تأثیر آموزش نقشه مفهومی مبتنی بر تحلیل فرآیند شبکهای (ANP) و سخنرانی بر مهارت‌های یادگیری دانش‌آموزان

رویتوند غیاثوند, زهرا; فرزاد, ولی‌اله; صالح صدق پور, بهرام; باغداساریانس, آنیتا; کرمی گزافی, علی رضا

doi:10.22061/tej.2023.9954.2920

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه روان‌شناسی عمومی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران

³ گروه آموزشی شیمی، دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران

https://doi.org/10.22061/tej.2023.9954.2920

چکیده

پیشینه و اهداف: به تناسب گسترش مهارت‌های گوناگون در زندگی، یادگیری و آموزش هر جامعه‌ای نیاز به ارتقاء کمّی و کیفی دارد. در شرایط کنونی گسترش سریع تکنولوژی باعث تغییر در چگونگی یادگیری شده است و جهت افزایش یادگیری، کسب دانش و اطلاعات و مهارت‌های مرتبط با آن، از روش‌های مختلف تدریس و آموزش استفاده می‌شود که بر دانش افراد تأثیرگذار است و سبب ارتقاء آن می‌گردد؛ از جمله این روش‌ها استفاده از نقشه‌های مفهومی استاندارد است. در پژوهش حاضر، استفاده از روش آموزش نقشه مفهومی تدوین شده با روش تحلیل فرآیند شبکه‌ای و روش سخنرانی بر مهارت‌های یادگیری دانش‌آموزان در مبحث ساختار اتم شیمی مورد بررسی قرار گرفته است.
روش‌ها‌: مطالعه حاضر از نوع ترکیبی (اکتشافی- تبیینی) است و در دو گام انجام شد. گام اول، با روش تحقیق کیفی از نوع دلفی انجام شد. جامعه‌ آماری شامل صاحب‌نظران، اساتید و متخصصین آموزش شیمی در 1400-1399 بود که با روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد‌30‌نفر انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده عبارتند از: مصاحبه‌ عمیق و نیمه ‌ساختاریافته و پرسش‌نامه مقایسات زوجی محقق ساخته. داده‌ها با روش تحلیل فرآیند شبکه‌ای (که از روش‌هاى تصمیم‌گیرى چند معیاره است) و با نرم‌افزار سوپر دسیژن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در گام دوم، روش تحقیق کمّی از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با دو گروه (یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل) استفاده شده است. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان پایه دهم دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 1401-1400 است.30 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به 2 گروه 15 نفری تقسیم شدند. گروه‌ آزمایش با استفاده از نقشه‌های مفهومی تدوین شده براساس ANP و گروه کنترل، به روش سخنرانی آموزش دیدند. ابزار گردآوری داده پرسش‌نامه مهارت‌های یادگیری است و برای سنجش روایی ابزار از نظرات اساتید، صاحب‌نظران استفاده شد. پایایی ابزار پژوهش 96/0 به‌دست آمد. در تحلیل داده از آزمون تحلیل اندازه‌گیری مکرر و نرم افزار SPSS₂₄استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های گام اول نشان داد، به ترتیب لایه‌های ریاضی با میانگین وزنی 652/0‌، فیزیک ‌235/0و شیمی‌113/0 بیشترین تأثیر را به خود اختصاص دادند و در لایه فیزیک بیشترین میانگین وزنی مربوط به مفهوم ماده ‌381/0و کمترین میانگین وزنی مربوط به مفهوم حرکت الکترون در مدارهای معین (بور) ‌011/0 است. در لایه ریاضی بیشترین میانگین وزنی مربوط به مفهوم اعداد اصلی و چهار عمل اصلی آن ‌291/0‌و کمترین میانگین وزنی مربوط به مفهوم امواج سینوسی و مفهوم موج 014/0است. در لایه شیمی بیشترین میانگین وزنی مربوط به مفهوم ذرات زیر اتمی 407/0‌و کمترین میانگین وزنی مربوط به مفهوم کاربرد آرایش الکترونی 010/0 است. براساس این مدل کسب شده اثربخشی آن مطالعه شد و نتایج تحلیل آماری در گام دوم،‌ برای فرضیه‌ها در سطح معنی‌داری (05/0 )، حاکی از تأثیر معنی‌دار استفاده از روش نقشه مفهومی و روش سخنرانی بر مهارت‌های یادگیری دانش‌آموزان است. همچنین نتایج نشان داد که آموزش با روش نقشه مفهومی تأثیر بیشتری بر مهارت‌های یادگیری دارد. این اثرات در پیگیری نیز پایدارتر است.
نتیجه‌گیری: با توجه به میزان تأثیر بیشتر آموزش با روش نقشه مفهومی استاندارد و اهمیت پیش‌نیازها و مفاهیم و با توجه به اولویت رتبه آن‌ها می‌توان اقدام به تدوین نقشه مفهومی مبحث ساختار اتم شیمی کرد. همچنین ‌می‌توان با استفاده از روش تحلیل فرآیند شبکه‌ای به رتبه‌‌بندی مفاهیم آموزشی پرداخت و از آن در تدریس و آموزش بهره جست. نتایج پژوهش نشان از تأثیر بیشتر نقشه مفهومی تدوین شده براساس نظر صاحب‌نظران بر مهارت‌های یادگیری مبحث ساختار اتم شیمی دانش‌آموزان به نسبت روش معمول (سخنرانی) است و این یادگیری در پیگیری هم حفظ شده است. با توجه به نتایج پژوهش نقشه مفهومی استاندارد به‌عنوان ابزار و رویکرد مناسب برای رسیدن به یادگیری می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فناوری آموزش- یادگیری مادام العمر

