واقعیت مجازی
عباس صداقتی؛ بابک مطیعی
چکیده
پیشینه و اهداف: انگیزش بهعنوان یک عامل محرکاساسی در یادگیری، نقشی بنیادی در موفقیتتحصیلی دانشجویان ایفا میکند. بهنظر میرسد دانشجویان دانشکدههای معماری، انگیزش لازم جهت آموختن دروسنظری و به‌ویژه دروسفنی و ساختمانی را ندارند. با توجه به تفاوتماهوی رشتهمعماری و بهتبع آن، آموزش آن با سایر رشتهها، ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: انگیزش بهعنوان یک عامل محرکاساسی در یادگیری، نقشی بنیادی در موفقیتتحصیلی دانشجویان ایفا میکند. بهنظر میرسد دانشجویان دانشکدههای معماری، انگیزش لازم جهت آموختن دروسنظری و به‌ویژه دروسفنی و ساختمانی را ندارند. با توجه به تفاوتماهوی رشتهمعماری و بهتبع آن، آموزش آن با سایر رشتهها، هدف پژوهشحاضر، بررسی بهکارگیری شبیهساز رایانهای بهعنوان ابزاری متحول‌کننده در چشم‌انداز پویای حوزهآموزش و تأثیر آن در انگیزش دانشجویان معماری است.روش‌ها: نوع تحقیق از نظر هدف، کاربردی بوده و از لحاظ گردآوری دادهها در زمره تحقیقات شبهآزمایشی با گروهگواه محسوب میشود. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه هارتر بود که پس از بررسی پایایی و انجام تحلیلهای مقدماتی و پیشنیاز با آزمونکوواریانس تحلیل شد. جامعهآماری تحقیق دانشجویان درس ساختمان 2 دانشگاه آزاد ارومیه بوده، که در دوگروه آزمون 30 نفر و کنترل 30 نفر، بهگونهای انتخاب شدند که میانگین نمرات هر دو گروه در آزمون مقدماتی یکسان باشد.یافتهها: براساس یافتهها میتوان گفت یکى از اصلیترین عوامل بروز عملکرد و رفتار انسان، انگیزش است. انگیزش، فرد را بهجنبش وا میدارد و در محیطهاى آموزشی همبستگى مستقیم با یادگیری و یادداری و پیشرفتتحصیلی دانشجویان دارد و به انگیزش درونی و بیرونی تقسیم میشود؛ یافتههای حاصل از تحلیلآماری، فرض پژوهش مبنیبر تأثیر استفاده از شبیهساز بر انگیزش دانشجویان درس ساختمان 2 را تصدیق میکند. در بنیان انگیزشدرونی، تفاوت قابلتوجه و معناداری میان گروهآزمون و گروهکنترل وجود دارد. افزایش چشمگیر نمرات، انگیزهدرونی پسآزمون نسبتبه نمرات درونی پیشآزمون در گروهآزمایش و همچنین اختلاف حداقلی در نمرات پیشآزمون و نمرات پسآزمون گروهگواه بیانگر تأثیر استفاده از این فناوری در افزایش انگیزشدرونی دانشجویان است. در مؤلفه انگیزشبیرونی نیز دوگروه آزمایش و کنترل دارای تفاوتمعناداری در پسآزمون هستند. انگیزشبیرونی دانشجویانی که بهروش شبیهساز رایانهای آموزش دیدهاند، نسبتبه گروهی که بهروش معمول آموزش دیدهاند، متفاوت است و نیز بالاتربودن میانگین نمرات گروهآزمون در پسآزمون، افزایش این انگیزش در گروهآزمون را نشان میدهد.نتیجه‌گیری: بهرهگیری از شبیهساز رایانهای در آموزش دروسفنی، منجر به افزایش قابل توجه انگیزش دانشجویان معماری میشود. افزایش قابلملاحظه نمرات پایانترم دانشجویانی که از این فناوری استفاده کردند نسبتبه گروه کنترل، مؤید تأثیرمثبت استفاده از آن است. کاربرد آن، هنگامی اثربخش است که اصول و مفاهیم ذهنی و پایه بهوسیله روشهای دیگر آموزش داده، و سپس برای آموزشتکمیلی از شبیهسازی استفاده شود و بهطور کلی، هنگامی مؤثرتر است که همراه با روشهای سنتی بهکار برده شود؛ یعنی شبیهسازی بهعنوان مکملی برای روشهای سنتی بهحساب میآید.
