آموزش الکترونیکی- مجازی
محمد مینائی نژاد؛ یوسف مهدوی نسب؛ نسرین محمدحسنی
چکیده
پیشینه و اهداف: ورود فناوریهای نوین تغییر و تحولات فراوانی را در فرایند یادگیری دانشآموزان ایجاد کرده است، از جمله این فناوریها چندرسانهای آموزشی است که هدف آن کمک به یادگیری یادگیرندگان است. از جمله اصول و معیارهای تولید چندرسانهای استفاده از عامل آموزشی در طراحی آن است. عامل آموزشی یک شخصیت انیمیشنی است که حرف میزند و ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: ورود فناوریهای نوین تغییر و تحولات فراوانی را در فرایند یادگیری دانشآموزان ایجاد کرده است، از جمله این فناوریها چندرسانهای آموزشی است که هدف آن کمک به یادگیری یادگیرندگان است. از جمله اصول و معیارهای تولید چندرسانهای استفاده از عامل آموزشی در طراحی آن است. عامل آموزشی یک شخصیت انیمیشنی است که حرف میزند و در برنامههای رایانهای اموزشی تعبیه شده است و به ارائه محتوای چندرسانهای و یا مشارکت دانشآموزان در یادگیری کمک میکند. با اینکه پژوهشهای زیادی با هدف بررسی تأثیر عامل آموزشی در آموزش شده است؛ اما در خصوص بهکارگیری تأثیر چندین عامل آموزشی با نقشهای مختلف در چندرسانهایها آموزشی، پژوهشی صورت نگرفته است. در مطالعه حاضر با استفاده از چندرسانهای دارای یک عامل آموزشی و چندرسانهای دارای سه عامل آموزشی به بررسی تأثیر عاملهای آموزشی بر یادگیری، یادداری و درگیری تحصیلی دانشآموزان در درس علوم پرداخته شد.روشها: جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشآموزان پایه ششم شهرستان خرمآباد در سال تحصیلی 1400-1399 بود. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از بین کلاسهای پایه ششم مدارس شهر خرم آباد، سه کلاس 30 نفره انتخاب و بهصورت تصادفی در گروههای آزمایش قرار گرفتند. روش تحقیق، شبه آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون بود. ابزار پژوهش شامل آزمون یادگیری محقق ساخته، آزمون یادداری و پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو بود که ضریب پایایی با معیار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه درگیری تحصیلی 821/0 محاسبه شد. محیط یادگیری گروههای آزمایش به صورت همزمان و جداگانه به مدت چهار جلسه با استفاده از ابزار چندرسانهای آموزشی محقق ساخته تحت تأثیر وجود عاملهای آموزشی قرار گرفتند.یافتهها: نتایج حاصل از آزمون شاپیرو-ویلکز نشان میدهد که برابری واریانسها برقرار بود و نرمال بودن توزیع دادهها تأیید شد. با توجه به یافتههای بدست آمده از آزمون همگنی واریانسها، مفروضه همگنی واریانسها مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان میدهد بین نمرات درس علوم تجربی در گروههای ازمایش یک و دو با گروه کنترل تفاوت معنیداری وجود دارد(42/68F= ، 05/0P<) و استفاده از عاملهای آموزشی نسبت به عدم استفاده از عامل آموزشی بر یادگیری تأثیر معنادار دارد. تفاضل میانگین نمرات پسآزمون یادگیری دانشآموزانی که با یک عامل آموزشی آموزش دیدند(گروه آزمایش یک) با دانشآموزانی که با سه عامل آموزشی با نقشهای مختلف آموزش دیدند (گروه آزمایش دو) 35/9- بود و با اطمینان 95% استفاده از سه عامل آموزشی در مقایسه با استفاده از یک عامل آموزشی اثربخشتر است و موجب یادگیری بهتر درس علوم میشود. در متغیر یادداری، نتایج نشان میدهد که بین نمرات