عنوان مقاله [English]

The effect of concept map teaching based on network process analysis (ANP) and lecture on students' learning skills

نویسندگان [English]

Z. Royatvand ghiasvand ¹
V. Farzad ¹
B. Ssaleh Sedghpour ²
A. Baghdasarians ¹
A. Kararmi Gazafi ³

¹ Department of General Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Shahid Rajaee Tarbiat University, Tehran, Iran.

³ Department of Chemistry, School of Science, Tarbiat University, Shahid Rajaee, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Background and Objectives: In proportion to the expansion of various skills in life, learning and education of any society needs quantitative and qualitative improvement. The rapid development of technology has caused a change in the way of learning, and in order to increase learning and acquire knowledge, different methods of teaching and training are used to improve people's knowledge, among these methods is the use of standard concept maps. In the current research, the use of the concept map teaching method compiled with the network process analysis method and the lecture method on the students' learning skills in the topic of chemical atom structure was investigated.
Methods: The present study was a mixed-methods (exploratory-explanatory) research and was conducted in two steps. The first step was done with a qualitative research method of the Delphi type. The statistical population consisted of experts and professors in chemistry education in 2020-2021, and 30 individuals were selected using purposive sampling. The tools used in this step were semi-structured interviews and a researcher-made pairwise comparison questionnaire.The data were analyzed using the network process analysis method (a multicriteria decision-making method) and the Super Decisions software.In the second step, a quasi-experimental quantitative research method was used with a pre-test, post-test and follow-up plan with two groups (one experimental group and one control group).The statistical population consisted of all eighth-grade high school students in the academic year 2021-2022. A sample of 30 students was selected using convenience sampling and divided into two groups of 15. The experimental group received education using concept maps developed based on ANP, and the control group was taught using the lecture method. The data collection tool was a learning skills questionnaire, and to assess the validity of the tool, the opinions of experts and professors were used. The reliability of the research tool was calculated to be 0.96 using the test-retest method, and the data were analyzed using repeated measures analysis and SPSS (24.00) software.
Findings: The findings of the first step showed that mathematics layers with a weighted average of 0.652, physics 0.235, and chemistry 0.113 had the greatest impact, respectively, and the highest and lowest weighted averages in the physics layer were the concept of matter and the concept of electron movement in Certain circuits (Bohr) was 0.011. In the mathematical layer, the concept of main numbers and its four main operations was 0.291, and the concept of sine waves and wave concept was 0.014. In the chemistry layer, the concept of subatomic particles was 0.407 and the concept of using electron arrangement was 0.010. And the results of the statistical analysis in the second step, for hypotheses at a significant level (0.05), indicated a significant and more stable effect of training with the concept map method on learning skills.
Conclusion: Considering the greater impact of education with the standard concept map method and the importance of prerequisites, it is possible to rank educational concepts using the network process analysis method and use it in teaching and learning. Also, the standard conceptual map can be considered as a suitable tool and approach to achieve learning.

کلیدواژه‌ها [English]

Education
Concept Mapping
Lecture Method
Atomic Structure Topic of Chemistry
Network Process Analysis

COPYRIGHTS
© 2024 The Author(s). This is an open-access article distributed under the terms and conditions of the Creative Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/)

مراجع

[1] Demirci T, Kabataş Memiş E. Examining the Views of Preservice Science Teachers on Creating Concept Maps. Science Education International.2022; 32(3): 264-272.

https://doi.org/10.33828/sei.v32.i3.10

[2] Saif A. [Translation of an Introduction to Theories of Learning]. Olson MH, Ramirez JG, Herreid CF. (Author). Tehran: 10th edition. Doran Publishing.2020. [In Persian].

