یادگیری سیار
مریم سادات قریشی خوراسگانی
چکیده
پیشینه و اهداف: یکی از فناوری‌های پیشگام که در بحران کووید 19 نقش مهمی ایفا نموده است، یادگیری سیار است. یادگیری سیار بهعنوان ابزاری قدرتمند در آموزش و یادگیری پدیدار شده است و بهعنوان یکی از راه‌حل‌های عملی جلوگیری از تعطیلی دانشگاه‌ها قلمداد میشود. علی‌رغم اهمیت یادگیری سیار بهعنوان ابزاری که استراتژی‌های یادگیری را تغییر ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: یکی از فناوری‌های پیشگام که در بحران کووید 19 نقش مهمی ایفا نموده است، یادگیری سیار است. یادگیری سیار بهعنوان ابزاری قدرتمند در آموزش و یادگیری پدیدار شده است و بهعنوان یکی از راه‌حل‌های عملی جلوگیری از تعطیلی دانشگاه‌ها قلمداد میشود. علی‌رغم اهمیت یادگیری سیار بهعنوان ابزاری که استراتژی‌های یادگیری را تغییر داده تا فراگیر بتواند با رویکرد انعطاف‌پذیری، یادگیری خود را مدیریت کند و افق‌های جدیدی را در حوزه نظام آموزشی گسترده است؛ چالش‌هایی را نیز همراه خواهد داشت؛ بنابراین، شناسایی این چالشها می‌تواند، به ارائه راهکارهای حل آن و بهره‌مندی بیشتر از فناوری در فرایند یاددهی – یادگیری کمک کند. بر این اساس، پژوهش حاضر به شناسایی چالشهای یادگیری سیار از دیدگاه دانشجویان پرداخته است.روش‌ها: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر رویکرد کیفی از نوع پدیدارشناسی است. جامعه هدف، دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه الزهرا (س) بودند که تجربه استفاده از تلفن همراه برای آموزش الکترونیکی را داشتند. براین اساس، با استفاده از نمونهگیری هدفمند، با تعداد 32 دانشجو تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه انجام گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل مصاحبه‌ها از روش تحلیل محتوای کلایزی استفاده شد. برای اعتباربخشی دادهها، از روش بازبینی توسط همکاران و بررسی پایایی از روش توافق درون موضوعی دو کدگذار استفاده شد و میزان توافق بین دو کدگذاری برابر با 86 به‌دست آمد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد، از مجموع 315 کد استخراج‌شده، 68 کد به چالشهای جسمی، 35 کد به چالشهای روانشناختی، 31 کد به چالشهای کیفیت یادگیری، 63 کد به چالشهای سخت‌افزاری،52 کد به چالشهای زیرساختی، 39 کد به چالشهای مهارتی،27 کد به چالشهای حمایتی اختصاص داشت. چالشهای جسمی شامل سردرد و سرگیجه، خستگی مفرط چشم، تشدید بیماری‌های عصبی و اختلال خواب؛ چالشهای روانشناختی شامل استرس و اضطراب، افسردگی و ناامیدی و عدم تمرکز و حواس‌پرتی؛ چالشهای سخت‌افزاری شامل مشکلات صفحه‌کلید، مشکلات باطری و شارژ آن، مشکلات میکروفن و صدا، مشکلات دانلود فایل‌ها، مشکلات آی سی، مشکلات حجم کم حافظه موبایل؛ چالشهای زیرساختی شامل اینترنت ضعیف و امکانات و تجهیزات؛ چالشهای مهارتی شامل مهارتهای فردی؛ چالشهای کیفیت یادگیری شامل کیفیت امور آموزشی و پژوهشی و چالشهای حمایتی شامل حمایت سازمانی، حمایت خانواده و حمایت اساتید بوده است.