فناوری آموزش- آموزش مهندسی
بابک مطیعی
چکیده
پیشینه و اهداف: آموزش دروس پایه در رشته معماری از اهمیت ویژهای برخوردار است و آموزش صحیح این دروس، نوآموزان معماری را در جهت یادگیری بهتر و طراحی خلاقانه در دروس طراحی معماری، هدایت خواهد نمود. با توجه به شیوه های آموزشی متفاوت و تغییرات ایجاده شده در سرفصل مقطع کارشناسی معماری و تفکیک دروس پایه، شاهد ناهماهنگی میان اساتید در ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: آموزش دروس پایه در رشته معماری از اهمیت ویژهای برخوردار است و آموزش صحیح این دروس، نوآموزان معماری را در جهت یادگیری بهتر و طراحی خلاقانه در دروس طراحی معماری، هدایت خواهد نمود. با توجه به شیوه های آموزشی متفاوت و تغییرات ایجاده شده در سرفصل مقطع کارشناسی معماری و تفکیک دروس پایه، شاهد ناهماهنگی میان اساتید در آموزش مهارتهای اولیه آموزش معماری هستیم. با توجه به اهمیت مبحث نقشه کشی در رشته مهندسی معماری نیاز به بررسی تأثیر آموزش تلفیقی و تفکیکی بر کیفیت آموزش این مبحث است. انگیزش، از جمله مفاهیم رایج در مسائل آموزشی است. وقتی در سیستم آموزشی مشکلاتی همچون افت تحصیلی رخ می دهد، از انگیزه یادگیرنده بهعنوان یکی از علل مهم آن یاد میشود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر آموزش تلفیقی و تفکیکی بر آموزش مهارتهای ترسیمی و ارتقاء انگیزه تحصیلی دانشجویان معماری است. سؤالات این پژوهش عبارتند از اینکه کدام‌یک از شیوه های تلفیقی و تفکیکی تأثیر بیشتری بر ارتقاء مهارتهای ترسیمی دانشجویان معماری دارند؟ و اینکه کدام‌یک از این دو شیوه، تأثیر بیشتری بر ارتقاء انگیزه تحصیلی دانشجویان معماری دارند؟روش‌ها: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش از نوع توصیفی- تحلیلی و علّی- مقایسه ای است. جامعه آماری، شامل دو گروه 30 نفره از دانشجویان مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در نظر گرفته شد. یک گروه 30 نفره بهصورت آموزش تلفیقی در دانشگاه آزاد ارومیه در نیمسال اول 1401 و یک گروه 30 نفره دیگر، به صورت آموزش تفکیکی در دانشگاه آزاد ارومیه در نیمسال اول 1401 انتخاب شدند. در درس مقدمات طراحی معماری (1) برای آموزش تلفیقی در قالب (آتلیه الف) و آموزش تفکیکی در قالب (آتلیه ب)، آموزش های مربوط به نقشه کشی معماری ارائه شد. در انتهای آموزش برای چهار مبحث اصلی سه نما، پلان، مقطع و نما از دانشجویان آزمونهای ترسیمی گرفته شد. در انتهای دوره نیز، پرسشنامه انگیزش تحصیلی دانشجویان والرند در میان دانشجویان توزیع گردید. در این پژوهش کمّی از آزمون t برای گروه های مستقل و آزمون میانگین برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.یافتهها: با توجه به داده های به دست آمده از مطالعه، مشخص میشود که آموزش تلفیقی در آموزش هر چهار مبحث نقشه کشی، موفق تر عمل نموده و دانشجویان نمرات بیشتری را کسب کردهاند. همسو بودن نتایج در دو قسمت مطالعه، شامل آزمون نقشه کشی و پرسشنامه انگیزه تحصیلی تأکیدی بر عملکرد بهتر آموزش تلفیقی در مبحث نقشه کشی است. کسب بیشترین امتیازات در مبحث سه نما و بعد از آن، ترسیم نما، ترسیم پلان و ترسیم مقطع در شیوه آموزش تلفیقی مؤید عملکرد بهتر این شیوه آموزشی میباشد. بالا بودن انگیزه تحصیلی در شیوه آموزش تلفیقی و تعامل بیشتر دانشجویان با یکدیگر بر یادگیری بیشتر دانشجویان تأثیرگذارتر بوده و باعث عملکرد بهتر آنها می شود.
محیط یادگیری
حامد حیاتی؛ مهسا بهداروند
چکیده
