تأثیر آموزش سواد رسانه‌ای بر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بهبود بلوغ عاطفی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه

دلدار, حبیب الله; رضوی, مجید رضا; فقیه نیا, محمد علی

doi:10.22061/tej.2022.7753.2579

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تایباد، گروه علوم تربیتی، تایباد، ایران

² دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، گروه مدیریت، مشهد، ایران

https://doi.org/10.22061/tej.2022.7753.2579

چکیده

پیشینه و اهداف: نوجوانی، گذر از مرحله کودکی به بزرگسالی است که در آن بلوغ جسمانی، عاطفی و اجتماعی رخ می‌دهد و توانایی‌های ذهنی و قابلیت های شناختی و عاطفی نوجوان شکل می‌گیرد. طبق بررسی‌ها، کودکان و نوجوانان بیش‌ترین مخاطبین رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند و از این رو می‌توان گفت رسانه‌ها و شبکه‌ها اجتماعی نقش مهمی در جامعه‌پذیر کردن نوجوانان دارد. برای حفظ و مصونیت نوجوانان از صدمات فرهنگی و عقیدتی رسانه‌ها، دو روش وجود دارد: یکی سانسور فناوری-های اطلاعاتی و دیگری افزایش دانش و مهارت نوجوانان در رویارویی با رسانه‌ها (سواد رسانه‌ای). هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش سواد رسانه‌ای بر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بهبود بلوغ عاطفی بود.

روش‌ها‌: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با استفاده از طرح پیش آزمون–پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کلیه‌ دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر سنگان در سال تحصیلی 98-1397 بودند (705= N). بر اساس معیارهای ورود به پژوهش، تعداد 30 نفر از این دانش آموزان به صورت هدفمند گزینش شدند و به صورت تصادفی دردوگروه 15 نفره آزمایش و گواه جایگزین گردیدند. ابزار مورد استفاده جهت اجرای پیش آزمون برای هر دو گروه عبارت بود از: از پرسشنامه وابستگی به شبکه‌های اجتماعی رضایی (1394) و پرسشنامه بلوغ عاطفی یاشویر سینگ و بهارگاوا (EMS). سپس گروه آزمایش در یک دوره 4 ماهه و طی 8 جلسه آموزش سواد رسانه‌ای دریافت نمودند. گروه کنترل هیچ نوع آموزشی در این مدت دریافت نکردند. بعد از سپری شدن این دوره 4 ماهه، هر دو گروه در پس آزمون مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش، از روش آماری تحلیل کوواریانس با نرم‌افزار spss-22 استفاده شد.

یافته‌ها: یافته‌های توصیفی تحقیق حاضر نشان داد از نمونه 30 نفری دانش آموزان دوره دوم متوسطه سال تحصیلی 98 -1397 شهر سنگان که بر اساس معیارهای ورود به پژوهش به صورت هدفمند گزینش شدند، 15 نفر پسر و 15 نفر دختر بودند. از کل این تعداد 8 نفر در سال دهم و 12 نفر در سال یازدهم و 10 نفر در سال دوازدهم دوره دوم متوسطه مشغول به تحصیل بودند. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش سواد رسانه‌ای به طور معناداری منجر به کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بهبود بلوغ عاطفی دانش‌آموزان در پنج عامل کلی از عدم بلوغ عاطفی (عدم ثبات عاطفی، بازگشت عاطفی، ناسازگاری اجتماعی، فروپاشی شخصیت و فقدان استقلال) در گروه آزمایش شد.

