نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی افشاری ¹
• فرهاد کاروان ¹
• جمال الدین مهدی نژاد درزی ²

¹ گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

² گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: یکی از رویکردهای مهم در آموزش، نظریه­ شناختی است. با وجود کاربرد فراوان رویکرد شناختی‌ در آموزش طراحی، هنوز چالش‌هایی وجود دارد. رویکرد شناختی، به مطالعه‌ علمی‌ فرآیندهای‌ ذهنی‌ مانند تفکر‌، درک، حـل‌ مسـأله‌ و استدلال می ­پردازد. شیوه آموزش در رویکرد شناختی، به راهبردهای شناختی مرتبط است. راهبردهای شناختی، فرآیندهایی است که به کمک آن­ها یادگیری، یادآوری و تفکر صورت می­ پذیرد. از این­رو، شناخت و راهبردهای شناختی نقش بسیار مهمی در فرآیند آموزش و یادگیری دارند. الگوها و راهبردهای شناختی مختلفی در آموزش مورد استفاده قرار می­گیرند. پژوهش حاضر، به سه الگوی یادگیری نقشه­ ذهنی، حل مسأله و وسعت بخشی به تفکر پرداخته است. هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی روش آموزش شناختی در معماری مبتنی بر الگوهای یادگیری مسأله محور، نقشه ذهنی و وسعت بخشی به تفکر و تأثیر آن بر ایده‌پردازی دانشجویان معماری بود.
روش‌ها‌: پژوهش حاضر، از نوع آمیخته (کیفی و کمّی) و از نظر زمانی، جزو مطالعات مقطعی است. شیوه گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر، به روش کتابخانه­ای و میدانی بود. در این مطالعه، آموزش الگوی شناختی متغیر مستقل و ایده‌پردازی دانشجویان به‌عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. ابتدا، منابع مختلف بررسی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، مؤلفه ­های الگوی آموزشی شناختی مشخص شد. سپس، با استفاده از روش دلفی و نظر داوران، مؤلفه­ ها مورد تأیید نهایی قرار­­گرفتند. در مرحله اعتبار­یابی بیرونی از روش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری، شامل اساتید گروه معماری و تکنولوژی آموزشی (در بخش کیفی) و دانشجویان معماری دانشگاه آزاد واحد همدان (در بخش کمّی) بودند. روش نمونه­گیری در این پژوهش، به­ صورت در دسترس بود. در گروه اساتید، 12 نفر جهت اعتبار درونی الگو با روش در دسترس انتخاب شدند. 50 نفر از دانشجویان معماری درس طراحی3، به‌عنوان نمونه در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. بر این اساس، به­طور تصادفی 25 نفر در گروه آزمایش و 25 نفر، در گروه گواه قرار گرفتند. الگوی آموزش شناختی به مدت 10 هفته و در هر هفته یک جلسه آموزشی 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش ارائه شده است. تحلیل داده­ها، با استفاده از نرم افزار Spss نسخه 22 انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج، در تدوین الگوی آموزش شناختی ترکیبی نشان داد که این الگو، شامل 7 مقوله و 57 مؤلفه بود. اعتبار درونی الگو با روش دلفی بررسی شد که 11 مؤلفه حذف شد و ضریب هماهنگی کندال براساس نظر 12 داور برای مؤلفه ­های الگو 82/0 به‌دست آمد که در سطح 01/0 معنادار بود. در زمینه اعتبار بیرونی نیز، نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد آموزش مبتنی بر الگوی تدوین شده بر ایده‌پردازی دانشجویان اثر معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: الگوی آموزشی شناختی مبتنی بر راهبردهای حل مسأله، نقشه ذهنی و تفکر سطح بالا در مقطع کارشناسی رشته معماری از 3 محور، 7 مقوله و 46 مؤلفه تشکیل شده است. سه محور اصلی یا همان اهداف آموزشی شامل محتوا، شیوه تدریس و ارزشیابی بود. محور محتوا، شامل سه مقوله (راهبردهای مبتنی بر دانش قبلی، مبتنی بر حل مسأله و مبتنی بر تفکر سطح بالا) بود. محور شیوه تدریس یا یادگیری شامل دو مقوله (تعاملی و فردی) و محور ارزشیابی نیز شامل دو مقوله (فرآیند محور و نتیجه محور) بود. اعتبار درونی و بیرونی الگو مورد بررسی قرار گرفت و نتایج، اعتبار آن را مورد تأیید قرار دادند. براین اساس، می­توان پیشنهاد داد که الگوی حاضر در آموزش دروس طراحی معماری مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• آموزش شناختی
• آموزش معماری
• راهبرد مسئله محور
• راهبرد نقشه ذهنی
• راهبرد وسعت بخشی به تفکر

