فصلنامه علمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: تغییرات و رویکردهای جدید ایجاد شده توسط کووید 19 و حرکت شتابان به دنیای دیجیتال در آموزش، موجب رشد مهارت­ های فناورانه و یادگیری خودراهبر در دانش ­آموزان و دانشجویان شد. این امر منجر به استفاده از مدل­ های یادگیری جدیدی با استفاده از فناوری­ هایی مانند موک (دوره ­های آنلاین باز انبوه) شده است. بهره­ برداری بهینه از امکانات موک ­­ها مستلزم بررسی تازه ­ترین پژوهش ­های انجام شده در داخل و خارج از کشور است. با توجه به پراکندگی این پژوهش­ ها، یکپارچه‌سازی و تجمیع آنها در یک چارچوب جامع و بررسی اولویت ­های پژوهشی هرگروه ضروری به‌نظر می­ رسد. بررسی ادبیات پژوهش حاکی از آن است که تعداد فراتحلیل ­های انجام شده در حوزه موک محدود بوده و چندین سال قبل انجام شده است. با توجه به سرعت رشد این فناوری به‌خصوص در سال­ های اخیر، این پژوهش سعی دارد از پژوهش­ های جدید این حوزه در ایران و جهان، اطلاعات مفیدی را جهت توسعه دیدگاه پژوهشگران، جمع‌آوری و ارائه نماید. لذا هدف این پژوهش ترسیم سیمای پژوهش­ های حوزه موک در ایران و جهان است.
روش‌ها: این تحقیق از نظر هدف کاربردی، به لحاظ روش جمع‌آوری داده ­ها، توصیفی و از نظر ماهیت داده ­ها کیفی/کمّی می ­باشد. روش گردآوری داده‌ها بررسی مطالعات اسنادی به وسیله جستجوی الکترونیکی مقالات موجود در اینترنت و فیش‌برداری از آنان است. روش پژوهش فراتحلیل منطبق با الگوی راث و شل و جامعه آماری پژوهش، کلیه رساله ­های دکتری و مقالات علمی پژوهشی داخلی و خارجی در حوزه موک بودند که در سایت‌های ایرانداک، گیگالیب، مگیران، اس آی دی، اسپرینگر و ساینس دایرکت نمایه شده بودند و یا از طریق موتور جستجوی گوگل اسکالر دسترسی به آنها فراهم شد. نمونه آماری شامل 6 رساله دکتری و 42 مقاله خارجی به زبان انگلیسی و 5 رساله دکتری و 18 مقاله داخلی، در مجموع 69 پژوهش داخلی و خارجی بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. معیار ورودی پژوهش­ ها مرتبط بودن با موضوع موک، انتشار الکترونیکی، انتشار در پنج سال اخیر و انتشار در بانک­ های اطلاعاتی و مجلات معتبر بود که از میان آنها پژوهش­ هایی که از دیدگاه فنی در حوزه موک انجام شده بودند و یا دارای اعتبار علمی نبودند و یا دسترسی به تمام متن آنها امکان پذیر نبود، از نمونه آماری کنار گذاشته شدند. پژوهش ­های منتخب جهت تحلیل محتوا به نرم‌افزار مکس. کیو. دی. ای (Max QDA) وارد و در دو گروه پژوهش­ های داخلی و خارجی و براساس سال انتشار دسته‌بندی شدند تا مقالات تکراری حذف و مقایسه و بررسی مقالات دقیق­ تر انجام شود. پس از آن محتوای هریک از مقالات با دقت لازم، بررسی و مطالب مهم هر مقاله از جمله عنوان، کلمات کلیدی، نوع موک بحث شده و مقطع آمورشی موک در این پژوهش ­ها کدگذاری باز و محوری شده و با استفاده از آمار توصیفی، مقایسه داده ­ها در دو دسته از پژوهش­ های داخلی و خارجی انجام پذیرفت.
یافته‌ها: یافته ­های این پژوهش حاکی از آن است که به‌طور کلی ادبیات موک در ایران و جهان حول محورهای اثربخشی موک ­ها؛ تدوین الگوی طراحی آموزشی موک­ ها؛ چالش ­ها و راه­کارها در موک­ ها؛ عوامل تأثیرگذار بر موک­ ها و فراتحلیل پژوهش ­ها، متمرکز بوده است. علاوه بر آن، در پژوهش ­های ایرانی در قیاس با مطالعات جهانی به مباحث تعامل در موک­ ها، مبحث هیبرید موک­ ها و موک ­های دانش ­آموزی بسیار محدود و ناچیز پرداخته شده است.
نتیجه‌گیری: کمبود آمادگی فنی و زیرساخت ­های اینترنتی و عدم کفایت سواد فناورانه در قشر دانش‌آموزان و عدم توجه به ضرورت تعامل می ­تواند از دلایل عدم توجه کافی به هیبرید موک ­ها و موک ­های دانش آموزی باشد که با محدودیت­ های کرونایی و مهاجرت اجباری آموزش به فضای مجازی به­ نسبت بهبود یافته و ضرورت آن آشکار شده است. بنابراین با عنایت به یافته ­های پژوهش حاضر، مبنی بر اهمیت تعامل، هیبرید موک ­ها و موک­ های دانش ­آموزی در پژوهش ­های خارجی، برای استفاده بیشتر از امکانات موک­ ها، عنایت به این مباحث در ایران نیز ضروری به نظر می ­رسد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The view of MOOC researches in Iran and the world