نتیجه‌گیری: به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار آموزش سواد رسانه‌ای در کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بهبود بلوغ عاطفی دانش‌آموزان بود. به عبارت بهتر، دانش‌آموزان با شرکت در جلسات آموزش سواد رسانه‌ای توانستند حضور خود در شبکه‌های اجتماعی را کاهش داده و همچنین بلوغ عاطفی نیز در آنها بهبود یابد. لذا می‌توان گفت آموزش سواد رسانه ای به نوجوانان، می‌تواند تا حد زیادی از بروز مشکلات و آسیب‌های روانشناختی آنها بکاهد. سواد رسانه‌ای با تکیه بر فواید و مزایای خود با تجهیز دانش آموزان (رشد و ارتقای مهارت‌های تفکر انتقادی) در خصوص پردازش پیام‌های رسانه‌ای، امکان استفاده درست و هوشمندانه آنها از رسانه‌ها در فضای جهانی شدن و جامعه اطلاعاتی را فراهم می‌کند. سواد رسانه‌ای همچنین باعث افزایش آگاهی اجتماعی، تصمیم گیری مسئولانه و مهارت‌های اجتماعی مانند اشتراک، همدلی و مهربانی می شود. همچنین سواد رسانه ای با بهزیستی کامل روانی در ابعاد مختلف پذیرش خود، ارتباط مثبت با دیگران، خود مختاری، تسلط بر محیط، زندگی هدفمند و رشد شخصی و عاطفی ارتباط دارد در نتیجه سواد رسانه‌ای سبب بهبود بلوغ عاطفی می‌‌شود. این پژوهش بطور همزمان به بررسی نقش سواد رسانه‌ای بر بهبود بلوغ عاطفی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در یک جمعیت مشخص به صورت همزمان پرداخته است. محدودیت زمانی و مکانی برای اجرای یک دوره پیگیری دو تا سه ماهه جهت بررسی دوام تاثیر مهارت آموزی سواد رسانه‌ای، از محدودیت‌های این پژوهش بود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20080441.1401.16.2.13.7

موضوعات

آموزش الکترونیکی

عنوان مقاله [English]

The effect of media literacy training on the use of social networks and improving the emotional maturity of senior high school students

نویسندگان [English]

H. Deldar ¹
M. R. Razavi ¹
M. A. Faghih Nia ²

¹ Department of Educational Sciences, Taybad Branch, Islamic Azad University, Taybad, Iran

² Department of Management, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: Adolescence is the transition from childhood to adulthood in which physical, emotional, and social maturity occurs and the adolescent's mental abilities and cognitive and emotional abilities are formed. According to the existing studies, children and adolescents make up the largest audience of the media, and therefore the media and social networks play an important role in socializing adolescents. There are two ways to protect adolescents from the cultural and ideological damage of the media: one is to censor information technology and the other is to increase adolescents' knowledge and skills in dealing with the media (media literacy). This study aimed to determine the effect of media literacy training on the use of social media and the improvement of emotional maturity.
Methods: The research method was quasi-experimental using a pretest-posttest design with a control group. The statistical population of this study consisted of all high school students in Sangan in the academic year 2018-2019 (N = 705). Based on the inclusion criteria, 30 of these students were purposefully selected and randomly assigned into two groups of experimental and control with 15 students in each. The instruments used to perform the pre-test for both groups were: social network addiction questionnaire and the Emotional Maturity Scale (EMS). Then, the experimental group received media literacy training in 4 months and 8 sessions. The control group received no training in this period. After completing these 4 months, both groups were examined in the post-test. Research data were analyzed using analysis of covariance (ANCOVA) and SPSS 22 software.
Findings: The results showed that media literacy training significantly reduced the use of social networks and improved students' emotional maturity in five general factors of emotional immaturity (emotional instability, emotional return, social incompatibility, personality collapse and lack of independence) in the experimental group.
Conclusion: In general, the results of this study showed a positive and significant effect of media literacy training in reducing dependence on social networks and increasing students' emotional maturity. In other words, by participating in media literacy training sessions, students were able to reduce their dependence on social networks and it also increased their emotional maturity. Therefore, it can be said that media literacy and its education to adolescents could greatly reduce the incidence of psychological problems and injuries. This study examined the role of media literacy on emotional maturity and the degree of dependence on social networks in a specific population simultaneously. This study further examined the role of media literacy on improving emotional maturity and the use of social networks in a specific population simultaneously. One of the limitations of this study was the time and place limit for conducting a two- to three-month follow-up examination to evaluate the duration of the effect of media literacy skills training.

کلیدواژه‌ها [English]

Media Literacy
Social Media
Emotional maturity

COPYRIGHTS
©2022 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.

مراجع

[1] Hunt E, Mckay EA. What can be learned from adolescent time diary research. Journal of Adolescent Health. 2015; 56(3): 259-66.