نتیجه‌گیری: بحران کرونا بار دیگر بی‌عدالتی آموزشی و توزیعی را نمایان کرد و بسیاری از دانشجویان مناطق محروم برای حضور در کلاس‌های مجازی و انجام امور آموزشی و پژوهشی با چالشهای جدی روبرو شده‌اند. ازآنجاکه، استفاده از موبایل برای اکثر دانشجویان تنها گزینه برای شرکت در کلاس‌های مجازی محسوب میشود؛ بنابراین، برای رفع یا کاهش چالشهای جسمانی؛ برنامه‌ریزی کلاس‌ها با فواصل معین، استفاده از اسلایدهایی با رنگ‌های شاد و روشن، ترکیبی از متن، فیلم و استفاده از روشهای ترکیبی آنلاین و آفلاین، برای کاهش چالشهای جسمانی پیشنهاد میشود. جهت رفع چالشهای زیرساختی استفاده رایگان از اینترنت پرسرعت، خرید یا اجاره سرورهای قدرتمند برای ارائه خدمات آموزش مجازی توصیه میشود. حمایت‌های مالی دانشگاه و خریداری امکانات مناسب ازجمله رایانه و تلفن همراه می‌تواند در رفع بسیاری از چالشهای سخت‌افزاری مؤثر واقع شود. برای رفع چالشهای مهارتی؛ مهارت‌آموزی کار با نرم‌افزارهای آموزشی و پیام‌رسان دانشگاهی و برگزاری کارگاههای مختلف مقدماتی و پیشرفته برای دانشجویان ضروری است. همچنین در راستای چالشهای حمایتی، پیشنهاد میشود دانشگاه با جذب منابع مالی از سازمانهای مختلف و جذب حمایت‌های خیرین و اختصاص بودجه مناسب، ابتدا به شناسایی دانشجویان کم برخوردار و نا برخوردار خود پرداخته و سپس با اختصاص وام‌هایی با بهره کم به دانشجویان مذکور برای تهیه رایانه و تلفن همراه و وام‌های بلاعوض جهت دانشجویان کم برخوردار، در رفع چالشهای حمایتی بیش‌ازپیش همت گمارد. همچنین، اساتید با شناسایی دانشجویان مذکور در کلاس‌های خود، با انعطاف بیشتر و کمک‌های آموزشی، شرایط دانشجویان را درک کنند. درک خانواده‌ها از شرایط تحصیلی و مهیا نمودن محیط آرام و امکانات در حد توان، می‌تواند چالشهای روانشناختی را به حداقل رساند. علی‌رغم اینکه توجه و رفع چالشهای زیرساختی و سخت‌افزاری بهعنوان پیشنیاز کیفیت یادگیری از اهمیت زیادی برخوردار است؛ اما برای رفع چالشهای کیفیت یادگیری؛ راهکارهایی ازجمله، اختصاص فعالیتهای مفید برای افزایش یادگیری دانشجویان، انجام کار گروهی با تقسیم‌کار عادلانه جهت جلوگیری از فشار کار روی دانشجویان، بازخوردهای مناسب و به‌موقع اساتید، تنوع ارائه تکالیف به‌صورت کتبی و شفاهی، توصیه میشود. درنهایت با رفع چالشهای مذکور، چالشهای روانشناختی ناشی از استرس و ناامیدی در دانشجویان نیز رفع خواهد شد.
آموزش الکترونیکی
افسانه حبیبی آذر؛ جواد کیهان؛ بهنام طالبی
چکیده
پیشینه و اهداف: وجود معلمانی شایسته، متبحر و برخوردار از توانمندی حرفهای و آموزشی بالا، برای انجام آموزش های باکیفیت بسیار ضروری و حیاتی است. در این راستا، برنامه های توسعه حرفهای و دوره های آموزشی مادام العمر و مستمر در قالبهای مختلف من جمله دوره های آموزشی ضمن خدمت، برای معلمان برگزار میشود. علی‌رغم اهمیت ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: وجود معلمانی شایسته، متبحر و برخوردار از توانمندی حرفهای و آموزشی بالا، برای انجام آموزش های باکیفیت بسیار ضروری و حیاتی است. در این راستا، برنامه های توسعه حرفهای و دوره های آموزشی مادام العمر و مستمر در قالبهای مختلف من جمله دوره های آموزشی ضمن خدمت، برای معلمان برگزار میشود. علی‌رغم اهمیت این دوره ها، بررسی گزارش یافته های بسیاری از پژوهشها حاکی از آن است که دوره های ضمن خدمت آموزش‌وپرورش برای بسیاری از معلمان اثربخشی لازم را ندارند. ازاین‌رو پژوهش حاضر به مطالعه چالشهای برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت آموزش‌وپرورش از نظر معلمان پرداخته است.