نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرهاد سراجی ¹
• رضا مالمیر ¹
• حامد عباسی کسانی ²

¹ گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

² گروه آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: کاربران با انگیزه­های متفاوت وارد شبکه­های اجتماعی می‌شوند و نحوه مشارکت آن­ها نیز در شبکه­های اجتماعی از هم متفاوت است. معلمان به‌عنوان کاربر شبکه­های اجتماعی با اهداف و انگیزه­های گوناگون، شیوه مختلفی را برای مشارکت در این شبکه­ها برمی­گزینند.  لذا پژوهش حاضر با تأکید بر نقش انگیزه­ها در نحوه استفاده از شبکه­های اجتماعی معلمان به مطالعه انگیزه­ها و نحوه مشارکت معلمان در شبکه­های اجتماعی می­پردازد. اهداف ویژه آن عبارتند از:
1. تعیین نحوه استفاده معلمان فعال در شبکه­های اجتماعی مجازی از این شبکه­ها.
2. تعیین نوع بازخوردهای معلمان در شبکه­های اجتماعی.
روش‌ها‌: پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی انجام شده است. میدان پژوهش، گروه­ها و تالارهای گفتگوی شبکه­های اجتماعی معلمان ایران می­باشد. در این پژوهش با 30 نفر از معلمان فعال در شبکه­­های اجتماعی مصاحبه نیمه­ساختاریافته صورت گرفت که 14 نفر از آنان مرد و 16 نفر زن بودند که همه این افراد، مدیر کانال­ مجازی و ابرگروه­های مختلف در شبکه­های اجتماعی بودند و با استفاده از منطق نمونه­گیری هدفمند و شیوه­ ملاک­محور انتخاب شدند. ملاک انتخاب آن­ها سابقه گروه یا کانال، تعداد دنبال­کنندگان و تعداد بازدیدکنندگان بود. همچنین معلمانی برای مصاحبه انتخاب شدند که علاوه بر این ملاک­ها، در حوزه تولید محتوای الکترونیکی در شبکه­های اجتماعی توسط سایت مرکز رشد به عنوان فرد فعال در تولید محتوا برگزیده شده بودند. هر مصاحبه­شونده به مدت 40 الی 45 دقیقه حول محور سؤالات مصاحبه نظرات خود را مطرح کردند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در این روش ابتدا مفاهیم و کدهای مهم از متن مصاحبه استخراج می‌شود و سپس جایگاه هر مضمون از نوع فراگیر، سازمان­دهنده و پایه در شبکه­ مضامین مشخص می­گردد. در این پژوهش برای انجام این فرایند گام­های زیر طی شد: 1) در ابتدا با مطالعه مکرر داده­ها و خواندن فعال آن­ها، جستجوی معانی و کشف الگوها با یاداشت­برداری و علامت­گذاری داده­ها آغاز گردید (آشنایی با داده‌ها). 2) پس از خواندن داده­ها، کدها و مفاهیم معرف داده­ها ایجاد شد (ایجاد کدهای اولیه). 3) کدهای شناسایی­شده، سازمان داده شده و به مضمون­های مشخص تبدیل ­شدند (ایجاد مضمون­ها). 4. در این مرحله مضمون­ها نام­گذاری و در صورت نیاز بازنگری ­شدند. 5) شبکه مضامین برای شناسایی مضامین پایه، سازمان­دهنده و فراگیر ایجاد شد و در ادامه گزارش نهایی داده­ها تنظیم شد.
یافته‌ها: یافته­های پژوهش حاضر نشان داد که معلمان از شبکه­های اجتماعی با انگیزه­های شخصی برای تفریح، دسترسی به اخبار و تعامل با آشنایان و با انگیزه­های شغلی برای توسعه حرفه­ای و تعامل با همکاران بهره می­گیرند. انگیزه­های معلمان بر نحوه ارائه بازخورد و شیوه مشارکت آن­ها در شبکه­های اجتماعی مؤثر است. بازخوردها و مشارکت آن­ها در شبکه­های اجتماعی متنوع است که می­توان آن­ها را به شش سطح منتشرکنندگی، لایک­کنندگی، کنترل­کنندگی، مشورت­دهی، نقدکنندگی و کامنت­گذاری مستدل طبقه­بندی نمود.
نتیجه‌گیری: سطوح مشارکت معلمان در شبکه­های اجتماعی از منظر توسعه حرفه­ای و یادگیری­های شغلی آن­ها از این منظر حائز اهمیت است که هراندازه بتوان با طرح­ها و برنامه­های مشخص، مشارکت معلمان در شبکه­های اجتماعی را طوری سازماندهی کرد که از تعاملات ضعیف مانند منتشرکنندگی، لایک‌کنندگی و کنترل‌کنندگی به سمت مشورت­دهی، نقدکنندگی و استدلال­ورزی حرکت کنند؛ به شکل عمیق با مفاهیم شغلی خود در شبکه­های اجتماعی درگیر می­شوند و از ظرفیت­های هر زمانی، هر مکانی و تعاملی این محیط برای توسعه حرفه­ای خود بهره می­گیرند.

