نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

• پروانه تقی نژاد
• عزت الله نادری
• مریم سیف نراقی

گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: مقاله حاضر باهدف تحلیل کلمات و واحدهای معنایی استفاده‌شده برای تعریف کارآفرینی و توصیف کارآفرین در مقالات پژوهشی آموزش کارآفرینی در مؤسسات آموزش عالی انجام‌شده است.
روش‌ها:مطالعه حاضر به لحاظ ماهیت، سنتز پژوهشی (مروری نظام­مند بر متون)، ولی به لحاظ روش­های تجزیه‌وتحلیل، جزو پژوهش­های تحلیلی-ترکیبی است. برای این منظور از فنون تحلیل مضمون و تحلیل متن استفاده گردید. تمام مقالات نمایه شده­ در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام که موضوع آن‌ها «آموزش کارآفرینی» در آموزش عالی بودند به‌عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. با راهبرد جستجوی برگزیده، تعداد 137 مقاله بازیابی شد که بعد از ملاحظه معیارهای مطالعه از قبیل داشتن داوری همتا و بحث شدن آموزش کارآفرینی در دانشگاه، 92 مقاله برای تحلیل باقی ماندند. در این فرآیند با استفاده از نرم­افزارهای تکست­استات-2، ماکس­کیودا-10 و اکسل، جملاتی که به تعریف کارآفرینی یا توصیف فرد کارآفرین پرداخته­ بودند، تحلیل شدند.
یافته­ها:یافته­های مقاله در سطح اول تحلیل، یعنی تحلیل «واژگان»، نشان داد که در متون پژوهشی در ایران، ده توصیف اول (به عبارتی ده واژه اول) که برای تعریف کارآفرینی یا توصیف کارآفرین بیشتر مورداستفاده قرارگرفته‌اند به ترتیب عبارتند: نوآوری (فراوانی 156 و 8/8 درصد)، منبع (فراوانی 100 و 7/5 درصد)، کار/ فعالیت (فراوانی 75 و 2/4 درصد)، فرآیند (فراوانی 54 و 1/3 درصد)، کسب­وکار (فراوانی 43 و 4/2 درصد)، خطرپذیری/ ریسک­پذیری (فراوانی 43 و 4/2 درصد)، اقتصاد (فراوانی 41 و 3/2 درصد)، خلق/ ایجاد (فراوانی 41 و 3/2 درصد)، فرصت (فراوانی 38 و 2/2 درصد). ­یافته­های سطح دوم تحلیل، یعنی تحلیل واحدهای معنایی، نشان داد که بیشترین واحد معنایی در سطح تحلیل مقوله­های اصلی مربوط به توصیف «ویژگی­های فرد کارآفرین» است. در بین تمام زیر مقوله‌های تحلیل واحدهای معنایی، ده واحد معنایی که بیشتر از بقیه به آن‌ها پرداخته‌شده است به ترتیب عبارت است از: واحد معنایی «مخاطره پذیری یا ریسک­پذیری» با 33 واحد معنایی در اولویت اول قرار دارد. در اولویت دوم واحد معنایی «فرصت­طلب» بودن فرد کارآفرین با 22 واحد معنایی و «نوآوری» با 16 واحد معنایی در اولویت سوم قرار داشتند. اولویت­های بعدی به ترتیب عبارتند از: «ایجاد کسب‌وکار (جدید)» با تعداد 16 واحد معنایی،«عرضه محصول جدید به بازار» با تعداد 13 واحد معنایی، «خلاقیت» فرد کارآفرین با 13 واحد معنایی، «توانایی بسیج منابع» با 12 واحد معنایی،«اعتمادبه‌نفس» با 12 واحد معنایی؛ «بهبود وضعیت اقتصادی» با 11 واحد معنایی و «عرضه خدمتی جدید» با تعداد 8 واحد معنایی. مقایسه دو سطح تحلیل نشان داد که در ده مؤلفه اول هر دو سطح تحلیل، همپوشانی زیادی وجود دارد؛ ولی با مقایسه ترتیب اولویت­بندی مؤلفه‌ها، می­توان دریافت که محققان در ایران، کارآفرینی را بیشتر تحت سیطره افراد «مخاطره پذیر/ ریسک­پذیر» و «فرصت­طلب» می­دانند و ویژگی «نوآوری» آن‌ها در مرتبه سوم اولویت قرار دارد. درحالی‌که در تعریف و توصیف کارآفرینی و زیر موضوعات آن، واژه «نوآوری» بیشترین کاربرد را داشته است.
نتیجه­گیری: نتیجه­ به‌دست‌آمده حاکی از آن است که: اولاً، هم در سطح واحدهایی معنایی و هم در سطح واژگان مورداستفاده، متخصصان آموزش کارآفرینی در دانشگاه­های ایران، همسو با متخصصان امر، آن را محرک نوآوری و منتهی به خلق کسب­وکار و ایجاد اشتغال می­دانند. دوم اینکه، چون در هر دو سطح تحلیل، یافته­ها حاکی از توجه بیشتر به ویژگی­های فرد کارآفرین است؛ لذا شاید بتوان نتیجه گرفت که متخصصان آموزش کارآفرینی در دانشگاه­های ایران، کارآفرین شدن را یک ویژگی فردی می­دانند؛ از همین رو است که به‌نوعی بر ویژگی­های افراد کارآفرین تأکید و توجه وجود دارد. سوم و شاید مهم‌ترین نتیجه اینکه، علیرغم گستره و تنوع مفاهیمی که در متون آموزش کارآفرینی در ایران به آن توجه شده است، شاید سرفصل برنامه­های درسی مصوب و موردقبول همگان برای آموزش کارآفرینی به دانشجویان وجود نداشته باشد؛ و در هر یک از دوره­های انجام‌شده، بعدی خاص آموزش داده ­شود و بسیاری از موضوعات دیگر مورد غفلت قرار بگیرد یا زمان لازم برای پرداختن به آن‌ها فراهم نشود. گردآوری جامع‌ومانع منابع موردنظر هدف تحقیق و نیز استخراج جملات از متن اصلی مقالات برگزیده‌شده برای تحلیل، محدودیت­های اصلی تحقیق حاضر بودند.