[3] Saif A. Modern Educational Psychology (Learning and Teaching Psychology). 7th edition. Doran Publishing.2022. [In persian].

[4] Keshavarz E, Ebrahimi Qavam S, Sabbaghan M. POGIL: An activity for meaningful teaching of the concepts of chemistry.2021; 7(23): 33-49. [In Persian].

[5] Novak J, Cañas A. The Theory Underlying Concept Maps and How to Construct Them. See discussions, stats, and author profiles for this publication at. 2015;7(1):1-32.

[6] Etokeren I S, Alamina J I. “Towards elimination of students’ misconceptions in science: Case of drama and concept mapping strategies on chemical bonding in Nigeria”, in conf. Clute International Conference on Education (ICE). Colorado. USA. 2021.

[7] Chatzi AV, Kourousis K I. Are concept map exam papers reliable as assessment tools in nursing education? A quantitative research pilot study. Journal of Nursing. 2023;18 (2): 293-298.https://doi.org/10.1016/j.teln.2023.01.001.

[8] Abubakar A, Elrehail H, Alatailat M, Elçi Alev. Knowledge management, decision-making style and organizational performance. Journal of Innovation & Knowledge.2018; 4(2):104- 114. https://doi.org/10.1016/j.jik.2017.07.003.

[9] Momeni Mohammui H, Ghorbanzadeh P. Investigating the Relationship between Teachers' Technological Literacy during the Coronavirus Period and the Improvement of Academic Quality and Progress of Students (Case Study: Elementary School Teachers in Tabadkan Region 4). 6th National Conference on New Approaches in Education and Research, December 2021: Mahmudabad. Mazandaran. [In persian].

[10] Schmid M, Brianza E, Petko D. Self-reported technological pedagogical content knowledge (TPACK) of pre-service teachers in relation to digital technology use in lesson plans. Behavior.2021; 115:106586.

[11] Thohir MA, Jumadi J, Warsono W. Technological pedagogical content knowledge (TPACK) of pre-service science teachers: A Delphi study. Journal of Research on Technology in Education. 2020; 54 (1): 127-142. 10.1080/15391523.2020.1814908.

https://doi.org/10.1080/15391523.2020.1814908

[12] Marqués JG, Pelta C. Concept maps and simulations in a computer systemfor learning Psychology. European Journal of Education and Psychology .2017; 10, 33-39.

[13] Hasanpour P, SHEIKHZADEH M. The Effect of Conceptual Map Teaching methods on Female Students Learning in Work and Technology Course. Research in Curriculum Planning.2018; 15(57), 138-150. [In Persian].

[14] Mousavi Shafii M, Khoshneshin Z, Mahdavi Nasab Y, Majd M. "The Effect of Teacher and Student-Made Concept Maps-Based Teaching on Motivation and Conceptual Learning of Middle School Eighth Graders." Technology of Education Journal.2023; 17(2):279-292. [In persian].

https://doi: 10.22061/tej.2022.6875.2472.

[15] Lenski S, Elsner S, Großschedl J. Comparing Construction and Study of Concept Maps – An Intervention Study on Learning Outcome, Self-Evaluation and Enjoyment Through Training and Learning. Frontiers in Education.2022; 7(1):892312.

https://doi.org/10.3389/feduc.2022.892312

[16] Kabiri M J. Investigating the effectiveness of teaching methods of Paired Associate Learning and Concept Mapping in reducing students' misconceptions about entropy. Master's thesis, Shahid Rajaei Teacher Training University. 2016. [In Persian].

[17] Mani N. Determination of a Concept Map for Misconceptions in the Atomic Structure Topic. Master's thesis. Shahid Rajaei Teacher Training University. 2013. [In Persian].

[18] Alizadeh Kohi Khaili F. Determining the Learner's Empirical Model Using Concept Mapping in the Topic of Atomic Structure in Basic Chemistry 2. Shahid Rajaei Teacher Training University.Faculty of Basic Sciences, 2012. [In Persian].

[19] Akbari F. Conceptual map modeling in the teaching of alkanes in organic chemistry. Master's thesis. Shahid Rajaee Tarbiat University, Faculty of Sciences, 2013. [In Persian].

[20] O'Halloran B. Strengthening critical thinking skills in associate degree nursing students through combined pedagogies of concept mapping using the nursing process and simulation. Nursing Education Perspectives. 2022;43 (3): E10-E12. https://doi.org/10.1097/01.nep.0000000000000916

[21] Rezaeipour S, Niyousha B. Lecture Teaching Method. Fourth International Conference on Accounting and Management and First Conference on Open Innovation and Entrepreneurship. 2015. Tehran. [In persian]

[22] Mir K, Ghadousi Nia M, Azarsa A. Investigating the Lecture Teaching Method. Twelfth National Conference on Psychology, Educational Sciences, and Social Studies: 2021: Babol. [In persian].