پیشینه و اهداف: مسجد- مدرسهها از مراکز اجتماعی، سیاسی و مذهبی مردم مسلمان بوده است که در سرزمین‌های اسلامی بهعنوان پناهگاهی برای زندگی پرآشوب شهری بهشمار میآید. حکومتهای مذهبی در ایران بهمنظور آموزش امور دینی در فضایی مذهبی، به کمک زمینه فراهم شده به وسیله مسجد-آرامگاهها و مسجدخانقاهها، دست به ساخت کالبدی جدید ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: مسجد- مدرسهها از مراکز اجتماعی، سیاسی و مذهبی مردم مسلمان بوده است که در سرزمین‌های اسلامی بهعنوان پناهگاهی برای زندگی پرآشوب شهری بهشمار میآید. حکومتهای مذهبی در ایران بهمنظور آموزش امور دینی در فضایی مذهبی، به کمک زمینه فراهم شده به وسیله مسجد-آرامگاهها و مسجدخانقاهها، دست به ساخت کالبدی جدید به نام مسجد-مدرسه زدند که با وجود مطالعات موجود در مورد کالبد و خصوصیات کالبدی آنها، به نظر میرسد ظاهر مسجد- مدرسهها هنوز برای معماری معاصر ایران آموزههای بسیاری دارد. اینکه دو فضای آموزشی (مدرسه) و نیایشی (مسجد) در دو دوره تیموری و صفوی چگونه با یکدیگر ارتباط داشتهاند و مسجد- مدرسه چه ویژگیهایی دارد که از دیگر گونههای ترکیبی متمایز میشود، بهطور مشخص شناخته شده نیست. این تحقیق به شناخت چگونگی پیوند مراکز آموزشی نیایشی که همان مسجد- مدرسهها هستند میپردازد. چگونگی ارتباط میان دو فضای آموزشی و نیایشی در دورههای تیموری و صفوی، و ویژگیهای متمایز مسجد- مدرسهها در مقایسه با دیگر گونههای ترکیبی، هدف این مقاله است.روش‌ها: روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش تفسیری- تاریخی و پژوهش نمونه موردی است و تحلیلهای مربوط به بناها با روش استدلال منطقی صورت گرفته است که در این راستا ابتدا به بحث فضاهای آموزشی و نیایشی در هر دوره به صورت جداگانه پرداخته شد و بعد تأثیر این فضاها در فرم کلی مسجد مدرسههای مورد بحث و همچنین چگونگی ارتباط بخشهای مختلف آنها با یکدیگر تحلیل و بررسی شدند.یافتهها: بهمنظور بررسی تطبیقی رابطه میان مسجد مدرسههای دو دوره صفوی و تیموری، هفت مورد از مسجد- مدرسههای این دو دوره به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. در رابطه با چگونگی ارتباط فضاهای آموزشی و نیایشی، دو دسته بندی کلی جهت گونه‌شناسی معرفی گردید. در این گونه بندیها، مسجد- مدرسهها از نظر سلسله مراتب و جایگیری و ترکیب فضاهای آموزشی و نیایشی تفکیک شدند و معیارهایی جهت نحوه رشد آموزش و پرورش به صورت همزمان، تمرکز بر آموزش، ارتقاء تعاملات اجتماعی طلاب و ... معرفی و در نهایت بهصورت اصول طراحی مراکز آموزشی-مذهبی تدوین و تبیین شد. اصولی همچون، رشد همه جانبه در ابعاد مختلف، اهمیت مباحثه، ارتقاء تعاملات اجتماعی، تذکردهی به معنویات و دیگر سیاستها، اهمیت توجه به این مسائل در مسجد مدرسهها را مشخص میکند.نتیجه‌گیری: عمدهترین دگرگونیها در مدارس دوره صفوی، پاسخ به تأمین فضاهای اقامتی، آموزشی و نیایشی مطلوبتر برای طلاب بوده است. گاهی مدارس دارای دو ورودی جداگانه جهت دسترسی به فضاهای آموزشی و عبادتی هستند. در دوره تیموری این دو بخش کاملاً در همجواری یکدیگر میباشند. مدارس غیاثیه و دودر مشهد از دوره تیموری و مدارس چهارباغ و حکیم اصفهان از دوره صفوی گواهی بر این مسأله هستند. در مورد اصول حاکم بر مسجد- مدرسهها نیز بهعنوان مثال میتوان به معیار رعایت حریم شخصی طلاب که باعث ایجاد سلسله مراتب فضایی و رعایت نظم در مسجد مدرسه میشود، اشاره داشت. همچنین اهمیت مباحثه و توجه به حیاط مرکزی همچنین باعث در نظر گرفتن فضای باز و نیمهخصوصی مانند ایوانچه، و همچنین توجه به حضور عناصر طبیعی جهت تمرکز ذهن برای تفکر و رشد آموزشی میشود. این اصول باعث نظم‌دهی و کمک به تمرکز به امر آموزش در جوار نیایش درمسجد مدرسهها میشود.
محیط یادگیری
مهدی زندیه؛ پدرام حصاری؛ عطیه زندیه
چکیده
