فناوری آموزش- دوره پیش از دبستان
ریحانه سادات طباطبایی یگانه؛ مینو شفایی؛ فرهنگ مظفر؛ بهرام صالح صدق پور
چکیده
پیشینه و اهداف: اهمیت خلاقیت در عصر حاضر و در جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست. جامعه موفق، جامعه ای خواهد بود که اساس خود را بر خلاقیت نهاده باشد. همچنین محیط(محیط اجتماعی و محیط فیزیکی) می تواند نقش مؤثری در راستای افزایش خلاقیت افراد برعهده داشته باشد و فضای باز آموزشی یک نمونه مهم از محیط فیزیکی مؤثر برخلاقیت است. یکی از عواملی که ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: اهمیت خلاقیت در عصر حاضر و در جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست. جامعه موفق، جامعه ای خواهد بود که اساس خود را بر خلاقیت نهاده باشد. همچنین محیط(محیط اجتماعی و محیط فیزیکی) می تواند نقش مؤثری در راستای افزایش خلاقیت افراد برعهده داشته باشد و فضای باز آموزشی یک نمونه مهم از محیط فیزیکی مؤثر برخلاقیت است. یکی از عواملی که در تحقیقات انجام شده روی خلاقیت توجه شایانی نشده است بحث اختلاف جنسیتی است. تفاوت های جنسیتی از دوران جنینی آغاز می شود و تفاوت های بارزی بویژه در مغز و بدنبال آن در رشد یادگیری و خلاقیت ایجاد می کند. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر محیط کالبدی فضاهای باز آموزشی کودکان، مانند مهد کودک ها و مراکز پیش دبستانی در رشد خلاقیت دختران و پسران 3-6 سال در شهر تهران می پردازد. ادبیات گسترده ای درباره طراحی فضای باز مدارس وجود دارد و از جنبه های مختلف به آن پرداخته شده اما توجه به موضوع تفاوت های جنسیتی در این حوزه در ایران کمرنگ است. هدف این پژوهش بسترسازی و ارتقاء کیفی فضاهای باز محیط های آموزشی در جهت تقویت نقش این فضاها در راستای رشد خلاقیت کودکان 3-6 سال با ملاحظه تفاوت های جنسیتی است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که اصول طراحی فضای باز آموزشی جهت پرورش خلاقیت دختران و پسران 3 - 6 سال چیست؟ و چگونه عوامل کالبدی/عملکردی در فضای باز آموزشی می توانند بر خلاقیت دختران و پسران 3 - 6 سال موثر باشند؟ همچنین فرضیه اصلی تحقیق آن است که اصول طراحی فضای باز آموزشی با ایجاد تنوع در سامانه های معماری(کالبدی و عملکردی) بر خلاقیت دختران و پسران خردسال آثار متفاوتی دارد.
روش ها: تحقیق پیش رو کاربردی می باشد و روش تحقیق آن پیمایشی-اکتشافی با شیوه آمار استنباطی(توصیفی) است. ابتدا با استفاده از ادبیات موضوع و نگرش سنجی از معماران و روانشناسان متخصص در حوزه کودک، با استفاده از پرسشنامه باز پاسخ و به روش دلفی، به یک پرسشنامه بسته پاسخ به عنوان مبنای بخش کمی تحقیق رسیده شد. پرسشنامه بسته پاسخ جهت پیمایش از مربیان مهد کودک ها و پیش دبستانی های شهر تهران استفاده گردید و علاوه بر استفاده از نتایج، برای آمار توصیفی، تحلیل عاملی اکتشافی روی داده ها انجام شد.
یافته ها: عوامل مؤثر بر طراحی فضای باز آموزشی جهت رشد خلاقیت کودکان به تفکیک برای دختران و پسران معرفی گردید. بر اساس خروجی تحلیل عاملی اکتشافی، عوامل ساختاری اصلی مشخص گردید. با استفاده از این عوامل و اجرای تحلیل مسیر، مدل چرخشی شش وجهی به تفکیک برای دختران و پسران 3-6 سال ساخته شد. بر اساس مدل نهایی فرضیه پژوهش نیز بررسی شدند که تحلیل داده ها حاکی از تایید فرضیه بود.
نتیجه گیری: نتایج تحقیق بر اساس مدل شش وجهی(چرخشی)، منجر به تهیه یک فهرست از اصول طراحی فضاهای باز آموزشی در جهت رشد خلاقیت دختران و پسران 3-6 سال شد. این اصول در ده دسته طبیعت گرایی، همدلی با طبیعت، حضور آب، تنوع فضایی، مبلمان، فضاهای اختصاصی، فعالیت پذیری، تنوع رنگی، ترکیب پذیری فضا و امکانات بصری به تفکیک برای دختران و پسران 3-6 ساله با رویکرد رشد و ارتقاء خلاقیت آنها تدوین گردید.