[2] Mahzooni M, Mazaheri M, Nikoofar M. [Application of acceptance and commitment therapy for emotional control in type II diabetic patients 2018]. Journal of Diabetes Nursing. 2019; 7 (3):877-886. Persian.

[3] Ghafarian H, khayatan F. [The effect of teaching compassion focused on affect control amongst high school female students]. Journal of Educational Psychology Studies. 2020; 17(39): 214-193. Persian.

[4] Sharifi Rigi A, Mehrabizade Honarmand M, Rahimi M, Beshlideh K, Amini Z. [The role of emotional maturity, ego-resiliency and spiritual intelligence in prediction of adjustment to college with control of cognitive flexibility on boy students]. Positive Psychology Research. 2018; 4(3): 1-12. Persian.

[5] Dunham A, Kinnnear D, Allan L, Smiley E. The relationship between physical ill-health and mental ill-health in adults with intellectual disabilities. Journal of Intellectual and Disability Research. 2018; 62(5): 444-453.

[6] Bazrgar S, Honar Parvaran N. [Comparison of emotional maturity in people with a tendency to betrayal and normal people]. Journal of New Advances in Behavioral Sciences. 2019; 4(40):17-25. Persian.

[7] Fischer CR, Heras L. The role of and hardiness in predicting social and emotional maturity in single parent adolescent. Social Behavior Personality. 2015; 31: 215-222.

[8] Nickson R, Braithwaite J. Deeper, broader, longer transitional justice. European Journal of Criminology. 2013; 11(4):445-463.

[9] Klever P. Goal direction and effectiveness, emotional maturity, and nuclear family functioning. Journal of Marital and Family Therapy. 2012; 35(3): 308-342.

[10] Nemati Far N, Khojasteh H, Kazemi H. Study of media literacy in social network users (case study of telegram social network). New Media Studies. 2018; 4(16): 143-175.

[11] Eidizade T. Media literacy and selection of media games. Social Science Month Book. 2013; 69(4):83-88.

[12] McLuhan M. Counterblast. Toronto: McClelland & Stewart; 1969.

[13] Potter WJ. Media literacy (6th ed.). Los Angeles: Sage. 2013.

[14] Delavari A, Khaniki H, Shah Hoseini V. [Case study of media literacy lesson plan for fourth grade elementary students]. Journal of Society Culture Media. 2015; 4(16):11-41. Persian.

[15] Moghaddaszadeh H, Safahieh H. [Media literacy and awareness of the social network damages]. Media Studies. 2018; 12(39):25-35. Persian.

[16] Oxstrand B. Media Literacy Education-A discussion about Media education in the Western countries. The Nordmedia09 conference in Karlstad University: 2009 August 13-15: Karlstad, Sweden.

[17] O'Neill B. Media literacy and communication rights ethical individualism in the new media environment. International Communication Gazette. 2011; 72(4-5):323-338.

[18] Taghizadeh A, Kia A. [Needs assessment of media literacy education in schools]. Journal of Culture - Communication Studies. 2014; 15(26):79-104. Persian.

[19] UNESCO. Global media and information literacy assessment framework: country readiness and competencies. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO); 2013.

[20] Meehan J, Ray B, Wells' S, Walker A, Schwarz G. Media literacy in teacher education: A good fit across the curriculum. Journal of Media Literacy Education. 2015; 7(2): 81-86.

[21] Kasap F, Gürçınar P. Social exclusion of life in the written media of the disabilities: The importance of media literacy and education. Qual Quant. 2017; 1:1–5.

[22] Koltay T. Data literacy for researchers and data librarians. Journal of Librarianship and Information Science. 2017; 49(1):3-14.

[23] Potter WJ. Review of literature on media literacy. Sociology Compass. 2013; 7(6): 417-435.

[24] Horton FW. Overview of Information Literacy Resources Worldwide. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO); 2014.

[25] Thoman T, Jolls T. Media literacy—A national priority for a changing world. American Behavioral Scientist. 2004; 48(1):18-29.

[26] Niazee N, Zarehee Zavaraee E, Aliabadi K. [The effect of ICT-based media literacy education program on the knowledge at the second-grade elementary school students. New Media Studies]. 2017; 2(7): 119-156. Persian.