پیشینه و اهداف: با جهانی‌شدن و قرارگیری در مسیر جریانهای فکری گوناگون، طراحی معماری به عنوان عاملی تأثیرگذار و تأثیرپذیر دچار تغییر در فرآیند شده است. معماری مدارس با توجه به تحولات نظام آموزشی و نیازهای فزاینده دانشآموزان با توجه به ارتباطات و یکسو‌شدن جریانهای فکری در دنیا، نیازمند تغییر اجباری است، در حقیقت فراگیر ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با جهانی‌شدن و قرارگیری در مسیر جریانهای فکری گوناگون، طراحی معماری به عنوان عاملی تأثیرگذار و تأثیرپذیر دچار تغییر در فرآیند شده است. معماری مدارس با توجه به تحولات نظام آموزشی و نیازهای فزاینده دانشآموزان با توجه به ارتباطات و یکسو‌شدن جریانهای فکری در دنیا، نیازمند تغییر اجباری است، در حقیقت فراگیر بودن فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام آموزشی را تحت‌تأثیر خود قرار داده و محیط آموزشی باید بهطور مداوم خود را با پیشرفت‌ها و تغییرات دنیای امروز هماهنگ سازد. در این صورت است که میتواند افرادی توانا و دارای شایستگی‌های کافی برای نیازمندی‌های جهان پیشرو و آینده تربیت نماید. در واقع سیاست آموزشی بهطور مداوم در واکنش به تحقیقات جدید در مورد چگونگی آمادهسازی دانشآموزان برای یک دنیای به سرعت در حال تغییر، در حال برنامهریزی است. انعطافپذیری به عنوان یک نتیجه جهانی‌سازی در معماری شناخته میشود. لزوم به تغییرات با توجه به گوناگونی نیازها و خواستهها، در معماری مدارس به دلیل تنوع استفادهکنندگان دارای اهمیت است. فضاهای انعطافپذیر دارای قابلیتهای پذیرش بیشتری از سمت عموم مخاطبین به دلیل نوع کاربری آن میباشند. در این پژوهش، روند تحول افکار در بین افراد در بحث جهانی‌سازی با هدف مشخص شدن لزوم تحولات سیستم آموزشی، تحلیل چگونگی تغییر سیستم آموزشی و نیاز به مدارس انعطافپذیر، بیان ویژگیهای انعطافپذیر مدارس و همچنین قابلیتهای آن، در حقیقت، هدف درک لازمه تغییر مدارس کشور به شیوه‌ای عملی با بهروزسانی رویکردهایهای آموزشی توسط طراحی معماری مدارس است.روش‌ها: این پژوهش با روشی تحلیلی- کاربردی با فرض این موضوع که انعطافپذیری میتواند رویکردهای آموزشی را بهروزرسانی کند و بالعکس، سعی دارد رابطه میان معماری و رویکردهای آموزشی را با انعطافپذیری دریابد. برای این کار از مطالعات کتابخانهای کتب و مقالات استفاده میکند.یافتهها: در این راستا ضابطه سیستم پلان آزاد، فضاهای یادگیری انعطافپذیر، مبلمان منعطف، تطابق‌پذیری از طریق دیوارهای متحرک و فضاهای عمومی انعطافپذیر، راهکار عملی شدن انعطافپذیری است که میتوانند باعث این به روزرسانی در رویکردهای آموزشی مدارس باشند.نتیجه گیری: معماری به مثابه یک هدایت‌گر در امر طراحی میتواند فرآیند طراحی را از بستن نطفه طرح تا زایش، برنامهریزی کند. پس باید نگرش به معماری همزمان به صورت رفت و برگشتی در کل و جزء باشد. معماری مدرسه یکی از پارامترهای مؤثر تربیتی و آموزشی در امر تعلیم و تربیت نوین بهشمار میرود و همان‌گونه که صاحبان اندیشه در بررسی مسائل آموزشی همواره عوامل گوناگون همچون خانواده، معلم، مدیریت آموزشی و ... را بهعنوان عوامل مؤثر در فرآیند یادگیری مورد تأکید قرار می‌دهند؛ معماری یا فضای فیزیکی مدرسه نیز در این میان به عنوان یک عامل زنده و پویا در کیفیت فعالیتهای آموزشی و تربیتی دانشآموزان ایفای نقش میکند.در دنیایی با چنین تغییرات سریع و در روزگاری که دانش به عنوان ابزاری قوی در جهت توسعه و حتی بقای اجتماعی میباشد؛ انعطافپذیری حلقه مشترک بین معماری و رویکردهای آموزشی است، که معماری میتواند به کمک انعطافپذیری رویکردهای مورد نیاز آموزشی در دنیای جدید را بهروز کند. انعطافذیری به عنوان راهکار در دو صورت در آموزش تأثیرگذار است: بهروزنمودن رویکرد آموزشی به کمک معماری و ابداع در طرح معماری توسط رویکردهای آموزشی جدید. فضای آموزش بر خلاقیت دانشآموزان مؤثر است. هرچه طراحی خلاقانهتر باشد، ذهن دانشآموز بارورتر گشته و نیاز به بالابردن سطوح آموزشی بیشتر حس میگردد و این روند به سمت بی‌نهایت قابلیت تکرار دارد.