کلیدواژه‌ها

• معلمان
• شبکه های اجتماعی
• انگیزه
• استفاده

20.1001.1.20080441.1400.15.2.5.2

موضوعات

• آموزش الکترونیکی

عنوان مقاله [English]

The study of teachers’ motives and usage of social networks

نویسندگان [English]

• F. Seraji ¹
• R. Malmir ¹
• H. Abbasi kasani ²

¹ Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran

² Department of Higher Education, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: Users enter social networks with different motives and their participation in social networks is also different from each other. Having different goals and motives, teachers as users of social networks choose various ways to participate in these networks. So, laying emphasis on the role of motivation in the ways teachers use social networks, the present study aims at identifying teachers’ motivation and the ways they use social networks. The specific objectives of this research are: 1. determining how virtual social networks are used by teachers who are actively using them. 2. Identifying the feedback of teachers in virtual social networks. 
Methods: The present research is done using qualitative research approach. The field of this research includes groups and forums of Iranian teachers’ social networks. In this research, 30 teachers who were active in social networks participated among whom 14 teachers were male and 16 teachers were female. All of these participants were managers of virtual channels and
Various supergroups in social networks. They were selected using the logic of purposeful sampling and criterion-based method.  The selection criterion was the record or history of the group or channel, the number of the followers and the number of the visitors. Also, the teachers who were selected for the interview in addition to this criterion, were selected in the field of e- content generation in virtual social networks by the Roshd center site as an active content generator. Every interviewee mentioned their views in answer to the interview questions for 40 to 45 minutes. To analyze data, the theme analysis method was used. In this method, first the concepts and codes are extracted from the interview text and then the status of each theme from the type of inclusive, organizing, and basic is determined in the network of themes. In this research, in order to perform this process, the following steps were taken: 1. Frist, with the frequent screening and active reading of the data, the search for the meaning and discovery of patterns began by using  note-taking and punctuating the data (familiarity with the data). 2. After reading the data, the codes and concepts introducing the data were established (generating basic codes). 3. The identified codes were organized and transferred to certain themes (generating themes). 4. At this stage, the themes were named and reviewed as needed 5. The network of themes were generated to identify the basic, organizing and inclusive themes and the final report of the data was set. 
Findings: The findings showed that teachers benefit from social networks for personal purposes such as entertainment, access to the news and communication with friends, and for occupational purposes, such as professional development and interaction with colleagues. The teachers’ motives affect how they provide feedback and how they participate in the social networks. Teachers show various feedbacks and participation in the social media which can be classified into six levels of reasonable diffusing, liking, controlling, counselling, criticizing, and commenting.
Conclusion: Levels of teachers’ participation in the social networks in terms of their professional development and occupational learning is of significance from the perspective that the more the participation of the teachers in social networks can be organized by using specific projects and programs, so that they can move away from weak interactions, such as diffusing, liking, and controlling towards counselling, criticizing, and reasoning, they can be more profoundly involved with their own occupational themes in the social networks and can benefit from any time, any place, and interactive potentials of this environment for their own professional development.   

کلیدواژه‌ها [English]

• social
• networks
• motivation
• usage

COPYRIGHTS 
©2021 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.