آموزش فنی حرفه ای
حمیدرضا آراسته؛ محمد جواد حاجی قاسمی؛ عبدالرحیم نوه ابراهیم؛ حسین عباسیان
چکیده
پیشینه و اهداف:پذیرش و انتخاب معلم برای آموزش و پروش از اهمیت بالایی برخوردار است. ازاین‌رو، هدف از این پژوهش ارائه الگویی بومی برای پذیرش معلمان فنی و حرفهای در ایران است. با توجه به اینکه در این پژوهش محقق به دنبال طراحی الگوی بومی پذیرش دبیر فنی و حرفه ای در ایران است و نتایج این پژوهش بعد از اتمام کار می‌تواند بلافاصله در جامعه ...
بیشتر
پیشینه و اهداف:پذیرش و انتخاب معلم برای آموزش و پروش از اهمیت بالایی برخوردار است. ازاین‌رو، هدف از این پژوهش ارائه الگویی بومی برای پذیرش معلمان فنی و حرفهای در ایران است. با توجه به اینکه در این پژوهش محقق به دنبال طراحی الگوی بومی پذیرش دبیر فنی و حرفه ای در ایران است و نتایج این پژوهش بعد از اتمام کار می‌تواند بلافاصله در جامعه موردنظر، به‌کار گرفته شود و موجب بهبود وضعیت آن گردد، لذا این پژوهش ازلحاظ هدف، جزء پژوهش‌های کاربردی است. الگوی طراحی شده در این پژوهش، ناظر بر تربیت معلم، برآورنده نیاز داخلی برای سیاستگذاری و همسو با شرایط و ملاحظات نظری و عملی پذیرش معلم در ایران بوده و وزارت آموزش و پرورش می تواند با استفاده از این الگو برنامه ریزی مناسب برای پذیرش دبیران متعهد و متخصص مورد نیاز هنرستان ها داشته و در نهایت موجب ارتقاء سطح فنی و مهارتی نظام آموزشی شود.روش‌ها: برای شناسایی شاخص‌ها از مطالعه تطبیقی کشورهای پیشرو به روش جرج بردی(روش مطالعه مقایسه ای دارای چهار مرحله: توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه ای) استفاده شد. برای ارزیابی و تدوین مدل اولیه و مفهومی پژوهش از جامعه خبرگان و استادان دانشگاهی صاحب نظر در زمینه فنی و حرفهای با استفاده از تکنیک دلفی (روشی ارزان، چندکاره، عینی، بدون تهدید و آسان برای شناسایی و فهمیدن با انعطاف پذیری زیاد، امکان استفاده در سطح جغرافیایی وسیع، عدم نیاز به آموزش مصاحبه گران، گمنامی، ارائه بحث های باز، شناسایی و فهم زیربنایی موضوع، کسب اجماع در گرو ه های مخالف ، اعتبار محتوی و طراحی برنامه ها با حمایت نسبی شرکت کنندگان، عدم نفوذ عقاید و شخصیت افراد خاص در نظرات گروه و ارائه دید بی طرفانه همراه با صداقت در بیان ایده ها و گزینه ها) و روش نمونه‌گیری هدفمند به تعداد 10 نفر در دو مرحله استفاده گردید.روش گردآوری دادهها در بخش کیفی برای روش دلفی بدین صورت بود که پرسشنامه ای نیمه ساختار یافته شامل نظرسنجی در مورد ابعاد و مولفه های الگوی پیشنهادی با 46 گویه (شاخص) برای افراد نمونه (صاحب نظران و خبرگان دانشگاهی) ارسال گردید.یافته‌ها: این پژوهش در زمره پژوهش‌های کیفی و با تکنیک دلفی است. با محاسبه ضریب توافق، مراحل دلفی در مرحله دوم به همگرایی رسید. نتیجه انجام دو مرحله دلفی این بود که ابعاد الگوی پیشنهادی( بدوی، میانی و پایانی)؛ مولفه های الگوی پیشنهادی( مهارت های جسمی، روحی و اجتماعی؛ دارا بودن سطح عمی و دانشی مورد نیاز؛ گذراندن دوره های آموزشی پیش از خدمت؛ گذراندن دوره های کارآموزی؛ کسب امتیاز در آزمون و مصاحبه نهایی و علاقه، تعهد و انگیزه در معلمان) و همچنین تعداد 40 شاخص تعیین و مشخص گردید و تعداد 6 شاخص به دلیل همپوشانی از گردونه شاخص‌ها حذف گردید.نتیجه‌گیری: الگوی بومی پذیرش معلمان فنی و حرفهای در سه بعد (پذیرش بدوی، میانی و پایانی)؛ شش محور (مهارت‌های جسمی، روحی و اجتماعی؛ دارا بودن سطح علمی و دانشی موردنیاز؛ گذراندن دوره‌های آموزشی پیش از خدمت؛ گذراندن دوره‌های کارآموزی؛کسب امتیاز در آزمون نهایی و مصاحبه؛ علاقه، تعهد و ایجاد انگیزه در معلمان) و 40 شاخص پیشنهاد گردید.