گروههای ازمایش (1 و2) و گروه کنترل تفاوت معنیداری وجود دارد(6/7 F=، 05/0 P<) و استفاده از عاملهای آموزشی نسبت به عدم استفاده از عاملهای آموزشی بر یادداری تأثیر معناداری دارد و وجود عاملهای آموزشی در فرایند آموزش موجب ماندگاری بهتر اطلاعات در حافظه درازمدت میشود. اختلاف میانگین نمرات آزمون یادداری دانشآموزان گروه آزمایش یک با دانشآموزان گروه آزمایش دو، 928/0- بود و بین استفاده از سه عامل آموزشی نسبت به استفاده از یک عامل آموزشی تفاوت معناداری وجود ندارد. در متغیر درگیری تحصیلی، بین نمرات گروه کنترل و گروههای آزمایش 1 و 2 تفاوت معناداری وجود دارد(24/7 F=، 05/0P<) و استفاده از عاملهای آموزشی نسبت به عدم استفاده از عامل آموزشی بر درگیری تحصیلی تأثیر معناداری دارد و دانشآموزان گروههای آزمایش 1 و 2 که با عاملهای آموزشی آموزش دیدند، درگیری بیشتری در تکالیف و وظایف تحصیلی دارند. تفاضل میانگین نمرات درگیری تحصیلی دانشآموزان گروه آزمایشی 1 با دانشآموزان گروه آزمایشی 2، 08/9- بود و با 95% اطمینان استفاده از سه عامل آموزشی با نقشهای مختلف نسبت به استفاده از یک عامل آموزشی اثربخشتر است و موجب درگیری فعالانهتر و بیشتر دانشآموزان گروه آزمایشی 2 در انجام تکالیف تحصیلی درس علوم میشود.نتیجهگیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر نقش اثرگذار چندرسانهایهای دارای عاملهای آموزشی و نقشهای متنوع عامل آموزشی در افزایش یادگیری، یادداری و درگیری تحصیلی دانشآموزان در درس علوم پایه ششم ابتدایی بود. از این رو بهتر است در طراحی و تولید چندرسانهایها به تنوع نقشهای عاملهای آموزشی توجه شود.
آموزش الکترونیکی
نسرین محمدحسنی
چکیده
پیشینه و اهداف: بزرگترین چالشی که شیوع ویروس کووید-19 برای نهادهای آموزشی به همراه آورد، اجبار در یک انتقال غیرمنتظره از آموزش رو در رو به آموزش و یادگیری بر بستر شبکه بود. تعطیلی ناگهانی آموزش حضوری، دانشگاهیان را به دلیل نیاز به سازگاری سریع با محیطهای یادگیری الکترونیکی به سمت «منطقهای ناآشنا» سوق داده است. زمانی، منافع ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: بزرگترین چالشی که شیوع ویروس کووید-19 برای نهادهای آموزشی به همراه آورد، اجبار در یک انتقال غیرمنتظره از آموزش رو در رو به آموزش و یادگیری بر بستر شبکه بود. تعطیلی ناگهانی آموزش حضوری، دانشگاهیان را به دلیل نیاز به سازگاری سریع با محیطهای یادگیری الکترونیکی به سمت «منطقهای ناآشنا» سوق داده است. زمانی، منافع محیطهای مزبور سبب افزایش تقاضا برای بهکارگیری آن در آموزش عالی بود؛ اما امروزه به سبب شرایط خاص شیوع ویروس کرونا، الزامی را به میان آورده که بیشک این تغییر به یکباره، چالشهایی را به جهت آشنایی با گستره وسیعی از فناآوریها برای نهادهای آموزشی به پیش کشیده است. چالشهایی که در یک نگاه عمیق به تأثیرات همبسته آنها، ادبیات پژوهش مبتنی بر مزیتهای این محیط را به چالش میکشد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف واکاوی چالشهای اعضای هیأتعلمی در تدریس و مدیریت یادگیری در فضای برخط انجام شده است. روشها: پژوهش حاضر با روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. جامعه هدف پژوهش، دانشگاه خوارزمی بود. در یک فراخوان سراسری از سوی معاونت پژوهشی، شرایط دسترسی به نمونه با حداکثر تنوع بهعنوان راهبردی در نمونهگیری هدفمند برای پژوهشگر فراهم شده و فرایند جمعآوری دادهها آغاز شد. برای جمعآوری دادهها از مصاحبه عمیق نیمهساختارمند استفاده شد و فرایند جمعآوری دادهها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت که بر این اساس، تعداد 19 مصاحبه انجام شد. دادهها با روش کدگذاری تحلیل شد. برای تأیید و برقراری روایی و قابلیت اعتماد دادهها از معیار قابلیت اطمینان و اعتبار نهایی استفاده شد.