آموزش الکترونیکی- مجازی
سمانه سلیمی
چکیده
پیشینه و اهداف: بهمنظور تداوم آموزش در دوران تعطیلی و قرنطینه، روشهای مختلفی مانند آموزش تلویزیونی از طریق شبکه آموزش و تولید محتوا توسط معلمان و ارائه آن در شبکههای اجتماعی ارائه شد. اما برای ساماندهی آموزش مجازی وزارت آموزش و پرورش، برنامه کاربردی شبکه آموزشی دانشآموزان (شاد) را طراحی و پیادهسازی نمود، که در آن همانند ساختار ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: بهمنظور تداوم آموزش در دوران تعطیلی و قرنطینه، روشهای مختلفی مانند آموزش تلویزیونی از طریق شبکه آموزش و تولید محتوا توسط معلمان و ارائه آن در شبکههای اجتماعی ارائه شد. اما برای ساماندهی آموزش مجازی وزارت آموزش و پرورش، برنامه کاربردی شبکه آموزشی دانشآموزان (شاد) را طراحی و پیادهسازی نمود، که در آن همانند ساختار واقعی مدرسه دانشآموز وارد کلاس شده و فرایند آموزش را دنبال میکند. در این سامانه نظارت بر کلاسهای مجازی و حضور و غیاب دانشآموزان بر عهده مدیر و کادر اداری مدرسه خواهد بود. معلم در کنار تدریس مواد درسی امکان استفاده از محتوای برخط موجود در این سامانه را که توسط گروههای آموزشی و دبیرخانههای دروس و ... ایجاد میشود داراست.روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اکتشافی متوالی ناهمزمان است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کلیه معلمان ابتدایی مشغول به تحصیل و دارای سابقه تدریس آموزش مجازی با برنامه شاد، میباشد. جامعه آماری در بخش کمّی شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی استان سیستان و بلوچستان با تعداد 14230 نفر میباشد. در بخش کیفی براساس نمونهگیری هدفمند 40 نفر از معلمان ابتدایی باتجربه طبق اشباع نظری انتخاب شدند. حجم نمونه در بخش کمّی طبق جدول کرجسی مورگان برابر 374 نفر میباشد که با روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند و در مجموع تعداد 219 پرسشنامه جمعآوری شد. در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختمند و در بخش کمّی از پرسشنامه آسیبهای آموزش مجازی شبکه شاد (برگرفته از تحلیل مصاحبهها) و پرسشنامه کیفیت آموزشی موسوی و همکاران (1396) جهت جمعآوری دادهها استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها در بخش کیفی از روش کدگذاری کوربین و اشتروس (1998) استفاده کردیم و در بخش کمّی، برای تجزیه و تحلیل دادهها از تحلیل توصیفی و آزمون فریدمن و ضریب همبستگی استفاده شد. محاسبات بهوسیله نرم افزار spss23 انجام شد.یافتهها: براساس مصاحبههای صورتگرفته 3 آسیب برای عامل ساختاری (شامل: عملکرد فنی، طراحی و زیبایی، قابلیت آموزشی) شناسایی گردید. از دید معلمان از بین عوامل عملکرد فنی با میانگین (45/2) و میانگین رتبه (30/3) در اولویت اول و عامل طراحی و ظاهر با میانگین (19/2) و میانگین رتبه (97/1) در اولویت آخر قرار داشت. 2 آسیب برای عامل رفتاری (شامل: فرا فردی و فردی) شناسایی شد. از دید معلمان از بین عوامل، عامل فرافردی با میانگین (69/2) و میانگین رتبه (64/3) در اولویت اول و عامل فردی با میانگین (55/2) و میانگین رتبه (43/3) در اولویت آخر قرار داشت و 2 آسیب برای عامل زمینهای (شامل: اقتصادی و اجتماعی) شناسایی گردید. از دید معلمان از بین عوامل، عامل اجتماعی با میانگین (42/2) و میانگین رتبه (80/3) در جایگاه اول و عامل اقتصادی با میانگین (12/2) و میانگین رتبه (33/3) در اولویت آخر قرار داشت. همچنین بین آسیبهای شناسایی شده با کیفیت آموزشی رابطه منفی معنیدار وجود داشته است.نتیجهگیری: با توجه به یافتههای بهدست آمده که نشان داد بیشترین آسیبها در بخش ساختاری شبکه شاد بوده است و بین این آسیبها با کیفیت آموزشی رابطه منفی وجود دارد به سازندگان این شبکه توصیه میشود جهت رفع اشکالات ساختاری اقداماتی چون افزایش حجم و سرعت دانلود محتوا، جذابتر کردن محیط کاربری و افزایش امنیت اطلاعات را انجام دهند. همچنین به مدیران آموزش و پرورش توصیه میشود امکانات آموزش الکترونیک را در تمامی مدارس فراهم نموده و اقدام به برگزاری کارگاههای آموزشی جهت توسعه و توانمندسازی معلمان در استفاده از شبکههای آموزش مجازی نمایند.
