شادکامی آکسفورد(OHI) آرگایل، مارتین و کراسلند است. این مقیاس شامل 29 گویه در قالب پنج حیطهی رضایت از زندگی، عزت نفس، بهزیستی، رضایت خاطر و خلق مثبت بوده است که در اختیار مشارکتکنندگان قرار گرفت.روش‌ها: روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی و از نوع تحلیل عاملی R میباشد. جامعه آماری پژوهش200 نفر از دانشجویان معماری در چهار دانشگاه تهران هستند که به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند.یافتهها: پژوهش حاکی از آن است که در مقیاس آرگایل در زمینه شادکامی آکسفورد، پنج حیطهی عزت نفس، رضایت از زندگی، رضایت خاطر، بهزیستی و خلق مثبت مطرح هستند. در حالی که در این پژوهش، عاملهای امیدواری، رضایت از زندگی، بهزیستی، خلق مثبت و احساس زیباییشناختی تأیید شدهاند. این دو عامل متفاوت، "احساس زیباییشناختی" مختص رشته معماری و دیگری "امیدواری" مختص ایران میباشند.نتیجه‌گیری: در آخر با بررسی تطبیقی نتایج تحقیق پرسشنامه شادکامی آکسفورد در سالهای 1999 و 2007 نسبت به تحقیق حاضر در سال 2019 میزان مطابقت 95% و 96% به دست آمده است.
روانشناسی تربیتی
حمید رضا عظمتی؛ بهرام صالح صدق پور؛ زینت امینی فر
چکیده
کمبود فعالیت بدنی یکی از نگرانی‌های عمده در مورد بهداشت عمومی کودکان است. محیط کالبدی و خصوصاً فضای باز یکی از متغیرهایی است که به نظر می‌رسد، می‌تواند سطح فعالیت بدنی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش، ساخت ابزاری برای ارزیابی ویژگی‌های کالبدی ارتقادهنده‌ی فعالیت جسمانی کودکان در حیاط مدرسه است. جامعه ...
بیشتر
کمبود فعالیت بدنی یکی از نگرانی‌های عمده در مورد بهداشت عمومی کودکان است. محیط کالبدی و خصوصاً فضای باز یکی از متغیرهایی است که به نظر می‌رسد، می‌تواند سطح فعالیت بدنی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش، ساخت ابزاری برای ارزیابی ویژگی‌های کالبدی ارتقادهنده‌ی فعالیت جسمانی کودکان در حیاط مدرسه است. جامعه آماری موردبررسی کودکان 8 تا 11 ساله‌ی شهر تهران بوده‌اند. نمونهگیری به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام‌شده است و در حوزههای انتخاب‌شده تعداد 120 کودک به‌صورت داوطلبانه در نظرسنجی شرکت نموده‌اند. روایی محتوایی ابزار پژوهش توسط گروهی از متخصصان روانشناسی محیطی، روایی صوری آن با استفاده از نظرسنجی از کودکان و روایی سازۀ آن به‌وسیله تحلیل عامل موردبررسی و تأیید قرار گرفت. بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش متعامد، 21 سؤال در سه عامل قرار گرفتند که این عوامل مقدار 53.858 درصد از واریانس کلی را به خود اختصاص داده‌اند. با بهره‌گیری ازنظر متخصصان، عاملهای به‌دست‌آمده تحت معانی «جذابیت محیط»، «اجتماع‌پذیری فضا» و «بازی‌سازی محیط» نام‌گذاری شد. این ابزار می‌تواند پیش از طراحی یک فضای باز در مدرسه، برای سنجش نیازهای کاربران و تشخیص اولویت‌های آنان مورداستفاده قرار گیرد. همچنین یافته‌های این پژوهش که مهم‌ترین متغیرهای کالبدی مؤثر بر فعالیت جسمانی در حیاط مدرسه را معرفی می‌کند، در طراحی فضاها و عناصر کالبدی حیاط مدرسه قابل‌استفاده خواهد بود.