معماری
پدرام حصاری؛ آرزو محتشم؛ افسانه فرزنددوست
چکیده
پیشینه و اهداف: مدارس به عنوان اولین پایگاه رسمی و هدفمند تربیتی و آموزشی با شیوه‌های مدیریتی و از پیش تعیین شده نقش مهمی در شناسایی استعدادهای فردی دارد. استعدادهایی که اگر به درستی شناسایی شوند، میتوانند مسیر درستی از اهداف در آینده فردی با تکیه بر هوش افراد باشند. فراهم نمودن مقدمات شناخت استعدادها و در پی آن، انتخاب‌‌های هوشمندانه‌ی ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: مدارس به عنوان اولین پایگاه رسمی و هدفمند تربیتی و آموزشی با شیوه‌های مدیریتی و از پیش تعیین شده نقش مهمی در شناسایی استعدادهای فردی دارد. استعدادهایی که اگر به درستی شناسایی شوند، میتوانند مسیر درستی از اهداف در آینده فردی با تکیه بر هوش افراد باشند. فراهم نمودن مقدمات شناخت استعدادها و در پی آن، انتخاب‌‌های هوشمندانه‌ی آینده، از محیطی مانند خانواده و مدرسه شروع میشود، مدارس به عنوان پایگاه‌های علمی دارای استناد، باید بتواند این موضوع را به درستی پیگیری کنند. روشهای آموزش مبتنی بر فنآوری آموزشی و راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی، از روشهای فعال آموزشی هستند که در پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تأثیر دارند. فلسفه آموزش در گذشته به صرف به انتقال مجموعهای از یک دانش سازمان یافته و با ایجاد و ارتقای نظام ارزشی حاکم بر رفتارهای فرد و جامعه محدود می‌شد، که این مهم در چارچوب و برنامهای کارآمد از یک نظام رشته‌ای با ساختاری مشخص و زنجیره‌ای نهادینه از مفاهیم، روش‌ها و گام‌های آموزشی نهادینه می‌شد، اما امروزه فلسفه آموزش به بیش از آنچه در گذشته بود، توسعه‌یافته و رویکردهای جدیدی مورد استفاده قرار گرفته، که در آنها اهمیت اصلی به یادگیرنده داده میشود نه به مسیری که وی طی میکند. این روند بصورت کامل مخالف شیوه معلم‌محوری است، زیراکه در روش معلم‌محور، این معلم است که نوع فعالیت و چگونگی آن را بدون در نظرگرفتن طیف گوناگونی از هوش تعیین میکند و تنها الزامات یادگیری را مدنظر دارد، این در حالیست که شیوه دانش‌آموز‌محور منعطف است و سعی دارد با هریک از افراد به نوبه خاص خود برخورد کند. استفاده از نظریه‌ی روانشناسی هوش‌های چندگانه گاردنر تأکید عمیقی بر این مفهوم دارد که ساختار فکری، ذهنی، جسمی و روانی افراد با یکدیگر مختلف است و بایستی تمرکز آموزشی بر نوع هوش افراد باشد لذا ضرورت طراحی معماری مدارس با چنین انعطافی دارای قابلیت بررسی و تحلیل است.روش‌ها: این پژوهش با استفاده از دادههای موجود از منابع علمی و پژوهشی داخلی، خارجی و مطالعات میدانی، به مقایسه جایگاه نظریه هوش‌های چندگانه در معماری مدارس غرب و ایران پرداخته استیافته‌ها:انعطاف در نوع آموزش با توجه به نوع طراحی مدارس در ایران که خطی، با کلاس‌های بسته و یک شکل است؛ بسیار ناچیز میباشد و در مقایسه با طراحی مدارس در غرب فاقد خصوصیات در برگیرنده هوش‌های چندگانه گاردنر است. این در حالیست که طراحی مدارس در غرب با شیوه‌های کلاس‌های باز و پویا درصدد انگیزش انواع مختلفی از هوش میباشند.نتیجه‌گیری: تکیه بر هوش‌های چندگانه از موضوعاتی است که میتواند با طراحی مدارس در هم آمیخته شود و با تکیه بر دانش‌آموز‌محوری به شکوفایی خلاقیت‌ها در دانشآموزان بیانجامد، روشی که در آن هیچ دو دانش‌آموزی در شرایط برابر قرار نمی‌گیرند و آنها هستند که چگونگی نوع یادگیری را با فعالیتهای خود تعیین می‌کنند. در واقع در این نوع از طراحی مدارس، معلم محوری به دانشآموز محوری تبدیل میشود.
معماری
خسرو دانشجو؛ آرش حسینی علمداری؛ محمد معینی پور
چکیده
پیشینه و اهداف: در روند شکل‌گیری طرح، از وظایف معمار طراح است که بر اساس تجربه و دانش خود در مواجهه با مسئله‌های طراحی پاسخ‌هایی مناسب بیابد که از معیارهای مختلف و متفاوت تأمین کننده اهداف طراحی باشد. لذا توانایی ایجاد راه‌حل جدید و ناشناخته برای مسائل که بهطور معمول به نام خلاقیت از آن یاد میشود، یکی از مهارتهای بنیادی موردنیاز ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: در روند شکل‌گیری طرح، از وظایف معمار طراح است که بر اساس تجربه و دانش خود در مواجهه با مسئله‌های طراحی پاسخ‌هایی مناسب بیابد که از معیارهای مختلف و متفاوت تأمین کننده اهداف طراحی باشد. لذا توانایی ایجاد راه‌حل جدید و ناشناخته برای مسائل که بهطور معمول به نام خلاقیت از آن یاد میشود، یکی از مهارتهای بنیادی موردنیاز هر طراح معمار است. پاسخگویی به مسائل یکتا و منحصربه‌فرد طراحی، نیازمند ذهنی خلاق و منعطف است. بر همین اساس در آموزش معماری پرورش خلاقیت دانشجویان در جهت حل مسائل طراحی امری بسیار مهم برشمرده میشود. مقاله حاضر به بررسی میزان تحقق این امر در دوره آموزشی کارشناسی مهندسی معماری در ایران میپردازد.