آموزش فنی حرفه ای
ملیحه اصغری؛ تورج هاشمی
چکیده
پیشینه و اهداف: آموزشهای فنیوحرفهای نقش مهمی درتشکیلسرمایهانسانی، ازطریقتربیت نیروهای ماهر مورد نیاز بازار کار در کشورهای مختلف جهان ایفامیکنند. این آموزشها در کشورهای در حال توسعه نهتنها عهدهدار تربیت نیروی کار مورد نیاز بخشهای مختلف اقتصاد این ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: آموزشهای فنیوحرفهای نقش مهمی درتشکیلسرمایهانسانی، ازطریقتربیت نیروهای ماهر مورد نیاز بازار کار در کشورهای مختلف جهان ایفامیکنند. این آموزشها در کشورهای در حال توسعه نهتنها عهدهدار تربیت نیروی کار مورد نیاز بخشهای مختلف اقتصاد این کشورها میباشند، بلکه ازطریق بسترسازی خوداشتغالی، بهحل مشکل بیکاری نیز کمک مینمایند. اینآموزشها همچنین از مزیت بازدهی درکوتاهمدت و یا میانمدت برخوردار میباشند، بههمین دلیل کشورهای جهان توجه روزافزونی را به آموزشهای فنیوحرفهای مبذول داشتهاند. با توجه به نقش گسترش شاخههای فنیوحرفهای و کاردانش در رونق تولید، اشتغالزایی و کاهش بیکاری، بررسی عوامل موثر در این حوزه اهمیت فراوان دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی آسیبهای گسترش شاخههای –فنیوحرفهای و کاردانش در آموزشوپرور شهر تبریز بوده است، تا با شناسایی آسیبهای موجود، در تصمیم سازیهای آینده در خصوص شاخههای فوق بهصورت علمی و کارشناسی شده اقدامگردد.روشها: تحقیق با روش تلفیقی انجام شد. هنرآموزان شاغل در آموزشوپرورش تبریز که تعداد آنها 1028 نفر بود، جامعه تحقیق کیفی و هنرجویان هنرستانهای تبریز، بهعنوان جامعه پژوهش کمی انتخاب شدند که تعداد آنها 14464 نفر بودند. با20 نفر از خبرگان که از طریق نمونهگیری گلوله برفی معرفی میشدند، در بخش کیفی، مصاحبه شد. نمونه هنرجویان براساس فرمول کوکران370 نفر بودند که با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای هدفمند سهمیهای انتخاب شدند که هر هنرستان فنیوحرفهای و کاردانش، با توجه به تعداد و متناسب با آن در نمونهگیری نقش داشت. دادههای کمی با روش آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، درصد) و آمار استنباطی (آزمون ضریب همبستگی پیرسون) و با استفاده از نرمافزار spssتجزیهوتحلیل شدند. ابزار پژوهش، یک پرسشنامه 17 سوالی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن از طریق نظرسنجی از اساتید مرتبط، تایید شد و پایایی آن با آلفای کرونباخ 82/0محاسبه گردید.یافتهها: پس از بررسی مصاحبههای گروه خبره، شش مؤلفه اصلی بهعنوان محل بررسی آسیبهای کلی شاخهها در نظر گرفته شد. که عبارت بودند از 1- حوزه برنامهریزی درسی و محتوا شامل (روشهای تدریس، اهداف آموزشی، سیستم ارزشیابی، کتب درسی) 2- حوزه مدیریت شامل (احتمال جذب در بازار کار، ایجاد انگیزش و علاقمندی نسبت به تحصیل در شاخههای مذکور، ارزیابی نیروها، ارتباط با صنعت، وجود اسناد بالا دستی موثر، عدم تمرکزگرایی) 3- حوزه نگرشی و فرهنگی شامل (دیدگاه رسانهها، گروه دوستان و خانوادها)، 4- تجهیزات و منابع شامل (وجود امکانات کارگاهی، ایمنی و ورزشی)، بودجه مالی شامل (پاسخگویی به نیازهای مخاطبان و میزان به روز رسانی تجهیزات)، تربیت معلم و نیروی انسانی شامل (ارتباط آموزشها با زندگی واقعی، تناسب آموزشها و کفایت آزمونها).