نویسندگان [English]

  • F. Sharzehee
  • N. Khatib Zanjani
  • M. Masoomifard
  • M.R. Sarmadi
  • N. Pourasghar

Department of Educational Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: The new changes and approaches created by Covid 19 and the rapid movement into the digital world in education have led to the development of technological skills and self-directed learning for students. This has led to the use of new learning models using technologies such as MOOCs (massive open online courses). Optimal utilization of MOOC facilities requires review of the latest research conducted inside and outside the country. Given the dispersion of these studies, their integration and aggregation in a comprehensive framework and the study of research priorities of each group seems necessary. A review of the research literature indicates that the number of meta-analyses conducted in the field of MOOC is limited and the studies were mostly conducted several years ago. Therefore, considering the speed of growth of this technology, especially in recent years, this research tries to collect and present useful information from new studies in this field in Iran and the world for the development of researchers' perspectives. Therefore, the purpose of this research is to outline the image of MOOC field research at the local and global scale.
Methods: This research is applied in terms of purpose, descriptive in terms of data collection method and qualitative/quantitative in terms of nature of the data. The method of data collection is to examine documentary studies by electronic search of articles available on the Internet and extracting their files. The research method was meta-analysis in accordance with the Rathe and Schell model and the statistical population of the research is all local and foreign doctoral dissertations and scientific research articles in the field of MOOC, which were indexed in Irandoc, Gigalib, Magiran, SID, Springer and Science Direct site, and also, the articles to which access was provided through the Google Scholar search engine. The statistical sample included 6 doctoral dissertations and 42 foreign papers in English and 5 doctoral dissertations and 18 local papers, a total of 69 local and foreign studies that were selected via purposive sampling. The input criteria of the studies were related to the subject of MOOC, electronic publication, publication in the last five years and publication in databases and authoritative journals, which among them, the studies that were carried out from a technical point of view in the field of MOOC or have been not scientifically valid or access to their full text was not possible, were excluded from the statistical sample. The selected studies were entered into Max QDA software for content analysis and were divided into two groups of internal and external categories, and then were categorized based on the year of publication to remove duplicate articles and to compare and review articles more closely. After that, the content of each article was carefully reviewed and the important contents of each article such as title, keywords, type of MOOC were discussed. The educational level of MOOC content in these researches was coded using descriptive statistics and comparison of data in two categories of local and foreign research were conducted.  
Findings: The findings of this study indicate that in general, the literature of MOOC in Iran and the world is mainly concerned with the following themes: the effectiveness of MOOC, Developing an educational design model for MOOCs, Challenges and solutions in MOOCs, Factors influencing the focus and analysis of research. In addition, in Iranian studies, in comparison with the international ones, the issues of interaction in MOOCs, hybrid MOOCs and student MOOCs have been very limited and insignificant.
Conclusion: The lack of technical preparation and internet infrastructure and the lack of technological literacy among the students and the lack of attention to the necessity of interaction can be the possible reasons underlying lack of sufficient attention to hybrid and student MOOCs, but with the restrictions of Corona virus and forced shift of education to virtual space, they have relatively improved and their necessity has been highlighted. Therefore, with regard to the findings of the current research, regarding the importance of interaction, hybrid MOOCs and student MOOCs in foreign research, in order to make more use of the possibilities of MOOCs, it is necessary to pay attention to these topics in Iran as well. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hybrid MOOC
  • High School MOOC
  • Interaction
  • Systematic review
  • Meta-analysis

COPYRIGHTS 
©2023 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers. 


نامه به سردبیر

سر دبیر نشریه فناوری آموزش، با تواضع انتشار نامه های واصله از نویسندگان و خوانندگان و بحث در سامانه نشریه را ظرف 3 ماه از تاریخ انتشار آنلاین مقاله در سامانه و یا قبل از انتشار چاپی نشریه، به منظور اصلاح و نظردهی امکان پذیر نموده است.، البته این شامل نقد در مورد تحقیقات اصلی مقاله نمی باشد.

توچه به موارد ذیل پیش از ارسال نامه به سردبیر لازم است در نظر گرفته شود:


[1]نامه هایی که شامل گزارش از آمار، واقعیت ها، تحقیقات یا نظریه ها هستند، لازم است همراه با منابع معتبر و مناسب باشند، اگرچه ارسال بیش از زمان 3 نامه توصیه نمی گردد

[2] نامه هایی که بجای انتقاد سازنده به ایده های تحقیق، مشتمل بر حملات شخصی به نویسنده باشند، توجه و چاپ نمی شود

[3] نامه ها نباید بیش از 300 کلمه باشد

[4] نویسندگان نامه لازم است در ابتدای نامه تمایل یا عدم تمایل خود را نسبت به چاپ نظریه ارسالی نسبت به یک مقاله خاص اعلام نمایند

[5] به نامه های ناشناس ترتیب اثر داده نمی شود

[6] شهر، کشور و محل سکونت نویسندگان نامه باید در نامه مشخص باشد.

[7] به منظور شفافیت بیشتر و محدودیت حجم نامه، ویرایش بر روی آن انجام می پذیرد.

CAPTCHA Image