روش‌ها: مقاله حاضر بر اساس روش تحقیق آمیخته اکتشافی و دو پارادایم اثباتگرایی و پساساختارگرایی طراحی و اجرا گردیده است. در این راستا، جامعهی تحقیق بر اساس دسته‌بندی کیفی وزارت علوم خوشهبندی گردید و یک دانشگاه از بزرگ‌ترین خوشه (دانشگاه‌های درجه سه) انتخاب شد. با توجه به ماهیت دوگانه خلاقیت، با استفاده از دو آزمون استاندارد و متفاوت سنجش خلاقیت (تورنس و ندهرمان) اقدام به اندازه‌گیری میزان افزایش خلاقیت دانشجویان بهوسیله هر دو آزمون استاندارد اندازه‌گیری خلاقیت گردید. در مرحله بعدی پژوهش، میزان مناسب بودن محیط آموزشی برای پرورش خلاقیت بر اساس پنج شاخص اساسی حاصل از مطالعات سویر مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمون از دانشجویان فارغالتحصیل خواسته شد در پرسشنامهای به شیوه بسته بر اساس این معیارهای پنج‌گانه محیط آموزشی خود در طی تحصیل را ارزیابی کنند.یافتهها: نتایج تحقیق نشانگر عدم افزایش خلاقیت عمومی دانشجویان و کاهش چشمگیر استفاده آنها از قدرت تخیل و خلاقیت بهعنوان ابزاری برای حل مسئله در طول دوره آموزش است. بر اساس نتایج تحقیق عدم ثبات اهداف و ارزش‌های طراحی در طول دوره آموزشی که از ساختار سیستم آموزشی ناشی میشود، از عوامل اساسی ناتوانی محیط آموزش معماری در پرورش خلاقیت دانشجویان است.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از بررسی خلاقیت عمومی در دانشجویان به نظر میرسد محیط آموزش معماری بهگونهای است که برای افراد با خلاقیت عمومی پایین مفید بوده اما خلاقیت بسیار بالای افراد را برنمیتابد و شرایطی فراهم میشود که خلاقیت‌های بالا سرکوب شده و به متوسط جامعه نزدیک شوند. این محیط درمجموع نیز اثر معنی‌داری بر خلاقیت عمومی جامعه دانشجویان ندارد. از سوی دیگر کاهش شدید استفاده از شیوه تفکر تصوری و خلاق در طول دوره آموزشی نشان میدهد محیط آموزش طراحی معماری تفکر خلاق را پشتیبانی و تکریم نکرده و حتی خلاقیت را بیش‌ازحد مشخصی برنمیتابد.
برنامه ریزی درسی
عباس صداقتی؛ عیسی حجت
چکیده
پیشینه و اهداف جهت تحقق بخشیدن به اهداف و رسالتهای آموزش عالی، متخصصین انجام پژوهشهای متعدد را برای چگونگی بررسی و شناسایی نقاط ضعف و قوت برنامه درسی ضروری میدانند. ارزشیابی محتوای دوره آموزشی به روشهای مختلفی انجام میشود. مقایسه محتوای برنامههای درسی با یکدیگر از روشهای مورد استفاده است. محتوای دوره آموزشی، ...
بیشتر
پیشینه و اهداف جهت تحقق بخشیدن به اهداف و رسالتهای آموزش عالی، متخصصین انجام پژوهشهای متعدد را برای چگونگی بررسی و شناسایی نقاط ضعف و قوت برنامه درسی ضروری میدانند. ارزشیابی محتوای دوره آموزشی به روشهای مختلفی انجام میشود. مقایسه محتوای برنامههای درسی با یکدیگر از روشهای مورد استفاده است. محتوای دوره آموزشی، مجموعهای است که فرصتهای برنامهریزی شدهای را برای فراگیران فراهم میکند تا آنها بتوانند از طریق یک رویداد تعاملی، یادگیری را تجربه کنند. عمدهترین هدف برنامه آموزشی، تربیت و آمادهسازی فراگیران برای زندگی و انجام فعالیتهای حرفهای در جامعه است. رشته معماری تلفیقی از مباحث علوم انسانی، هنر و علومفنی است. لذا تحقق معماری، نیازمند برخورداری از مجموعهای از معرفتها و دانشهای گوناگون است. از سال 1939، آموزش آکادمیک معماری در دو مقطع کاردانی و کارشناسیارشد پیوسته، جهت تربیت نقشهکش و معمار تعریف و جایگزین شیوه سنتی گردید و در سال 1998دوره کارشناسی پایهریزی شد.روش ها: مسئله پژوهشی حاضر، بررسی و مقایسه میزان انطباق برنامه درسی رشته معماری به شیوه کارشناسیارشد پیوسته با شیوه ناپیوسته، بر مبنای بنیانهای آموزش معماری است. این پژوهش کاربردی، از نظر ماهیت در شمار تحقیقات توصیفی تحلیلی و در طیف مطالعات ارزشیابی قرار میگیرد. به لحاظ نحوه جمعآوری داده، روش آمیخته تشریحی استفاده شده است. ابتدا محتوای آموزش و آنچه دانشجوی معماری باید بیاموزد، بحث و ارائه گردید. سپس در مورد بنیانهای آموزش، تفسیرها و نظرات صاحبنظران با پرسشنامه در مقیاس5 گزینهای لیکرت، اخذ گردید.یافتهها: بر اساس یافتهها، محتوای آموزش معماری در سه بنیان دانش، توانش و بینش نمود مییابد. در دوره کارشناسیارشد پیوسته در حوزه دانش 67واحد درسی ( 1663ساعت) و 88واحد ( 3426ساعت) در حوزه توانش قرار میگیرد. در مجموع دوره ناپیوسته، در حوزه دانش، 65واحد ( 1204ساعت) و 85واحد ( 2690ساعت) در حوزه توانش وجود دارد. از دیدگاه اساتید، کارفرمایان و دانشآموختگان، در هر سه حیطه دانش و بهخصوص توانش و بینش، دوره کارشناسیارشد پیوسته دوره موفقتری است و در اکثر زمینهها بر دوره کارشناسیارشد ناپیوسته ارجحیت دارد.نتیجه‌گیری: در مجموع، در هرسه حیطه دانش و به خصوص توانش و بینش، دوره کارشناسیارشد پیوسته دوره موفقتری است. تبدیل رشته معماری از کارشناسیارشد پیوسته به ناپیوسته (برخلاف رشتههای فنی و ...) تجربه موفقی در ایران نمیباشد و دوره کارشناسیارشد پیوسته، در اکثر زمینهها بر دوره کارشناسیارشد ناپیوسته ارجحیت دارد.