یافتهها: نتایج پژوهش منجر به شناسایی مقولههای ارتباط و تعامل، حضور و درگیرسازی، فنی، کیفیت، مهارت، ارزشیابی، اقتصادی، زمان و سازمانی شد. بهعنوان یک نتیجه مهم، تحلیل دادهها بر همافزایی و ارتباط متقابل مقولهها با یکدیگر و تأثراتی اشاره دارد که مجموع آنها بر کیفیت یادگیری برخط اثر میگذارد. پرتکرارترین کدها مربوط به مقولههای ارتباط و تعامل و حضور و درگیرسازی بود که خود وابسته به مقوله مهارت و تأثیرگذار بر سایر مقولات بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مقولههای بسیاری در شکل دادن به یک تجربه چالشبرانگیز از یادگیری برخط دخیل هستند. همچنین همافزایی و ارتباط متقابل مقولهها با یکدیگر متضمن این مفهوم مهم است که میشود با اولویتبندی این چالشها و توجه به مؤلفههای کلیدی به تبدیل چالشها به یک تجربه یادگیری مثبت کمک کرد. برآیند این واکاوی بر لزوم توجه به بحث تغییر یکباره که در مقوله زمان جای میگیرد، بروز چالشهای مرتبط با آن، تقسیم چالشهایی که به حوزه عمل اعضای هیأتعلمی بهصورت فردی یا در ارتباط با چالشهای سازمانی رخ میدهد که مهارت و کیفیت جزو آنها محسوب میگردد، تأکید دارد.نتیجهگیری: حال که همه گیری ویروس کرونا، عصر تحول فناوری را با دیجیتالی شدن سریع آموزش عالی در جهان همراه ساخته است، شناسایی چالشهای ورود یا انطباق با محیطهای برخط برای کیفیت بخشی به آینده نظام آموزش عالی ضروری است. در همین راستا پیشنهاد پژوهش حاضر بررسی چالشهای اعضای هیأت علمی در مدیریت یادگیری برخط طی یک مطالعه طولی و همچنین تطابق آنها با چالشهایی است که از سوی یادگیرندگان جمعآوری میشود.
رویکردهای نوین آموزشی
زهرا ابوالحسنی؛ مرضیه دهقانی؛ محمد جوادی پور؛ کیوان صالحی؛ نسرین محمدحسنی
چکیده
پیشینه و اهداف: : تفکر طراحی یک روش حل مسأله مشارکتی با رویکرد انسان محور است که با بالا بردن تواناییهای تفکر خلاق یادگیرندگان، نوآوری را تقویت میکند. تفکرطراحی به بخشی جداییناپذیر در زمینههای طراحی و مهندسی و همچنین تجارت تبدیل شدهاست؛ اما میتواند تأثیر مثبتی در آموزش قرن بیست و یکم در سایر رشتهها نیز داشته باشد. ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: : تفکر طراحی یک روش حل مسأله مشارکتی با رویکرد انسان محور است که با بالا بردن تواناییهای تفکر خلاق یادگیرندگان، نوآوری را تقویت میکند. تفکرطراحی به بخشی جداییناپذیر در زمینههای طراحی و مهندسی و همچنین تجارت تبدیل شدهاست؛ اما میتواند تأثیر مثبتی در آموزش قرن بیست و یکم در سایر رشتهها نیز داشته باشد. با استفاده از تفکر طراحی در محیطهای آموزشی، دانشآموزان بهطور منطقی میخوانند، فکر میکنند و استدلال کرده و مشکلات پیچیدهای را میتوانند، حل کنند. این در حالی است که تعاریف متعددی از تفکر طراحی آمدهاست بهطوریکه بسیاری از نویسندگان اظهار داشتهاند یک تعریف ثابت جهانی از تفکر طراحی وجود ندارد. لذا تلاش برای فهم و ابهامزدایی از تفکر طراحی ضروری بهنظر میرسد. