نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زیبا خورنگ
• رضا اسفنجاری کناری
• زهرا امیری

گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان،رشت، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: شکاف دیجیتالی، همانند دیگر شکاف­های اجتماعی، نوعی از نابرابری اجتماعی را شکل می­دهد و این فرم از شکاف اجتماعی، شکاف در دسترسی به ابزارهای دیجیتال و مهارت دیجیتالی است. نابرابری­ها، در دسترسی به ابزارها، دانش و مهارت دیجیتالی می­توانند نابرابری­های اجتماعی و آموزشی را با انتقال دانش­آموز از مدرسه به بازار کار بیشتر کنند و همچنین میزان مهاجرت از روستا به شهر را تحت تأثیر قرار دهند. با از سرگیری آموزش در مدارس و رفع محدودیت­ها، درک این­که چگونه توسعه مهارت­های دیجیتالی در طول همه­گیری کووید-19 برای برخی از دانش‌آموزان ممکن است نابرابری­های اجتماعی و آموزشی را تشدید کند، اهمیت بیشتری پیدا می­کند؛ زیرا دانش­آموزان در کلاس­های درسی مشابه هم ممکن است یادگیری متفاوت داشته باشند. در واقع، میزان بهره‌مندی شهروندان از ابزارهای دیجیتالی و رسانه­ای سبب می‌شود که موقعیت آن­ها و جایگاهشان در جامعه و ساختار فضایی روستا و شهر مشخص شود. از این‌رو، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی شکاف دیجیتالی آموزش مجازی دانش‌آموزان استان البرز در طول همه‌گیری کووید-19 می‌باشد.
 روش­ها: تحقیق حاضر، از لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی– تحلیلی و از لحاظ جمع‌آوری اطلاعات، یک مطالعه اسنادی– میدانی است. جامعه آماری مطالعه حاضر، شامل دانش‌آموزان بخش مرکزی شهرستان کرج در سال 1400 بود، برای جمع­آوری اطلاعات لازم از ابزار پرسش‌نامه بهره گرفته شد و داده­های مورد نیاز با تکمیل 196 پرسش‌نامه و با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای به‌دست آمد. در مطالعه حاضر، شکاف دیجیتالی با چهار سطح دسترسی فیزیکی، دسترسی مهارتی، طرز استفاده از کامپیوتر و اینترنت و سطح دسترسی انگیزشی سنجیده شده است. برای بررسی نرمال بودن توزیع داده­ها از آزمون‌های کولموگروف- اسمیرنوف و شاپیرو- ویلک استفاده شد و برای بررسی مقایسات میانگین از آزمون‌های ناپارامتری کروسکال والیس و من- ویتنی استفاده شد. نمونه مورد مطالعه شامل مدارس دولتی، غیرانتفاعی، نمونه دولتی، استعداد درخشان و هیاًت امنایی بوده است.
 یافته­ها: نتایج، نشان داد که تفاوت قابل توجهی در بین دانش­آموزان از نظر دسترسی به فرصت­های یادگیری مجازی در طول همه­گیری کووید- 19 وجود داشت. دانش­آموزان روستایی، در مقایسه با دانش­آموزان شهری دارای شکاف بالاتری در هر چهار سطح دسترسی فیزیکی، مهارتی، طرز استفاده و انگیزشی هستند. همچنین، طبق یافته­ها ارتباط آماری معنی­داری بین جغرافیای محل سکونت با چالش­های یادگیری آنلاین در چهار سطح دسترسی ذکر شده، مشاهده شد. همچنین، به‌طور معنی‌داری دانش­آموزانی که در مدارس دولتی درس می‌خوانند نسبت به دانش آموزانی که در مدارس غیردولتی درس می‌خوانند، دارای شکاف دیجیتالی بالاتری هستند. نتایج، نشان داد سطح تحصیلات والدین به لحاظ آماری بر شکاف دیجیتالی دانش­آموزان، تأثیرگذار است و دانش­آموزان دختر، شکاف دیجیتالی کمتری در مقایسه با دانش­آموزان پسر دارند. 
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر، پیشنهاد می‌شود تلاش­های سیاسی کنونی و آتی با هدف حمایت از دانش‌آموزان روستایی دارای زمینه­ های اجتماعی و اقتصادی محروم، انجام شود تا نه تنها به‌صورت فیزیکی به اینترنت و سایر ابزارهای دیجیتالی دسترسی پیدا کنند‌، بلکه مهارت­های لازم برای یادگیری و استفاده از اینترنت را نیز به‌دست آورند. این مسأله، می­تواند ابزاری برای کاهش نابرابری‌های اجتماعی در آموزش و پرورش در مناطق مختلف جغرافیایی باشد. شکاف دیجیتالی می­تواند سبب تضعیف سرمایه­ اجتماعی و حتی فرسایش سرمایه­ اجتماعی شود. در صورت برطرف نشدن یا حداقل کاهش پیدا نکردن، ممکن است اثرات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیان‌باری برای جامعه­ روستایی داشته باشد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که با توسعه­ زیرساخت­ها و افزایش سطح سواد دیجیتالی دانش­آموزان، زمینه را برای کاهش شکاف دیجیتالی مهیا کرد. همچنین، لازم است تلاش­های سیاسی با اولویت حمایت از دانش­آموزان روستایی دارای زمینه­های اجتماعی و اقتصادی محروم انجام شود تا ابزاری برای کاهش شکاف دیجیتالی باشد. 