آموزش فنی حرفه ای
ابوالفضل غفاری؛ محمد رضا آهنچیان؛ علی اصغر خلاقی؛ مهدی نادری
چکیده
پیشینه و اهداف: با وجود آن که در تاریخ آموزش و پرورش کشور به موضوع تربیت حرفهای توجه شده است، درباره فلسفه تربیت حرفهای به سند علمی معتبری برخورد نمی‌کنیم. به عبارت دیگر بررسی شواهد اولیه نشان داد که فلسفه تربیت حرفهای در ایران به اندازه ارزش و حساسیتی که دارد مورد توجه قرار نگرفته است. برای مثال در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با وجود آن که در تاریخ آموزش و پرورش کشور به موضوع تربیت حرفهای توجه شده است، درباره فلسفه تربیت حرفهای به سند علمی معتبری برخورد نمی‌کنیم. به عبارت دیگر بررسی شواهد اولیه نشان داد که فلسفه تربیت حرفهای در ایران به اندازه ارزش و حساسیتی که دارد مورد توجه قرار نگرفته است. برای مثال در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش صرفاً به طور کلی توجه به تربیت حرفهای را مهم شمرده است. در یک نگاه کلی شاهد آن هستیم که در دوره‌های زمانی مختلف با تصمیمات لحظه‌ای مسئولان، تربیت حرفهای فراز و نشیب های فراوانی داشته است. در این فراز و نشیب‌های عمدتاً بدون پشتوانه منطقی، گاه نظام تربیت حرفهای با انتقادات تندی نیز از سوی برخی از صاحب نظران تعلیم و تربیت کشور مواجه شده است، از آنجا که روشن نبودن فلسفه تربیت و ابعاد مختلف آن، از جمله تربیت حرفهای، یک خلاء در هر نظام آموزشی محسوب می‌شود، هدف این مقاله، شناخت فلسفه تربیت حرفهای و تبیین سیر تحول آن در ایران معاصر (از زمان تأسیس دارالفنون، تاکنون) است. روش‌ها: جهت رسیدن به این هدف، محقق سعی نموده تا با رویکرد فلسفی و با روش تحلیلی استدلالی سیر تحول فلسفه تربیت حرفهای در ایران معاصر را مورد بررسی قرار داده تا ضمن بیان چالش‌ها و مسائل موجود به ارائه پیشنهادهای لازم در این خصوص بپردازد. برای تحقق این هدف، با بهرهگیری از روش تحلیل اسنادی، اسناد آموزش و پرورش مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته‌ها: بررسی مبانی فلسفی نظام آموزشی قبل و بعد از تأسیس جمهوری اسلامی ایران نشان میدهد که روح حاکم بر فلسفه تربیت حرفهای در نظام آموزشی ایران، متأثر از چند مشرب فلسفی شامل مکاتب، رئالیسم، پراگماتیسم، لیبرالیسم و ناتورالیسم و سودگرایی است که در برخی از مبانی ارزششناختی و معرفت شناختی، با فلسفه تربیتی اسلامی تفاوت دارند. نتیجه‌گیری: به طور خلاصه بررسی مبانی فلسفی نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران نشان میدهد که روح حاکم بر فلسفه تربیت حرفهای در نظام آموزشی ایران، متأثر از چند مشرب فلسفی است که در برخی از مبانی ارزششناختی و معرفت شناختی، با فلسفه تربیتی اسلامی تفاوت دارند. عمدهترین این مکاتب، عملگرایی، لیبرالیسم و سودگرایی بوده است. بنابراین چنین استنباط می‌شود که برنامه ریزی و اجرای برنامه‌های تربیت حرفهای با کاستی‌های فراوان همراه بوده است و با تداوم این وضع نمی‌توان به موفقیت این برنامه‌ها در آینده امید بست. چون هر نظام تربیت حرفهای نیازمند فلسفهای است تا به کمک آن به سؤالاتی در زمینه چیستی و چرایی تربیت حرفهای پاسخ‌های اساسی و بنیادین بدهد. بر اساس پیش فرض مطالعه حاضر، تربیت حرفهای کارآمد یکی از بنیادی‌ترین راه‌ها برای تحقق برخی هدف‌های هر نظام آموزشی است، و داشتن فلسفه روشن و چارچوب نظری معین برای تربیت حرفهای، یکی از نخستین اقدامات بنیادی در تحقق هدف تربیت حرفهای کارآمد است. همان طور که در این پژوهش بیان شد، و مرور پیشینه نظری و عملی پژوهش در ایران نیز نشان میدهد، نظام آموزشی کشور به طور مشخص فاقد فلسفه اعلام شده تربیت حرفهای بوده است. روشن نبودن فلسفه تربیت حرفهای، یک خلاء در هر نظام آموزشی محسوب می‌شود. روشن است که دارا بودن پشتوانه فلسفی به تنهایی کافی نیست، بلکه ثبات و سیاستهای مالی دولتی نیز می تواند به موفقیت طرح های تربیت حرفهای کمک نماید.