نتیجهگیری:در بخش تجهیزات کارگاهی، آسیب اساسی از نظر مخاطبان، مربوط به کمبود تجهیزات ایمنی با ضریب همبستگی پیرسون (683/0%) بوده است. از لحاظ برنامهدرسی و محتوا، بهدلیل عدم استفاده از پتانسیل بومی در کتابهای درسی در شاخههای فنیوحرفهای و کاردانش، پاسخگویی به نیاز مخاطبان، مطلوبنبوده (7/23%)، در حوزه آموزش و بهسازی نیروی انسانی، عدم ارتباط آموزشها با زندگی واقعی (1/3%) و در بعد فرهنگی، نگرش نامناسب گروه دوستان (1/21%) و در درجه بعد، نگرش منفی والدین و عدم تولید و پخش برنامههای ویژه تلویزیونی بهعنوان آسیب شناخته شدند. از نظر امکانات مالی و تجهیزات، بنا به اظهار مخاطبان، میزان، پاسخگویی بودجه تخصیصی برای تأمین نیازهای کارگاههای فنیوحرفهای بسیار پایین بوده است (25%). همچنین، نتایج ضریب همبستگی پیرسون در جامعه هنرجویان نشان داد، حدود 90% از آسیبهای این شاخهها به روشهای مدیریتی مربوط بوده است، که براین اساس میبایست طراحی سازوکارهای مناسب در گزینش مدیران هنرستانها با توجه به تخصص کارآمد در این حوزه و آموزش و بهسازی این قشر از اولویتهای آموزشوپرورش باشد.
بررسی کتب درسی
زهرا ابوالحسنی؛ مرضیه دهقانی
چکیده
پیشینه و اهداف: حوزه تربیت و یادگیری کار و فناوری از حوزههای یازده گانهای است که در برنامه درسی ملی لحاظ شده و شامل کسب مهارتهای عملی برای زندگی کار آمد و بهره ور و کسب شایستگیهای مرتبط با فناوری علوم وابسته، به فناوری اطلاعات و ارتباطات است. یکی از مبانی اصلی اصلاح برنامه درسی در قرن بیستم روند افزایش آموزش فناوری میباشد. ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: حوزه تربیت و یادگیری کار و فناوری از حوزههای یازده گانهای است که در برنامه درسی ملی لحاظ شده و شامل کسب مهارتهای عملی برای زندگی کار آمد و بهره ور و کسب شایستگیهای مرتبط با فناوری علوم وابسته، به فناوری اطلاعات و ارتباطات است. یکی از مبانی اصلی اصلاح برنامه درسی در قرن بیستم روند افزایش آموزش فناوری میباشد. این شایستگی برای تربیت فناورانه و زندگی سالم در فضای مجازی و نیز آمادگی ورود به حرفه و شغل در بخشهای گوناگون اقتصادی و اجتماعی ضروریاند. با توجه به آموزههای اسلامی، کار و اشتغال از ارزش تربیتی برخوردار است و انسان از طریق کار، شخصیت وجودی خویش را صیقل میدهد، هویت خویش را تثبیت میکند و زمینه ارتقای وجودی خویش را مهیا و امکان کسب روزی حلال برای پاسخگویی به نیازهای جامعه را فراهم میآورد. مراحل دیگر برای توسعه حداقل مهارتها آموزش طراحی و فناوری در مدارس است. آموزش فناوری، کار و مهارت آموزی باعث پیشرفت فردی، افزایش بهرهوری، مشارکت در زندگی اجتماعی و اقتصادی، کاهش فقر، افزایش درآمد و توسعهیافتگی خواهد شد.