[23] Azizian Farsani S. Critique of the Lecture Teaching Method. Third International Conference on Psychology, Educational Sciences, and Social Studies.2020. Hamedan. [In Persian]

[24] Tami L. Remington PharmDa Barry E. Bleske PharmDb Tracy Bartholomew MATc Michael P. Dorsch PharmD MSa Sally K. Guthrie PharmDa Kristin C. Klein PharmDa Jeffrey M. Tingen PharmD MBAd Trisha D. Wells PharmD. Qualitative Analysis of Student Perceptions Comparing Team-based Learning and Traditional Lecture in a Pharmacotherapeutics Course. American Journal of Pharmaceutical Education. 2017; 81 (3):1-9.

[25] Liu F, Wang X, Izadpanah S. The Comparison of the Efficiency of the Lecture Method and Flipped Classroom Instruction Method on EFL Students’ Academic Passion and Responsibility. SAGE Open. 2023; 13(2):1-10.

https://doi.org/10.1177/21582440231174355.

[26] Alaagib NA, Musa OA, Saeed AM. Comparison of the effectiveness of lectures based on problems and traditional lectures in physiology teaching in Sudan. BMC Med Educ. 2019;19(1):365. https://doi:10.1186/s12909-019-1799-0.

[27] Elya S, Chogan M, Elya H, Elya I. The Effect of Lecture Teaching Method on Student Learning. Proceedings of the 2nd International Conference on Innovation and Research in Ethics and Education, Religion and Psychology.2018. Tehran. Persian

[28] Mehdi Moghaddam A, Musavi Nia S M. Investigating the Effect of Lecture and Group Discussion Teaching Methods on Student Learning Outcomes. Proceedings of the 1st National Conference on Advances in Evolutionary and Educational Psychology: 2022. Bandar Abbas. [In Persian].

[29] Sohrabi Z, Aliari S, Hazrati H, Mansouri M, Habibi H. A Comparison of the Effect of Lecture and Debate-Based Learning on Learning Outcomes and Student Satisfaction in Nursing Students of a Selected Military University. Journal of Military Nursing Research. 2021; 8(2). [In Persian].

[30] Danaifar H, Salehi A. [Translation of Research design: (Quantitative, qualitative, and mixed methods approaches)]. Karsoli J D. (Author). Tehran: Ketab-e Mehraban Nashr. Publications; 2017. [In Persian].

[31] Saaty TL. Theory and Applications of the Analytic Network Process: Decision Making with Benefits, Opportunities, Costs, and Risks. RWS Publications.2005.

[32] Garavand A. Investigating Knowledge, Attitudes, and Learning Skills in Chemistry Through the Teaching Methods of Pajil and Moor Exploratory in the Lesson of Standard Electrode Potential Table in the Fourth Year Chemistry Course in Kouhdasht County. Ministry of Science Research and Technology. Shahid Rajaei Teacher Training University. Faculty of Basic Sciences. 2012.[Master's Degree]. [In Persian].

نامه به سردبیر

سر دبیر نشریه فناوری آموزش، با تواضع انتشار نامه های واصله از نویسندگان و خوانندگان و بحث در سامانه نشریه را ظرف 3 ماه از تاریخ انتشار آنلاین مقاله در سامانه و یا قبل از انتشار چاپی نشریه، به منظور اصلاح و نظردهی امکان پذیر نموده است.، البته این شامل نقد در مورد تحقیقات اصلی مقاله نمی باشد.

توچه به موارد ذیل پیش از ارسال نامه به سردبیر لازم است در نظر گرفته شود:

[1]نامه هایی که شامل گزارش از آمار، واقعیت ها، تحقیقات یا نظریه ها هستند، لازم است همراه با منابع معتبر و مناسب باشند، اگرچه ارسال بیش از زمان 3 نامه توصیه نمی گردد

[2] نامه هایی که بجای انتقاد سازنده به ایده های تحقیق، مشتمل بر حملات شخصی به نویسنده باشند، توجه و چاپ نمی شود

[3] نامه ها نباید بیش از 300 کلمه باشد

[4] نویسندگان نامه لازم است در ابتدای نامه تمایل یا عدم تمایل خود را نسبت به چاپ نظریه ارسالی نسبت به یک مقاله خاص اعلام نمایند

[5] به نامه های ناشناس ترتیب اثر داده نمی شود

[6] شهر، کشور و محل سکونت نویسندگان نامه باید در نامه مشخص باشد.

[7] به منظور شفافیت بیشتر و محدودیت حجم نامه، ویرایش بر روی آن انجام می پذیرد.