کلیدواژه‌ها

• کارآفرینی
• آموزش کارآفرینی
• کارآفرینی دانشگاهی
• تحلیل واژگان
• تحلیل واحد معنایی

20.1001.1.20080441.1400.15.3.11.0

موضوعات

• آموزش عالی

عنوان مقاله [English]

Exploring the Concept of Entrepreneurship in Higher Education: A Systematic Review of Research Articles in Entrepreneurship Education with Thematic Analysis Approach

نویسندگان [English]

• P. Taghinezhad
• E. Naderi
• M. Seif Naraghi

Department of Educational Sciences، Faculty of Humanities and Social Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: The aim of the present study was analyzing the words and semantic units used to define entrepreneurship and describe the entrepreneur presented in the research articles on entrepreneurship education in higher education institutions.
Methods: This study is a synthesis research (systematic review), but in terms of analytical methods, it is an analytical-synthetic research. For this purpose, content analysis and text analysis techniques were used. All articles with the subject of ‘entrepreneurship education’ in higher education which have been indexed in the Islamic World Science Citation Database, were selected as the statistical population. Using the preferred search strategy, 137 articles were retrieved and after considering the study criteria, such as having peer review and discussing entrepreneurship education in the university, 92 articles remained for analysis. In this process, sentences which had been used to describe entrepreneurship or an entrepreneur were analyzed using the software of Textstat2, MAXQDA10, and Excel.
Findings: The findings of this study in the first level of analysis showed that the first ten descriptions ( that is, the first ten words) which are used more frequently for defining entrepreneurship  or describing an entrepreneur in the research texts in Iran respectively are: innovation (frequency 156 and 8.8%), source (frequency 100 and 5.7%), work/activity (frequency 75  and 4.2%), process (frequency54 and 3.1%), business (frequency 43 and 2.4%), risk-taking (frequency 43 and 2.4%) , economy (frequency 41 and 2.3%), creation (frequency 41 and 2.3%), and opportunity (frequency 38 and 2.2%). The findings of the second level of the study, that is, the analysis of the semantic units, showed that the most frequently used semantic unit at the level of analysis of the main components belongs to the description of ‘the features of an entrepreneur’. Among all the subcategories of semantic unit analysis, the ten semantic units which have received more attention than the others, respectively, are: the first level of priority, with 33 semantic units, belongs to the semantic unit of ‘Risk-taking’. The semantic unit of the entrepreneur being ‘an opportunist’ with 22 semantic units was the second level of priority and ‘innovation’ with 16 semantic units was the third level of priority. Other priorities, respectively, are as follows: ‘creating new business’ with 16 semantic units, ‘supplying new product to the market’ with 13 semantic units, ‘creativity’ of the entrepreneur with 13 semantic units, ‘having the ability of mobilizing the sources’ with 12 semantic units, ‘self-confidence’ with 12 semantic units, ‘improvement of the economic condition’ with 11 semantic units, and ‘supplying new service’ with 8 semantic units. Comparison of the two levels of analysis showed that in the first ten components of both analyses, there is a lot of overlap; however, by comparing the order of priority of the components, it can be seen that the researchers in Iran consider entrepreneurship as being more dominated by ‘risk-taking’ and ‘opportunist’ individuals and their ‘innovation’ feature is at the third order of priority whereas in defining and describing entrepreneurship, the word ‘innovation’ has had more application.
Conclusion: The results indicate that first, both at the level of semantic units and at the level of the words used, entrepreneurship education specialists in Iranian universities, in line with the experts of this domain, consider entrepreneurship as a driver of innovation leading to business and job creation. Second, since at both levels of analysis, the findings indicate that more attention is paid to the characteristics of the entrepreneur, so it can be concluded that entrepreneurship education specialists in Iranian higher education institutions consider entrepreneurship as an individual characteristic; that is why, somehow the characteristics of entrepreneurs are emphasized. Third and perhaps the most important result was that despite the extent and variety of concepts considered in the texts of entrepreneurship education in Iran, perhaps there are no approved and accepted curricula for teaching entrepreneurship to the students and in each of the implemented courses, a specific dimension on entrepreneurship is taught and many other topics are neglected or the required time for addressing them is not provided. The main limitations of the present study were the incompleteness of the collection of the sources required for the objective of this study as well as the extraction of the sentences from the /original text of the articles selected for analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

• Entrepreneurship
• Entrepreneurship Education
• Academic Entrepreneurship
• Word Analysis
• Semantic Units Analysis

COPYRIGHTS 
©2021 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.