باید در نظر داشت که آسیبشناسی فرایندی است نظاممند از جمعآوری دادهها به منظور تعامل اثربخش و سودمند در راستای حل مشکلات، چالشها، فشارها و محدودیتهای محیطی در اجتماعی میباشد. در واقع آسیبشناسی برنامه درسی کار و فناوری میتواند در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮاﻧﻊ، ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ و اراﻳﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋیﻫـﺎی ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻛﻤـﻚ کند. همچنین ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ در آﻣـﻮزش کار و فناوری ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اولویت ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ در ﺗﻮﺳـﻌﻪ و ﺑﻬﺒـﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی آﻣﻮزش کار آفرینی، انتخاب شغل و رشتههای کاربردی و متنوع ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد. اﮔﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪدرسی کار و فناوری ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗـﺮار ﻧﮕﻴـﺮد، ﻋﻠﻢ کارآفرینی که نیاز اساسی کشور در عصر حاضر میباشد؛ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ. هدف پژوهش حاضر شناسایی آسیبهای موجود در اجرای برنامه درسی کار و فناوری میباشد.روشها: این پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود که با استفاده از ابزار مشاهده مشارکتی و مصاحبه نیمهساختاریافته انجام شده است. جامعه پژوهش حاضر تمامی معلمان کار و فناوری مناطق مختلف کشوری بود که 20 نفر از آنان از طریق نمونهگیری در دسترس تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شد و با آنان مصاحبه نیمهساختاریافته صورت گرفت و همچنین کلیه دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه اول شهرستان بهارستان بود که تعداد 80 نفر از آنان از طریق نمونهگیری در دسترس انتخاب شد و با آنان مصاحبه گروهی در گروههای 6 الی 8 نفر صورت گرفت. آنگاه متن مصاحبهها به روش 7 مرحلهای تجزیه و تحلیل شد.یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که از دیدگاه معلمان آموزش کار وفناوری، در پنج مقوله "محدودیت، عوامل اجتماعی، عدم کفایت ساختاری، استراتژیهای انگیزهساز و برنامهریزی درسی" با ده مضمون فرعی و از دیدگاه دانشآموزان در سه مقوله "عوامل اجتماعی، استراتژیهای انگیزهساز و برنامه ریزی درسی " با یازده مضمون فرعی آسیبپذیر میباشد.نتیجهگیری: اجرای برنامه درسی کار و فناوری از دیدگاه معلمان و دانشآموزان با مشکلات و آسیبهای عدیدهای روبرو میباشد لذا توجه به بسترسازی شرایط لازم برای اجرای روشهای کارآمد برنامه درسی کار و فناوری؛ نقش بیبدیلی را در پرورش نسلی کار آفرین ایفا میکند. از اینرو لازم است سیاستگذران و دست اندرکاران آموزشی توجه بیشتری را معطوف به اجرای صحیح این برنامه درسی داشته باشند. سیاستگذران و دست اندرکاران آموزشی توجه بیشتری را معطوف به اجرای صحیح این برنامه درسی داشته باشند. در راستای این پژوهش پیشنهادهای کاربردی زیر ارائه میگردد: دورههای ضمن خدمت مناسب برای معلمان در خصوص آموزش کامل مهارتها و پودمانها برگزارگردد. تامین بودجه لازم برای تجهیز کامل مدرسه به امکانات لازم برای انجام فعالیتها؛ محتوای برنامه درسی با توجه به نیازهای دانشآموزان و امکانات مدرسه نیز مورد بازبینی مجدد قرار گیرد تا بستر لازم برای ارتباط با زندگی واقعی دانشآموزان فراهم شود، ایجاد چارچوب و معیاری مشخص برای ارزشیابی دانشآموزان.