روش‌ها: روش پژوهش حاضر، کیفی با رویکرد پدیدارشناسی از نوع تجربیات زیسته است. مشارکت‌کنندگان پژوهش حاضر تمام معلمان شاغل در استان آذربایجان غربی بودند. نمونه پژوهش باملاحظه معیارهایی از قبیل اشتهار معلمان، کسب مقامهای مرتبط با فناوری در جشنواره های استانی یا کشوری، تجربه تدریس دوره های آموزش فناوری در اداره آموزش‌وپرورش به روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند و حجم نمونه با در نظر گرفتن قاعده اشباع نظری تعیین شد برای دریافت بازخورد کفایت و اشباع نظری داده ها، بعد از هر مصاحبه، در اسرع وقت، پیاده سازی، دستنویس و کدگذاری شدند؛ بعد از انجام 22 مصاحبه، (13 زن و 9 مرد) داده ها به اشباع نظری رسیدند. روش گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. دو تکنیک ضبط صدا و یادداشت‌برداری (با تأکید بر ضبط صدا) برای روش گردآوری داده ها استفاده شد. برای آنالیز دادهها و استخراج مضامین اصلی رویکرد تحلیل مضمون طبق رویکرد چهار مرحلهای گیورگی (1970) در بستر نرمافزار MAXQDA10 انجام گرفت.یافته ها: یافته ها نشان دادند که چالش های برگزاری این دوره ها را میتوان در چهار مضمون یا چالش اصلی طبقه بندی و ارائه نمود؛ این چالشها عبارتند از: 1) «انگیزه معلمان برای حضور فعال و هدفمند در دورهها» (شامل زیر مقوله‌های چالش های درونی و چالش های بیرونی)؛ 2) «چگونگی و نحوه برگزاری دوره ها» (شامل زیر مقوله‌های عدم توجه به ماهیت موضوعی دوره ها، و عدم توجه به زیرساخت موردنیاز)؛ 3) «استمرار (موضوعی و زمانی) در برگزاری دوره ها» (شامل زیر مقوله‌ها عدم پیوستگی سلسله‌مراتب موضوعی، و عدم استمرار زمانی در برگزاری دورهها)؛ و 4) «انطباق محتوای دوره ها با نیازهای معلمان» (شامل نیاز محور نبودن دورهها، عدم توجه به تناسب دانش پیشنیاز معلمان برای مشارکت در دوره ها، و تخصصی نبودن دورهها).نتیجه گیری: با توجه به اینکه همانند دیگر سازمانهای دولتی، در سازمان آموزش‌وپرورش نیز برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت معلمان به نوعی اجباری است؛ لذا تصور می رود برگزاری این دوره ها به نوعی «رفع تکلیف» بوده و به «اثربخشی» دوره ها زیاد توجهی نمی شود. لذا نتیجه گرفته میشود چالش اول این باشد که معلمان انگیزه مشارکت در دوره ها را ندارند. چالش دوم این است که چون زیرساختهای موردنیاز برگزاری عملی دوره ها فراهم نمیشود؛ لذا دوره ها اثربخشی مورد نظر را ندارند. چالش سوم این است که چون دورهها به لحاظ موضوعی و زمانی، به‌طور مستمر برگزار نمی شوند؛ بنابراین باوجود صرف هزینه های کلان، اثربخشی آن مشهود نیست. بر اساس چالش چهارم، چون «پیشنیاز مشارکت در دوره» و «سطح بندی معلمان» رعایت نمی شود؛ لذا محتوای دوره ها در راستای توسعه توانمندی های حرفهای معلم تنظیم نمی شود. بر این اساس پیشنهاد می شود، برای برگزاری دوره ها، ابتدا عملیات نیازسنجی و پیشنیازهای دورهها تدوین شده، معلمان سطحبندی شوند، زیرساختهای مورد نیاز دوره ها تهیه شده و با در نظر گرفتن توالی موضوعات، دوره ها در زمانهای مناسب برگزار و سپس ارزشیابی لازم انجام گیرند.