موضوعات

• فناوری های آموزشی نوظهور

عنوان مقاله [English]

Design and validation of cognitive education method in architecture based on Problem-Based Learning, Mental Map and Breath’s Thinking models

نویسندگان [English]

• A. Afshari ¹
• F. Karvan ¹
• J. Mahdinejad ²

¹ Department of Architecture, College of Art and Architecture, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran

² Department of Architecture and Urban Design, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: One of the important approaches in education is cognitive theories. Despite many applications in the field of cognitive approach development in design education, there are still challenges. The cognitive approach deals with the scientific study of mental processes such as thinking, understanding, problem solving and reasoning. In the field of education, the teaching method in the cognitive approach is related to cognitive strategies. Cognitive strategies are processes with the help of which learning, remembering, and thinking take place. Therefore, cognition and cognitive strategies play a very important role in the teaching and learning process. Different models and cognitive strategies are used in education. In the current research, three models of learning mental map, problem solving and breath of thinking were discussed. The purpose of this research was to design and validate the cognitive education method in architecture based on problem-oriented learning patterns, mind map and expansion of thinking and its effect on architecture students' ideation.
Methods: The current research is of a mixed type (qualitative and quantitative) and in terms of time it is a cross-sectional study. The method of collecting information in the present research was library and field method. In this study, cognitive model training is considered as an independent variable and students' ideation as a dependent variable. First, various sources were examined and the components of the cognitive educational model were identified using the content analysis method, and then the components were finally approved using the Delphi method and the judges' opinions. In the external validation phase, a semi-experimental method was used with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population included professors of the department of architecture and educational technology and architecture students of Hamadan branch of Azad University. The sampling method in this research was available. In the group of professors, 12 people were selected for the internal validity of the model with the available method. 50 architecture students of design course 3 were replaced as samples in two experimental and control groups. Based on this, 25 people were randomly assigned to the experimental group and 25 people were assigned to the control group. The model of cognitive training was presented to the experimental group in a period of 10 weeks and every week in a 90-minute training session. The method of implementing the cognitive education model was that students were taught in the form of an educational program during the design course semester using different cognitive models in multiple sessions. Data analysis was done using Spss software version 22.
Findings: The results of developing the combined cognitive education model showed that this model included 7 categories and 57 components. The internal validity of the model was checked by Delphi method, 11 components were removed and Kendall's correlation coefficient was 0.82 based on the opinion of 12 judges for the components of the model, which was significant at the 0.01 level. In the field of external validity, the results of covariance analysis showed that education based on the developed model has a significant effect on students' ideation.
Conclusion: The cognitive educational model Problem-based learning, mental map and breath’s thinking in the bachelor's degree in architecture consists of 3 axes, 7 categories and 46 components. The three main axes or educational goals included content, teaching method and evaluation. The content axis included three categories (strategies based on previous knowledge, based on Problem-based learning and breath’s thinking). The axis of teaching or learning method included two categories (interactive and individual) and the axis of evaluation included two categories (process-oriented and result-oriented). The internal and external validity of the model was examined and the results confirmed its validity. Based on this, it can be suggested that the current model be used in the teaching of architectural design courses.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cognitive Education
• Architecture Education
• Problem-Based Strategy
• Mental Map Strategy
• Breath’s Thinking Strategy

COPYRIGHTS 
© 2024 The Author(s).  This is an open-access article distributed under the terms and conditions of the Creative Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)