نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی ارغیانی
• سید عباس اقا یزدان فر
• محسن فیضی

گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: با توجه به نیازهای اساسی انسان در ابعاد مختلف اجتماعی، عاطفی، هوشی و جسمی، محیط یادگیری امروزی از دستیابی به فضای زنده و فعال، مکان برای مواجهه، تجربه کردن و ... دور است. مطالعات مختلف نشان می­دهد حس جمعی، بیشترین میزان تاثیر را در مشارکت افراد در عملکرد محیط دارد. حس جمعی امری چند بعدی است و مکان باید بستری برای حس جمعی بین کاربران باشد. یکی از رسالت­های طراحان و معماران خلق رابطه ای متناسب بین انسان ها و کالبد اطرافشان است. برای نیل به این هدف خالقان فضا باید درک صحیحی از رفتار انسان در محیط­­های مختلف داشته باشند، به نحوی که پیوند انسان و مکان را قوی­تر سازند. مطالعات محیط­های یادگیری در  30سال گذشته رشد قابل ملاحظه و گوناگونی را داشته­اند. بطوری که مطالعات فراوانی در زمینه ارتباط محیط کلاس و یادگیری دانش آموزان صورت گرفته است. تاریخچه مطالعات فضاهای آموزشی نشان می­دهد که این محیط­ها از جنبه های اجتماعی– فرهنگی کمتر مورد بررسی قرار گرفته­اند. طی چهار دهه اخیر محیط مدرسه بعنوان یک محیط اجتماعی یادگیری مورد مطالعه قرار گرفته است. این موضوع نشان می دهد ویژگی­های فضایی ساختمان مدرسه می تواند سبب افزایش یا کاهش فرصتها برای تعامل بین دانش­آموزان گردد که خود سبب تاثیر بر سطح اجتماعی شدن، آگاهی و شناخت از دیگران و میزان حس جمعی می گردد.
روش ها: بر اساس ادبیات موجود، الگوی پنج بعدی غنای مکان، پیوندهای اجتماعی و تعامل، فعالیت جمعی، امنیت و حس تعلق و هویت به عنوان یکی از موثرترین معیارها جهت بر آورد حس جمعی استخراج گردید. جهت ارزیابی الگوی نظری، سه مدرسه از میان مدارس دبیرستان تهران انتخاب گردیدند و پرسشنامه­های مناسب در آن­ها توزیع شد. نمونه تحقیق 750 نفر هستند که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. از روش تحلیل محتوا در بخش نظری برای دسته بندی دیدگاه­ها و روش مطالعه موردی برای انجام تحقیق استفاده گردید. شیوه ی پژوهش تحلیل عاملی است.
یافته‌ها: بار عاملی هر سنجه در الگوی نظری تعیین شد و در نهایت 11 راهکار نهایی برای طراحی فضای آموزشی تبیین گردید.
نتیجه‌گیری: این پژوهش در صدد ارزیابی رابطه بین حس جمعی و کیفیت فضاهای آموزشی است. فضاهای بسته آموزشی بستر تعاملات اجتماعی بین کاربران است بنابراین بازنگری و توجه ویژه به طراحی فضاهای بسته آموزشی به عنوان فضای جمعی در بسیاری از گونه های آموزشی امروزی ضروری است. نتایج این پژوهش بر اهمیت ویژگیهای فضایی بر ارزیابی احساس جمعی در مکان تاکید می‌نماید. بر این اساس ابعاد ذهنی – روانی و رفتاری – فعالیتی معیارهای موثر دیگر در احساس جمعی بین کاربران است. نتایج ارائه شده اولین قدم در راستای تحلیل و ارزیابی فضای بسته آموزشی است. نتایج این پژوهش می تواند نقطه ی آغازین مطالعه در راستای ارزیابی و بازنگری فضاهای بسته آموزشی تلقی شود و مبنای تدوین راهنمای طراحی جهت ارتقای کیفی فضای بسته آموزشی گردد.

کلیدواژه‌ها

• فضای بسته آموزشی
• حس جمعی
• ابعاد حس جمعی
• تحلیل عامل
• طراحی

20.1001.1.20080441.1398.13.4.15.2

موضوعات

• محیط یادگیری

عنوان مقاله [English]

The effect of quality of closed educational space on the amount of user sense of community

نویسندگان [English]

• M. Arghiyani
• seyed abass agha yazdanfar
• M. Feizi

School of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science & Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objective:Given the basic needs of humans in various social, emotional, intellectual and physical aspects, the current learning environment is far from reaching the living and active space, the place to encounter, experience, and so on. various studies show that collective sense has the greatest impact on the participation of individuals in the performance of the environment. the collective sense is multidimensional, and the place must be somewhere for a collective sense among users. One of the missions of designers and architects is to create a proportionate relationship between humans and the environment around them. To achieve this goal, the creators of space must have a correct understanding of human behavior in different environments to strengthen the connection between man and place. Studies of learning environments have grown significantly over the past 30 years and many studies have been done on the relationship between the classroom environment and student learning. The history of studies of educational spaces shows that these environments have been less studied from sociocultural aspects. The school environment has been studied as a social learning environment for the last four decades. This indicates that the spatial features of the school building can increase or decrease opportunities for interaction between students, which in turn affects the level of socialization, awareness and knowledge of others and the level of collective feeling.
Methods:Based on available literature, the five-dimensional model of the richness of place, social ties and interaction, collective activity, security, and sense of belonging and identity were extracted as the most effective criteria for revealing collective sense. to evaluate the theoretical model, three schools were selected from among high schools in Tehran and appropriate questionnaires were distributed among them. the research sample consisted of 750 people who have been selected by random sampling method. content analysis method was used in theoretical part to categorize the views and the case study was used for doing the research. the research method is factor analysis.
Findings: The factor load of each measure in the theoretical model was determined and finally, 11 final strategies for designing the educational environment were explained.
Conclusion: This study seeks to evaluate the relationship between collective sense and the quality of educational spaces. Closed educational spaces are the platform for social interactions between users, so it is necessary to review and pay special attention to the design of educational closed spaces as a collective space in many types of education today. The results of this study emphasize the importance of spatial features on the evaluation of collective feeling in place. Accordingly, the mental-psychological and behavioral-activity dimensions are other effective criteria in the collective feeling among users. The presented results are the first step in analyzing and evaluating the closed educational space. The results of this research can be considered as the starting point to evaluate and review the closed educational spaces and become the basis for developing a design guide to improve the quality of the closed educational space.

کلیدواژه‌ها [English]

• Closed educational space
• Sense of community
• Dimensions of sense of community
• Factor analysis
• design

COPYRIGHTS 
©2019 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.