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر تحلیل مفهوم تفکر طراحی و بررسی مدلهای تفکر طراحی و تعاریف مهارتهای قرن بیست ویکم، همچنین بررسی نقش تفکر طراحی بر روی مهارتهای قرن بیست و یکم با جمعآوری، ارزیابی و مرور نظاممند مقالات مرتبط با این موضوع میباشد.روشها: در این مطالعه جست و جو در بانکهای داده اریک، ساینس دایرکت، تایلر و فرانسیس و اسپرینگر و گوگل اسکلار انجام شد و کلیه مقالاتی که از سال 2000 تا 2020 در بانک دادههای آنها نمایه شده بود با زبان انگلیسی گردآوری شد. پس از جستوجو در بانکهای داده، مقالات مرتبط انتخاب شده و با ملاک ارزیابی casp مورد ارزیابی قرارگرفتند. پس از خواندن خلاصه مقالات و بررسی اولیه و حذف مقالات غیرمرتبط، نسخه کامل 83 مقاله تهیه و بررسی شد. مقالات مرتبط انتخاب، سپس از بین مقالات موجود شده و جهت ارزیابی تفصیلی بر اساس ملاک ارزیابیcasp مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین در جستجوی دستی که از طریق منابع مقالات انجام شد. با توجه به ماهیت تفکر طراحی 3 سایت مرجع برای ارائه مدل و 3 کتاب و 2 سایت برای مهارتهای قرن بیست و یکم را اضافه کردیم. در نهایت 54 مقاله، کتاب و سایت جهت مطالعه تفصیلی انتخاب شد.یافتهها: با توجه به مقالات مورد مطالعه بهدست آمده، یافتههای مقالات درچهار گروه طبقه بندی شدند که عبارتند از: 1- مقالاتی که مهارتهای قرن بیست و یکم را تبیین نمودهاند. 2- مقالاتی که تعریفی نو از تفکر طراحی ارائه دادهاند. 3- مقالاتی که????مدلهای جدیدی از تفکر طراحی را ارائه نمودهاند. 4-???? مقالاتی که از مدلها در اجرای طرح و ارتقای مهارتهای قرن بیست و یکم استفاده نمودهاند. با توجه به نتیجه بهدست آمده علیرغم شباهتها و ارتباطاتی که میتواند در چهارچوبهای مهارتهای قرن بیست و یکم شناسایی شود، اصطلاحات و تعاریف مختلف اغلب برای توصیف یک مهارت یا مجموعه مهارتها استفاده میشود که باعث ابهام و سردرگمی است. در همین راستا مهارتهایی که در تمامی چارچوبهای ذکر شدهاست عبارتند از: همکاری و ارتباطات؛ سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ مهارتهای اجتماعی؛ همچنین خلاقیت؛ تفکر انتقادی؛ حل مسأله، تولید محصولات با کیفیت و بهرهوری. همچنین نتایج مطالعات حاکی از این نکته بود که اجرای تفکر طراحی منجر به تقویت مهارت حل مسأله، نوآوری و خلاقیت و مهارت استفاده از تفکر تلفیقی میشود. در ادامه اجرای تفکر طراحی همراه با همدلی، همکاری، کار تیمی نیز همراه است که این امر به خودباوری و ارزشمند بودن فرد یادگیرنده منجر میشود.نتیجهگیری: با توجه به نتایج پژوهش بهطور کلی میتوان گفت، از آنجاکه جامعه امروز به تربیت نسل مجهز به مهارتهای قرن بیست و یکم، برای پیشبرد اهداف عالیه جامعه نیاز دارد؛ لذا توجه به بسترسازی شرایط لازم برای اجرای تفکر طراحی نقش بیبدیلی را در پرورش نسلی کارآمد ایفا میکند.
فناوری آموزش
نسرین محمدحسنی؛ سینا اسدی
چکیده
پیشینه و اهداف:بهرهگیری از روش حلمسأله، یکی از ایدههای مهم در آموزش ریاضی محسوب میشود. طبق سند برنامه درسی ملی توانایی حل مسائل ریاضی و کاربرد آن در حل مسائل زندگی باید از مهمترین مهارتهای یک دانشآموخته دوره متوسطه باشد؛ اما شواهد حاکی از آن است که حلمسأله و کاربردهای آن در آموزش ریاضی ایران به اندازه لازم مورد ...