آموزش الکترونیکی- مجازی
سارا خداویسی؛ فرهاد سراجی
چکیده
پیشینه و اهداف: معلم بهعنوان یکی از عناصر اساسی برنامه درسی در اثربخش سازی آموزش و تسهیل یادگیری نقش موثری دارد. کیفیت کار معلمان مهمترین عامل موثر بر کیفیت یادگیری دانش آموزان و موفقیت نظام‌های آموزشی است. معلمان بهعنوان یکی از اجزای پیچیده اکوسیستم مدرسه باید بتوانند انتظارات و تقاضاهای مسئولان و ذی‌نفعان مختلف ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: معلم بهعنوان یکی از عناصر اساسی برنامه درسی در اثربخش سازی آموزش و تسهیل یادگیری نقش موثری دارد. کیفیت کار معلمان مهمترین عامل موثر بر کیفیت یادگیری دانش آموزان و موفقیت نظام‌های آموزشی است. معلمان بهعنوان یکی از اجزای پیچیده اکوسیستم مدرسه باید بتوانند انتظارات و تقاضاهای مسئولان و ذی‌نفعان مختلف را برآورده سازند و از تحولات اجتماعی و تغییرات آینده درک عمیقی داشته باشند. بنابراین معلمان باید به طور مداوم به دنبال روزآمدسازی دانش و مهارت‌هایشان باشند و توسعه حرفهای خود را بهبود بخشند. حوزه توسعه حرفهای معلم جنبه های مختلف نظیر؛ عقاید، باورهای تربیتی، معرفت شناختی و تمامی ابعاد فکری، رفتاری و عملی مربوط به آموزش و تدریس را شامل می‌شودهدف این پژوهش شناسایی نحوه استفاده معلمان ایرانی از فضای مجازی برای توسعه حرفهای و استخراج الگوی آن است.روش‌ها: در این پژوهش از روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. 25 نفر از معلمان فعال در کاربرد فضای مجازی در آموزش استان همدان در سال تحصیلی 1397-1396 به مصاحبه دعوت شدند. نمونهها با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و بر اساس منطق اشباع نظری تا 25 نفر ادامه یافت. برای اعتبار و اعتمادپذیری دادهها از قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، قابلیت اعتماد و قابلیت تایید استفاده شد.یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان داد معلمان با استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات میتوانند به اطلاعات مورد نیازشان در زمینه های مختلف دسترسی آسان داشته باشند؛ از همایش ها و کارگاههای آموزشی مطلع شوند؛ در تجربه های خود بازاندیشی کنند و در پاسخگویی به مسائل تربیتی دانش آموزان اعتمادبه نفس داشته باشند. با استفاده از ابزارهای تولید و ارائه محتوا به تولید محتواهای چندرسانه ای باکیفیت بپردازند؛ فعالیتهای یادگیری متنوع طراحی کنند؛ انگیزه دانشآموزان را برای مشارکت افزایش دهند؛ از روشهای تدریس فعال استفاده کنند. همچنین آنها با استفاده از ابزارهای تعاملی میتوانند تجارب خود را بیان کنند؛ به تمرین نوشتن و تبادل اطلاعات با صاحب نظران و همکاران خود بپردازند؛ مهارتهای گفت وگوی خود را تقویت کنند؛ با همکاران و صاحبنظران به صورت مشارکتی یاد بگیرند و در انجام پروژه های گروهی شرکت نمایند.نتیجه‌گیری: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد معلمان ایرانی از ابزارهای سه گانه بازیابی اطلاعات، تولید و ارائه محتوا و ابزارهای تعاملی در راستای توسعه حرفهای خود بهره میگیرند و با استفاده از این ابزارها میتوانند به توسعه حرفهای در زمینه های دانش محتوایی، پداگوژیک و فناورانه بپردازند. بر اساس یافته ها، معلمان با استفاده از ابزارهای بازیابی می توانند به اطلاعات مورد نیازشان در زمینه های مختلف نظیر اطلاعات مربوط به رشته تحصیلی و آخرین تغییرات کتب درسی، اطلاعات مربوط به مسائل تربیتی دانش آموزان، شیوه های تدریس، شیوه های ارزشیابی، روشهای پژوهش، نظریه های یادگیری، آگاهی از وضعیت آموزش و پرورش کشورهای دیگر و دانش فناوری، زمان، مکان و موضوع همایشها و کارگاههای آموزشی حضوری و الکترونیکی دست یابند. همچنین نتایج یافته ها نشان داد که معلمان با استفاده از ابزارهای تعاملی می توانند تجارب خود را بیان کنند و از نظرات دیگران برای بهبود آنها استفاده کنند؛ فضای مشارکتی ایجاد کنند؛ تفکر انتقادی خود را تقویت کنند؛ مهارت نویسندگی خود را تقویت کنند و مهارتهای استفاده از ابزارهای واژه نگار را بهبود بخشند؛ به تبادل اطلاعات با صاحب نظران و همکاران خود بپردازند؛ مهارت گفتگوی خود را تقویت کنند؛ با همکاران و صاحب نظران در پروژههای مشارکتی فعالیت کنند؛ و به طراحی فعالیتهای یادگیری فردی و گروهی بپردازند. بنابراین معلمان میتوانند از فضای مجازی بهعنوان بستری برای توسعه حرفهای خود استفاده کنند.