رویکردهای نوین آموزشی
عترت لعل بخش؛ وحید قبادیان؛ شادی عزیزی
چکیده
پیشینه و اهداف: فاصله زیاد میان آموزههای آکادمیک در دانشکدههای معماری و کار حرفهای در جامعه موجب شده تافارغالتحصیلان دانشکدههای معماری اغلب با روند اشتغال و حل معضلات معماری جامعه بیگانه باشند و اینمی تواند یکی از دلایل ناکارامدی آموزش طراحی معماری در ایران باشد. یکی از شاخصههای مهم که از دیرباز هم در فرهنگ تعلیم ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: فاصله زیاد میان آموزههای آکادمیک در دانشکدههای معماری و کار حرفهای در جامعه موجب شده تافارغالتحصیلان دانشکدههای معماری اغلب با روند اشتغال و حل معضلات معماری جامعه بیگانه باشند و اینمی تواند یکی از دلایل ناکارامدی آموزش طراحی معماری در ایران باشد. یکی از شاخصههای مهم که از دیرباز هم در فرهنگ تعلیم و تربیت ایرانی حضور داشته و هم در دیدگاههای نوین تعلیم و تربیت در دنیا مطرح است آموزش مشارکتی و تعاملیست. در این شیوه یادگیرندگان با دغدغه منافع جمعی و حل مسئله بهصورت گروهی خو میگیرند. بنابراین پس از فارغالتحصیلی توانایی بالاتری در شناسایی معضلات اجتماع و حل مسائل با همکاری و تعامل سایرین کسب می کنند. این پژوهش با هدف ارائه مدلی برای آموزش طراحی معماری مشارکتی و تعاملی در راستای کاستن از فاصله میان آموزش آکادمیک و حرفه صورت گرفتهاست.روش ها: روش این پژوهش کیفی، علی معلولی و پسا اثبات گرایانه است که بهطور استقرایی و با گرداوری منظم و طبقه بندیشده دادههای درجه اول صورت گرفتهاست و بهدنبال اکتشاف مسائل پیرامونی آموزش طراحی معماری به شیوه مشارکتیاست.یافتهها: نتایج بهدستآمده از این پژوهش نشان میدهد که این مدل ضمن همافزایی در آموزش موجب کارامدی آموزش طراحی در میان دانشجویان شده ، میتواند فاصله میان آموزش آکادمیک و بازار کار را تا حدود زیادی کاهش دهد.نتیجه‌گیری: نتایج بررسیهای نظری و میدانی در خصوص مدل ارائه شده نشان میدهد که طراحی معماری به شیوه مشارکتی و تعاملی ضمن هم افزایی در آموزش موجب کارامدی آموزش طراحی در میان دانشجویان میشود. چرا که در این مدل از فاصله میان آموزش آکادمیک و زندگی روزمره دانشجویان کاسته میشود. در عین حال دانشجویان موفق به کسب منافع گروهی از طریق بالا بردن احساس همبستگی میگردند. در این مدل دانشجویان نسبت به محیط اطراف خود احساس مسئولیت نموده و شناخت بیشتری نسبت به محیط مصنوع پیرامون خویش کسب مینمایند. بنابراین با شناسایی معضلات معماری محیط اطراف خویش به صورت گروهی بهدنبال حل مسئله میگردند. دانشجویان در آتلیه طراحی معماری ضمن برقراری ارتباط و ایجاد فضای گفتگویی نه تنها در ارتقا توانمندی طراحی یکدیگر موثر واقع میگردند، بلکه با تبیین اهداف روشن و تعریف معضلات معماری پیرامونشان ، با شناسایی هدف مشترک به دنبال حل مسئله خواهند بود. بنابراین آموزش طراحی معماری مشارکتی موجب کم کردن فاصله میان آموزش و جامعه میشود. موجب ارتقا کارامدی آموزش آکادمیک طراحی معماری میگردد. یادگیرنده را برای زندگی شغلی و اجتماعی آماده میسازد. حس مسئولیت پذیری و تعهد در دانشجو نسبت محیط اطراف خویش را تقویت مینماید. موجب عینیت گرایی در آموزش میشود و آغازآموزش با توصیف مسائل زندگی روزمره و رسیدن به فهم دقیق از واقعیات جامعه را امکان پذیر میسازد. همچنین از طریق روابط اجتماعی، ساماندهی تجربه ، نوآوری و خلاقیت از طریق تکثر بی توافقی ، قابلیتهای یادگیری را افزایش میدهد. در شیوه آموزش طراحی معماری مشارکتی امکان انتقال تجارب میان مراتب مختلف دانشجویان ایجاد میشود. به این ترتیب و براساس این مدل از آموزش طراحی معماری، یکی ازمهمترین کمبودهای آموزش معماری که فاصله زیاد میان بازار کار و دانشگاه است از میان برداشته خواهد شد.
