نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل جعفری
• کورش فتحی واجارگاه
• محبوبه عارفی
• مرتضی رضایی زاده

گروه آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: موک نه‌تنها به‌عنوان یک ابزار آموزشی آنلاین توانسته است به جایگاه ارزشمندی در دنیای آموزش و یادگیری برسد بلکه به‌عنوان یک موج فکری نیز شناخته‌شده است که توجه بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. هرچند این مسئله در ایران قابل‌تردید است چراکه نه‌تنها موک به‌عنوان یک ابزار آموزشی غالب مورداستفاده قرار نمی‌گیرد بلکه تاکنون هیچ پژوهشی در ارتباط باکم و کیف این مسئله انجام‌نشده است. اما برای استقرار اثربخشی این سیستم در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی باید دیدگاه جامعی از وضعیت آن در سایر کشورها به دست آورد.با توجه به مزایا و نیز چالش‌ها و تهدیداتی که موک­ها ممکن است برای آموزش عالی کشور داشته باشند، آینده‌اندیشی و اتخاذ تدابیر و راهبردهایی درزمینه اعمال مدیریت صحیح در بهره‌گیری از موک ها و نیز تولید بومی آن‌ها بسیار اساسی است. همچنین با توجه به‌ضرورت سازگار شدن دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی کشور ایران با شیوه‌های مختلف یادگیری و طرح‌های آموزشی آنلاین و جدید جهت تضمین کیفیت در ارائه خدمات به کاربران و سازگاری با فضاهای فناوری‌ای که به‌صورت آنلاین رشد و توسعه می‌یابند انجام پژوهش‌های دانشگاهی‌ای در خصوص تحولات موک‌ها بر آموزش عالی بسیار حیاتی می‌نماید. هدف این پژوهش، تدوین الگوی مفهومی برنامه درسی مبتنی بر موک‌هادر آموزش عالی بود.
روش ها: پژوهش حاضر کیفی بوده و با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام گرفت . میدان پژوهش شامل متخصصان حوزه فنّاوری آموزشی و فناوری‌های آموزش عالی بودند که با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر، اشباع نظری در داده‌ها حاصل گردید. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده‌ها از روش مرور خبرگان غیر شرکت‌کننده در پژوهش استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج نشان داد مقوله محوری مطالعه حاضر الگوی برنامه درسی آموزش عالی است که در چهار بعد هدف، محتوا، روش‌های یاددهی-یادگیری و ارزشیابی تحلیل شد. این عناصر برنامه درسی بر پایه شرایط علی شکل‌گرفته‌اند و به راهبردهایی منجر می‌گردد. این شرایط و فرایند منجر به پیامدهایی در برنامه درسی آموزش عالی می‌شود. مجموعه این کنش و واکنش‌ها در بستر و زمینه‌ای صورت می‌پذیرد که قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات، زمینه‌های لازم را برای این امر فراهم می‌آورند.  
نتیجه‌گیری: تولید موک­ها در ایران باملاحظه شرایط زمینه­ای و مقتضیاتی که محیط ایجاب می­کند، در نظر داشتن فلسفه این امر، و اتخاذ راهبردهایی به‌منظور تحقق الگوی برنامه درسی مبتنی بر موک انجام می­پذیرد که در صورت درست انجام گرفتن این فرایند، شاهد پیامدهای اثربخش آن خواهیم بود. در پژوهش حاضر آشکار شد، باوجود ضعف­ها و چالش­هایی که ملازم با موک­ها می­باشد، اما دیدگاه خبرگان نسبت به وجود برنامه درسی مبتنی بر موک‌ها مثبت است. این امر به معنای آن است که می­توان از الگوی برنامه درسی مبتنی بر موک در آموزش عالی بهره گرفت. آموزش عالی با اتخاذ تدابیر مناسب در راستای این چالش­ها، می­تواند بسترسازی مناسب را برای این نوآوری در عرصه یاددهی- یادگیری فراهم سازد. همچنین با توجه به چند فرهنگی بودن جامعه ایران و نیز فضای گفتمانی و باز که در موک­ها وجود دارد، می­توان از آن برای ارتباط بین فرهنگ­ها و خرده‌فرهنگ‌ها در ایران و در نظر گرفتن این خرده‌فرهنگ‌ها در عرصه تعلیم و تربیت بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

• آموزش عالی
• برنامه درسی
• موک
• نظریه داده بنیاد

20.1001.1.20080441.1398.13.3.8.3

موضوعات

• آموزش الکترونیکی

عنوان مقاله [English]

Developing a Mooc-based curriculum model for higher education based on grounded theory: Case Study; Iranian Higher Education

نویسندگان [English]

• E. Jafari
• K. Fathi Vajargah
• M. Arefi
• M. Rezaeizadeh

Department of Higher Education , Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran.Iran

چکیده [English]

Background and Objective: Not only has MOOC been able to reach a valuable place in the world of teaching and learning as an online educational tool, but it has also been recognized as a wave of thought that has attracted the attention of many writers and researchers. However, this issue is questionable in Iran because not only is MOOC not used as a dominant educational tool, but so far no research has been done on this issue. But in order to establish the effectiveness of this system in universities and educational centers, a comprehensive view of its situation in other countries must be obtained. Given the benefits as well as the challenges and threats that MOOCs may have for the country's higher education, foresight and adopting measures and strategies in the field of proper management in the use of MOOCs and their local production is very basic. Also, due to the need for adaptation of universities and educational institutions in Iran to different learning methods and online and new educational plans to ensure quality in providing services to users and adaptation to technological spaces that grow and develop online, conducting academic research on developments Higher education is very vital. The purpose of this study was developing a conceptual model for Mooc-based curriculum in higher education.
Methods: This was a qualitative study and conducted based on grounded theory approach. The statistical population includes educational technology and higher education technology experts. Using the purposeful sampling approach and interviewing 14 people, theoretical saturation was achieved in the categories. Data was collected using semi-structured interviews. The reliability and validity in qualitative part of the research was through reviewing by experts who did not participate in the study.
Findings: The important issue of current study is the higher education curriculum which is developed in four aspects of goal, content, teaching-learning methods and evaluation analysis and according to causal conditions, the underlying conditions and mediation terms of terms of developing strategies and based on that the final model is presented.
Conclusion: The production of MOOCs in Iran is done by considering the contextual conditions and requirements of the environment, considering the philosophy of this matter, and adopting strategies in order to realize the MOOC-based curriculum model, which, if done correctly its effective consequences can be seen. In the present study, it was revealed that despite the weaknesses and challenges associated with MOOCs, the view of experts is positive about the existence of a MOOC-based curriculum. This means that the MOOC-based curriculum model can be used in higher education. Higher education, by taking appropriate measures in line with these challenges, can provide a suitable platform for this innovation in the field of teaching-learning. Also, due to the multicultural nature of Iranian society and the open space of discourse that exists in the MOOCs, it can be used for communication between cultures and subcultures in Iran considering these subcultures in the field of education.

کلیدواژه‌ها [English]

• jafari

COPYRIGHTS 
©2019 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.