فناوری آموزش- دوره متوسطه
کاظم عبداله‌پور؛ ابوالفضل رفیع‌پور
چکیده
هدف مقاله حاضر، بررسی تجربه زیستة چرخة مدلسازی دانشآموزان با استفاده از رویکرد پدیدارشناختی است. برای این منظور، از یک مسأله با عنوان «نان محلی و نان شهری» استفاده شده است که حاصل تجربة 3 سالة نویسنده اول، در یکی از روستاهای واقع در محدودة جنوب شرقی ایران بوده است. در این پژوهش، از نمونهگیری هدفمند استفاده شده و تا ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر، بررسی تجربه زیستة چرخة مدلسازی دانشآموزان با استفاده از رویکرد پدیدارشناختی است. برای این منظور، از یک مسأله با عنوان «نان محلی و نان شهری» استفاده شده است که حاصل تجربة 3 سالة نویسنده اول، در یکی از روستاهای واقع در محدودة جنوب شرقی ایران بوده است. در این پژوهش، از نمونهگیری هدفمند استفاده شده و تا رسیدن به اشباع اطلاعات، نمونهگیری ادامه یافته است. در این مطالعه، جمعاً 16 دانشآموز دختر پایه نهم (8 گروه دو نفره) شرکت داشتند. دادههای مطالعه از منابع مختلف شامل مشاهده مشارکتی، برگه‌های دانشآموزان، گفتگوهای بین مصاحبه‌گر و دانشآموز و مصاحبههای نیمهساخت‌یافته جمعآوری و با استفاده از روش تفسیری، تحلیل شده‌اند. یافتههای مسأله پخت نان که مسأله‌ای اصیل و برگرفته از زندگی واقعی دانشآموزان روستایی بود، نشان میدهد دانشآموزان از مرحلة اول تا پنجم مدلسازی به ترتیب قادرند مسأله دنیای واقعی را بیان کنند؛ از دادههای واقعی مدل ریاضی بسازند؛ با استفاده از تجربة زیسته و دانش ریاضی نتایج ریاضی را به دست آورند. تجربة پخت نان بر تجسم دانشآموزان در تفسیر نتایج و باور آنها اثر گذاشته است. بنابراین، مهمترین نتایجی که پژوهش حاضر به آن رسیده است عبارتند از اینکه تجربة زیستة دانشآموزان به حل مسألة مدلسازی کمک کرده است و نقش مهمی در پر کردن شکاف بین دنیای واقعی و دنیای ریاضی داشته است.
فناوری آموزش- دوره متوسطه
محسن تقی زاده؛ اسکندر فتحی آذر؛ حمداله حبیبی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تجارب معلمان و دانشآموزان دورهی متوسطه در استفاده از فنآوری بوده است. در این پژوهش از روش تحقیق کیفی و از نوع پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دبیران و دانشآموزان دوره متوسطه شهر بهبهان بود. بنابراین بر اساس روش نمونهگیری هدفمند، مصاحبههای نیمهسازمانیافته با هشت معلم و شش ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تجارب معلمان و دانشآموزان دورهی متوسطه در استفاده از فنآوری بوده است. در این پژوهش از روش تحقیق کیفی و از نوع پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دبیران و دانشآموزان دوره متوسطه شهر بهبهان بود. بنابراین بر اساس روش نمونهگیری هدفمند، مصاحبههای نیمهسازمانیافته با هشت معلم و شش دانشآموز دراستفاده از فنآوری صورت گرفت. برای حصول اطمینان از قابلیت اعتمادپذیری دادههای پژوهش از روش مطالعه مکرر، مقایسه مستمر دادهها، خلاصهسازی و دستهبندی اطلاعات بدون اینکه دادهها آسیبی ببینند استفاده شد. دادهها با استفاده از روش پیشنهادی اسمیت تجزیه و تحلیل شدند. دراستفاده از فنآوری سه مضمون اصلی شامل کارآیی استفاده از فنآوری، موانع استفاده از فنآوری و عوامل مؤثر بر استفاده بیشتر از فنآوری به دست آمد. همچنین یافته‌ها نشان داد که دبیران و دانشآموزان در استفاده از فنآوری با مسائل متعددی روبرو هستند . از مهمترین مسائل، جدی نگرفتن کتاب آموزش رایانه، قبولشدن در آزمون سراسری، علاقه معلمان و نوع درس را میتوان اشاره کرد.