[27] Livingstone S. Developing social media literacy: How children learn to interpret risky opportunities on social network sites. Communications. The European Journal of Communication Research. 2014; 39(3): 283–303.

[28] Strasburger VC, Jordan AB, Donnerstein E. Health effects of media on children and adolescents. Pediatrics. 2010; 125:756–67.

[29] Kermanshahi F, Ezoldin F, Badali M. [The study effectiveness of media literacy education on the critical thinking skills of students. Scientific Journal of Education Research]. 2016; 11(45): 85-100. Persian.

[30] Nasiri B, Bakhtiari A, Hosseini H. [Media literacy training for sixth grade students with a critical thinking approach]. Journal of Research in Educational Systems. 2018; 12: 819-837. Persian.

[31] Bahramian E, Mazaheri MA, Hasanzadeh A. [The relationship between media literacy and psychological well-being in adolescent girls in Semirom city]. Journal of Education and Health Promotion. 2018; 27(7):148. Persian.

[32] Heider Kelly L. Information literacy: The missing link in early childhood education. Springer Science Business Media, LLC Early Childhood Education. 2009; 36: 513–518.

[33] Taghizadeh A, Kia A. [Needs assessment of media literacy education in schools]. Journal of Culture - Communication Studies. 2014; 15(26):79-104. Persian.

[34] Nasiri B, Slmasi M. Review of role and status of audience media literacy level vs life style offered by Persian language satellite networks (case study: manoto and gem TV networks). Mass Media Scientific Quarterly. 2017; 25(4): 95-108.

[35] Borzekowski DLG, Singpurwalla D, Mehrotra D, Howard D. The impact of Galli Galli Sim Sim on Indian preschoolers. Journal of Applied Developmental Psychology. 2019; 64: 101054.

[36] Moghadas Zade H, Safahie H. Media literacy and awareness of the social network damages. Media Studies. 2018; 12(3):25-35.

[37] Kuss DJ, Griffiths MD. Online social networking and addiction—A review of the psychological literature. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2011; 8: 3528- 3552.

[38] Walther B, Hanewinkel R, Morgenstern M. Effects of a brief school-based media literacy intervention on digital media use in adolescents: cluster randomized controlled trial. Cyber psychology, Behavior, and Social Networking. 2014;17(9): 616-623.

[39] Turel O, Mouttapa M. Donato E. Preventing problematic Internet use through video-based interventions: a theoretical model and empirical test. Behavior & Information Technology. 2015; 34(4): 349-362.

[40] Mun SY, Lee BS. Effects of an integrated Internet addiction prevention program on elementary students’ self-regulation and Internet addiction. Journal of Korean Academy of Nursing. 2015; 45(2): 251-261.

[41] Vondráčková P, Gabrhelik R. Prevention of Internet addiction: A systematic review. Journal of behavioral addictions. 2016; 5(4): 568-579.

[42] King DL, Delfabbro PH, Doh YY, Wu AM, Kuss DJ, Pallesen S, Sakuma H. Policy and prevention approach for disordered and hazardous gaming and Internet use: An international perspective. Prevention Science. 2018; 19(2): 233-249.

[43] Eskandari H, Baratzadeh Ghahramanloo N. Investigating the mediating role of social support in the relationship between addiction to social network, media literacy and emotional intelligence. Journal of Cyberspace Studies. 2020; 4(2): 129–151.

[44] Abassi Ghaderi M, Seyed Khundi Z. [Media literacy of print media audiences in Tehran]. Journal of Culture - Communication Studies. 2013; 13(20):117-141.

[45] Asnaashari N, Shikholislami R. [The mediating role of emotional maturity in relationship between self-esteem and social anxiety among females’ adolescence]. Journal of Psychological Models and Methods. 2016; 6(22):35-52. Persian.

[46] Weedon C. Culture and identity. McGraw-Hill Publication. 2013.

[47] Aslani G, Azimi SA, Soleimani N. [Relationship between parenting styles and Internet safety of children among male and female students of Dezful]. Technology of Education Journal. 2020; 14(1): 211-220. Persian.