کلیدواژه‌ها

• شکاف دیجیتالی
• آموزش مجازی
• کووید-19
• استان البرز

موضوعات

• فناوری های آموزشی نوظهور

عنوان مقاله [English]

Exploring the Digital Divide in Remote Learning of Students during the Covid-19 Pandemic

نویسندگان [English]

• Z. Khorang
• R. Esfanjari Kenari
• Z. Amiri

Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: The digital divide, like other social divides, forms a kind of social inequality. This form of social divide is the gap in access to digital tools and digital skills. Inequalities in access to digital tools and knowledge and skills can increase social and educational inequalities by transferring students from school to the labor market, and also affect the rate of migration from rural to urban areas. As schools resume education and restrictions are lifted, understanding how developing digital skills during the Covid-19 pandemic may exacerbate social and educational inequalities for some students is becoming more important. Because students in the same classrooms may have different learning. In fact, the extent to which citizens benefit from digital and media tools determines their position and place in the society and the spatial structure of the village and city. Therefore, the main goal of this research was to investigate the digital divide of virtual education of students in Alborz province during the Covid-19 pandemic.
Methods: The current research was practical in terms of purpose and descriptive-analytical research in terms of the nature and method and was a documentary-field study in terms of data collection. The statistical population of the present study included the students of the central part of Karaj city in 1400, a questionnaire was used to collect the necessary information, the required data was obtained by completing 196 questionnaires and using the stratified sampling method. In the current study, the digital divide was measured with four levels of physical access, skill access, how to use computers and the Internet, and the level of motivational access. Kolmogorov-Smirnov and Shapiro-Wilk tests were used to check the normality of data distribution, and non-parametric Kruskal-Wallis and Mann-Whitney tests were used to check the mean comparisons. The studied sample included government schools, private schools, gifted students' schools and board of trustees.
Findings: The results showed that there was a significant difference among students in terms of access to virtual learning opportunities during the covid-19 pandemic. Rural students compared to urban students had a higher gap in all four levels of physical access, skill, usage and motivation. Also, according to the findings, there was a significant statistical relationship between the geography of the place of residence and the challenges of online learning in the four levels of access mentioned. It was also observed that students who study in government schools have a significantly higher digital divide than the students who study in other schools. The results showed that the level of parents' education has a statistically significant effect on the digital gap of students, and female students have a smaller digital divide compared to male students.
 Conclusion: According to the results of this study, it is suggested that the current and future political efforts should be made with the aim of supporting rural students with disadvantaged social and economic backgrounds so that they not only physically access the Internet and other digital tools, but also acquire the necessary skills to learn and use the Internet. These solutions can be a tool to reduce social inequalities in education in different geographical areas. The digital divide can weaken the social wealth and even erode it. If it is not resolved or at least not reduced, it may have harmful economic, cultural, social and political effects for the rural society. Therefore, it is suggested that by developing the infrastructure and increasing the level of digital literacy of students, the ground will be prepared for the reduction of digital divide. Also, it is necessary to make political efforts with the priority of supporting rural students with disadvantaged social and economic backgrounds to be a tool to reduce the digital divide.

کلیدواژه‌ها [English]

• Digital Divide
• Virtual Education
• Covid-19
• Alborz province

COPYRIGHTS 
© 2024 The Author(s).  This is an open-access article distributed under the terms and conditions of the Creative Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)