آموزش الکترونیکی- مجازی
هاشم هاشم نژاد؛ سید باقر حسینی؛ وحید وزیری
چکیده
کیفیت آموزشی و سطح یادگیری فراگیران آموزش از راه دور در مقایسه با آموزش حضوری یکی از مسائل مهم و مورد بحث متولیان این نظام به خصوص در رشتههای عملی و عملی- نظری مانند معماری است. وجود دروس متنوع در رشته معماری از دروس نظری صرف گرفته تا دروس کاملاً عملی چگونگی بهرهگیری از آموزش از راه دور در انتقال تجربیات مدرس به دانشجو را به ...
بیشتر
کیفیت آموزشی و سطح یادگیری فراگیران آموزش از راه دور در مقایسه با آموزش حضوری یکی از مسائل مهم و مورد بحث متولیان این نظام به خصوص در رشتههای عملی و عملی- نظری مانند معماری است. وجود دروس متنوع در رشته معماری از دروس نظری صرف گرفته تا دروس کاملاً عملی چگونگی بهرهگیری از آموزش از راه دور در انتقال تجربیات مدرس به دانشجو را به تأمل بیشتر و برنامهریزی متفاوت میکشاند. داشتن یک مقایسه تطبیقی میان آموزش سنتی و آموزش بر پایه فناوریهای ارتباطی میتواند سر آغاز هر گونه تصمیمگیری در خصوص برنامهریزی و جهت دهی به این مهم باشد که تلاش شده است تا برای نخستین بار مورد سنجش قرار گیرد. در این تحقیق تلاش شده است تا سطح یادگیری دانشجویان رشته معماری تحت آموزش از راه دور و آموزش سنتی مورد مقایسه قرار گیرد. بنابراین برای رسیدن به این هدف تلاش شده است تا دانشجویان یک دوره تحصیلی در هر کلاس درس به انتخاب خود تحت یکی از دو نوع آموزش (سنتی یا از راه دور ) ترم تحصیلی خود را سپری نمایند. انتخاب کلاسهایی که مورد آزمون قرار گرفته است از میان دروس تخصصی و براساس سطوح نظر به عمل در ارایه دروس آنها میباشد، که در متن مقاله به تفصیل بیان میگردد. این مقاله به مقایسه سطح یادگیری دانشجویان رشته معماری در نظام حضوری و از راه دور ایران در درسهای رشته تحصیلی معماری پرداخته است. این پژوهش یک تحقیق نیمه تجربی است. جامعه آماری آن دانشجویان معماری کاردانی و کارشناسی در سال 87-86 و 86-85 در دانشگاه محقق اردبیل بوده و اطلاعات آن توسط ارزیابی کمی- کیفی دانشجویان در دروس دانشگاهی و مقایسه تطبیقی میزان یادگیری آنها با یکدیگر حاصل شده است.
معماری
فرهنگ مظفر؛ فاطمه مهدی زاده سراج؛ سیده سمیه میرمرادی
چکیده
تغییرات ایجاد شده در نوع زندگی، کودکان را از تجارب روزانه در دنیای طبیعی جدا کرده است. میتوان گفت ارتباط کودکان و طبیعت در دنیای امروز در حال قطع شدن است و مدارس یکی از مهمترین فضاها برای برقراری دوباره این ارتباط میباشد. آنچه که این مقاله به آن پرداخته، جنبههای مختلف کارکرد طبیعت در فضاهای آموزشی است. تفاوت در این کارکردها ...
بیشتر
تغییرات ایجاد شده در نوع زندگی، کودکان را از تجارب روزانه در دنیای طبیعی جدا کرده است. میتوان گفت ارتباط کودکان و طبیعت در دنیای امروز در حال قطع شدن است و مدارس یکی از مهمترین فضاها برای برقراری دوباره این ارتباط میباشد. آنچه که این مقاله به آن پرداخته، جنبههای مختلف کارکرد طبیعت در فضاهای آموزشی است. تفاوت در این کارکردها از این نظر مورد اهمیت است که میتواند عامل مهمی در چگونگی طراحی فضاهای طبیعی و چگونگی حضور آنها در فضاهای آموزشی و در نتیجه کارآمد کردن این فضاها باشد. این مقاله قابلیتهای مختلف طبیعت در رشد، آموزش و پرورش کودک را بازشناسی کرده و به ارائه راهکارهای عملی طراحی با توجه به این قابلیتها خواهد پرداخ