[48] Barker C. Television, globalization and cultural identities. London: Open University Press. 2011.

[49] Wong CA, Madanay F, Ozer EM, Harris SK, Moore M Et al. Digital health technology to enhance adolescent and young adult clinical preventive services: affordances and challenges. Journal of Adolescent Health. 2020; 67:24-33.

[50] Philippe S, Souchet AD, Lameras P, Petridis P, Caporal J, Coldeboeufet G et al. Hadrien DUZAN. Multimodal teaching, learning and training in virtual reality: a review and case study. Virtual Reality & Intelligent Hardware. 2020; 2(5): 421—442.

[51] Weissberg R P, Durlak J A, Domitrovich C E, Gullotta T P. Social and emotional learning: Past, present, and future. In J. A. Durlak, C. E. Domitrovich, R. P. Weissberg, & T. P. Gullotta (Eds.), Handbook of social and emotional learning: Research and practice (pp. 3–19). New York, NY: Guilford. 2015.

[52] Daneels R. Vanwynsberghe H. Mediating social media use: Connecting parents’ mediation strategies and social media literacy. cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace. 2017; 11(3).

[53] Papaioannou T. Assessing digital media literacy among youth through their use of social networking sites. Revista de InformaticaSociala. 2011; 8 (15): 36-48.

[54] Salavatian S. Hosseini SB, Motazedi S. Proposing a model for teaching media literacy to teenagers. Journal of Educational Planning Studies. 2016; 5(10): 50-75.

[55] Iranpour P. The level of media literacy and its role in the use of interactive media Master's thesis Faculty of Social Sciences, Allameh Tabatabai University of Tehran. 2010.

[56] Fardouly J, Pinkus RT, Vartanian LR. The impact of appearance comparisons made through social media, traditional media, and in person in women’s everyday lives. Body Image. 2017; 20: 31–39.

[57] Rezaei A. Predicting emotional intelligence and the quality of interpersonal relationships in students based on the use of social networks [master’s thesis]. University of Semnan; 2015.

[58] Jafari Harandi R, Rajaie Moosavi SF. [Predicting emotional maturity through family emotional atmosphere and the level of religiosity parents in second-grade female students]. Journal of Educational Psychology Studies. 2019; 16(34): 1-26. Persian. Magiran.com/p2027987

[59] Sharifi Rahnamo S, Seraji F, Sharifi Rahnamo M. The Relationship between Media Literacy and Reduction of Social Harms of Using Instagram while Stressing the Role of Police. Social Security Studies. 2020; 11(61): 133-156. Persian.

نامه به سردبیر

سر دبیر نشریه فناوری آموزش، با تواضع انتشار نامه های واصله از نویسندگان و خوانندگان و بحث در سامانه نشریه را ظرف 3 ماه از تاریخ انتشار آنلاین مقاله در سامانه و یا قبل از انتشار چاپی نشریه، به منظور اصلاح و نظردهی امکان پذیر نموده است.، البته این شامل نقد در مورد تحقیقات اصلی مقاله نمی باشد.

توچه به موارد ذیل پیش از ارسال نامه به سردبیر لازم است در نظر گرفته شود:

[1]نامه هایی که شامل گزارش از آمار، واقعیت ها، تحقیقات یا نظریه ها هستند، لازم است همراه با منابع معتبر و مناسب باشند، اگرچه ارسال بیش از زمان 3 نامه توصیه نمی گردد

[2] نامه هایی که بجای انتقاد سازنده به ایده های تحقیق، مشتمل بر حملات شخصی به نویسنده باشند، توجه و چاپ نمی شود

[3] نامه ها نباید بیش از 300 کلمه باشد

[4] نویسندگان نامه لازم است در ابتدای نامه تمایل یا عدم تمایل خود را نسبت به چاپ نظریه ارسالی نسبت به یک مقاله خاص اعلام نمایند

[5] به نامه های ناشناس ترتیب اثر داده نمی شود

[6] شهر، کشور و محل سکونت نویسندگان نامه باید در نامه مشخص باشد.

[7] به منظور شفافیت بیشتر و محدودیت حجم نامه، ویرایش بر روی آن انجام می پذیرد.