محیط های یادگیری مبتنی بر فناوری
مصطفی ارغیانی؛ محی الدین صفار؛ محمد مهوش
چکیده
پیشینه و اهداف: امروزه یادگیری علوم مختلف به یکی از نیازهای اساسی انسان‌ها تبدیل‌شده است و موانع متعددی وجود دارد که سرعت یادگیری را کاهش می‌دهد؛ ازجمله این موانع می‌توان به استرس اشاره کرد. استرس نوعی پاسخ به تغییرات عاطفی یا فیزیکی ایجادشده در محیط و شرایط زندگی دانشآموزان است که می‌تواند با توجه به سن، موقعیت زندگی و شخصیت ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: امروزه یادگیری علوم مختلف به یکی از نیازهای اساسی انسان‌ها تبدیل‌شده است و موانع متعددی وجود دارد که سرعت یادگیری را کاهش می‌دهد؛ ازجمله این موانع می‌توان به استرس اشاره کرد. استرس نوعی پاسخ به تغییرات عاطفی یا فیزیکی ایجادشده در محیط و شرایط زندگی دانشآموزان است که می‌تواند با توجه به سن، موقعیت زندگی و شخصیت آنها به گونه‌های مختلف بروز پیدا کند. فضای یادگیری اگر بهطور مناسب طراحی شود، می‌تواند بخش زیادی از استرس را در دانشآموزان از بین ببرد. کاهش استرس در دانشآموزان می‌تواند به کشف استعدادهای نهفته آنها، افزایش اعتماد به‌نفس و استفاده حداکثر از پتانسیل آنها منجر شود که یادگیری را افزایش خواهد داد. همچنین پژوهشهای مختلفی در کشورهای غربی و داخل در زمینه تأثیر معماری بر کاهش استرس کاربران صورت گرفته است که تعدادی محدودی از آنها به تأثیر معماری فضای آموزشی بر کاهش استرس با روش‌ها و رویکردهای پژوهشی مختلف انجام‌گرفته است که هرکدام دارای مشکلات و ایرادات پژوهشی در دو حوزه دانش موضوعی و روش‌شناختی و ... هستند. تحقیقات نشان داد پژوهشهای متنوعی در سه حوزه روانشناسی محیط، روانشناسی و معماری فضاهای آموزشی انجام پذیرفته است؛ اما در فصل مشترک این سه موضوع پژوهشهای کافی و دقیقی یافت نشد. این تحقیق قصد دارد با داشتن رویکردهای کمّی و کیفی به موضوع در دو حوزه دانشی روانشناسی (استرس، نظریات استرس) و معماری (روانشناسی محیط فضاهای آموزشی، معماری فضاهای آموزشی، سلامت و معماری و ...) بپردازد. این پژوهش برخی مزایا برای گروه دانشآموزان، معلمان و به‌طورکلی کاربران فضاهای آموزشی در عمل خواهد داشت؛ به‌گونه‌ای که دانشآموزان و معلمان در محیط‌های سلامت‌محور قادر خواهند بود با تأمین نیازهای جسمی و روانی خود، استرس را در خود کاهش دهند. درنهایت این کاهش استرس منجر به تأمین نیاز روانی دانشآموزان و تقویت انگیزه تحصیلی در دانش‌آموز شده و افزایش یادگیری را در پی خواهد داشت. هدف پژوهش حاضر، شناخت عوامل کالبدی مؤثر بر کاهش استرس دانشآموزان در فضاهای آموزشی مدرسه است. تا شرایط افزایش بهرهوری در مدارس فراهم شده و بدین ترتیب مدارس نقش پررنگتری در پیشرفت و ارتقای علمی کشور داشته باشند. در واقع هدف از این پژوهش این است که تأثیر ابعاد کالبدی کاهنده استرس مورد ارزیابی واقع شود.روش‌ها: به کمک روش دلفی از خبرگان رشته معماری خواسته شده است تا به دستهبندی عوامل مؤثر کالبدی بر کاهش استرس بپردازند؛ سپس به کمک تحلیل سلسه مراتبی(AHP) به تحلیل آزمون پرداخته شده است.یافته‌ها: پس از انجام کامل تحلیل سلسله مراتبی در ابتدا به رتبه دهی معیارهای اصلی با توجه به هدف و سپس رتبه بندی زیر معیارها بهطور دقیق پرداخته و درصد اهمیت هرکدام نیز مشخص شد. ازمیان معیارهای اصلی، تلفیق طبیعت و محیط با وزن 534/0 بیشترین وزن را کسب کرده است؛ بنابراین در میان معیارهای اصلی بالاترین اهمیت را دارد. معیارهای الگوبرداری از طبیعت و ویژگی‌های فضایی محیط نیز در رتبه های بعدی قرار دارند. در ادامه به مقایسه زوجی زیرمعیارهای تلفیق طبیعت و محیط و ترتیب اهمیت آنها پرداخته شد که زیرمعیار نور با وزن 541/0 رتبه اول را به خود اختصاص داده است و زیرمعیارهای گیاهان و مناظر طبیعی و اکوسیستم‌ها در رتبههای بعدی قرار دارند.نتیجه‌گیری: در طراحی هنرستانی با رویکرد کاهش استرس به‌وسیله معماری زیست گرا، نور به‌عنوان مهم‌ترین عامل و پس ازآن به ترتیب گیاهان در داخل و خارج از محیط، مناظر طبیعی و اکوسیستم‌ها باید در طراحی مورد توجه قرار گیرند.