بیشتر
پیشینه و اهداف:بهرهگیری از روش حلمسأله، یکی از ایدههای مهم در آموزش ریاضی محسوب میشود. طبق سند برنامه درسی ملی توانایی حل مسائل ریاضی و کاربرد آن در حل مسائل زندگی باید از مهمترین مهارتهای یک دانشآموخته دوره متوسطه باشد؛ اما شواهد حاکی از آن است که حلمسأله و کاربردهای آن در آموزش ریاضی ایران به اندازه لازم مورد توجه قرار نگرفته است و شاهد این مدعا، کسب نتایج ضعیف توسط دانشآموزان ایرانی در آزمونهای بینالمللی است. یکی از دلایل این امر تکیه به روشهای ناکارآمد آموزشی و غفلت از طراحی محیطهای یادگیری مبتنی بر فناوریهای روز است؛ محیطهای یادگیری که بر مبنای یافتههای علوم یادگیری و رویکرد یادگیرنده محور ایجاد شده اند. یکی از محیطهای مبتنی بر فناوری که تعاملات را به شکل گستردهای پشتیبانی میکند، یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه (CSCL) است. (Computer Supported Collaborative Learning) CSCL جدیدترین شیوه استفاده از رایانهها در آموزش است و کارکرد آن تسهیل یادگیری همیارانه به واسطه رایانههاست و به بررسی این مطلب میپردازد که رایانهها چگونه میتوانند به یادگیرندگان کمک کنند تا در گروههای کوچک و در اجتماعات یادگیری یاد بگیرند. علاوه بر این، استفاده از نرم افزارهای ریاضی از دیگر عناصر مهم محیطهای غنی در آموزش ریاضی است و توانایی دانشآموزان را برای درک عمیق مفاهیم و جلوههای گوناگون آنها در زندگی ارتقا میبخشند؛ به ویژه نرمافزارهای ریاضی پویا که با تقویت بازنماییهای چندگانه و ایجاد تنوع در روشهای یادگیری، موجب یادگیری سریعتر و عمیقتر میشوند. در پژوهشهای گذشته، تاکنون پژوهشی که تأثیر ترکیب دو عامل یادگیری مشارکتی و نرمافزارهای ریاضی پویا را به ویژه در یادگیری برخط مورد ارزیابی قرار دهد، صورت نگرفته است، بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر طراحی محیط یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه و نرمافزار ریاضی پویا بر مهارت حلمسأله بود.روشها: این پژوهش با روش آزمایشی، طرح پیشآزمون-پسآزمون انجام شد. جامعه آماری دانشآموزان پسر پایه دهم شهرستان نظرآباد استان البرز در سال تحصیلی 2017-2018 بودند. نمونه آماری با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شد ( 96 نفر) و به طور تصادفی در سه گروه گمارش شدند. الگوی طراحی آموزشی پایه برای سه گروه، الگوی طراحی محیطهای یادگیری سازندهگرا و مسألهمحور جاناسن انتخاب شد. در گروه گواه، یادگیری با الگوی مزبور بدون استفاده از نرمافزار صورت گرفت. در گروه آزمایشی یک، الگو با روش یادگیری انفرادی با استفاده از نرمافزار ریاضی پویا و در گروه آزمایشی دو، الگو با روش یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه با استفاده از نرمافزار ریاضی پویا تلفیق شد. ابزار پژوهش، آزمون محققساختة حلمسأله ریاضی بود. بهمنظور تحلیل دادهها از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد.یافته ها: یافتهها نشان داد که یادگیری در محیط CSCL (33/16) و همچنین یادگیری انفرادی با استفاده از نرمافزار ریاضی پویا (2/14) هر دو بر افزایش مهارت حلمسأله ریاضی دانشآموزان مؤثر هستند؛ اما تأثیر یادگیری همیارانه بیشتر از یادگیری انفرادی است (05/0>P). پژوهش حاضر همچنین بر توجه به طراحی آموزشی متاسب محیط یادگیری با پایبندی بر اصول دیدگاههای اتخاذ شده تاکید نمود، همچنانکه در پژوهش حاضر برای تمامی گروهها از رویکرد سازندهگرایانه و مساله محور جاناسن برای طراحی محیط استفاده شده بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر میتوان از طراحی CSCL و نرمافزار ریاضی پویا برای افزایش مهارت حلمسأله ریاضی استفاده نمود.
