آموزش فنی حرفه ای
احد نویدی؛ سید علی خالقی نژاد؛ علی اصغر خلاقی
چکیده
پیشینه و اهداف: مهارتها محرک رشد اقتصادی هستند و در جوامعی که افراد مهارت های پایینی دارند، ارائه و کاربست فناوری، بهره وری بالا و شیوه های جدید کار کردن به سختی پیش میرود و در حقیقت بهبود کیفیت استانداردهای زندگی را به تأخیر میافتد. بنابراین، آموزش فنی و حرفهای به منزله ابزاری مهم برای تربیت، افزایش کارایی و بهرهوری نیروی ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: مهارتها محرک رشد اقتصادی هستند و در جوامعی که افراد مهارت های پایینی دارند، ارائه و کاربست فناوری، بهره وری بالا و شیوه های جدید کار کردن به سختی پیش میرود و در حقیقت بهبود کیفیت استانداردهای زندگی را به تأخیر میافتد. بنابراین، آموزش فنی و حرفهای به منزله ابزاری مهم برای تربیت، افزایش کارایی و بهرهوری نیروی انسانی میتواند اولویت اصلی نظام آموزش ملل مختلف باشد و در برنامه‌های آموزش و پرورش به طور فزاینده‌ای برجسته و مهم تلقی گردد. همچنین، شواهد وجود دارد آموزش فنی و حرفهای در گسترش دوره متوسطه نقش اثرگذاری بازی می‌کند. باوجود این، آموزش فنی و حرفهای هنوز از یک برچسب آموزش درجه دوم رنج می‌برد و به همین دلیل در جذب دانش‌آموزان مستعدی که به جای آن،آموزش عمومی را انتخاب می‌کنند، شکست می‌خورد. در نتیجه، فقدان مهارت نیروی جوان جویای کار به یک بحران در این کشورها تبدیل شده است. حرفهای سازی دوره متوسطه برای دستیابی به هدف نهایی بهبود تناسب اقتصادی آموزش و پرورش با تحولات بازار کار به یک موضوع چالشبرانگیز در ایران همانند جوامع دیگر تبدیل شده است. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف ارائه چهارچوب برنامه درسی آموزش مهارت فنی و حرفهای به دانش آموزان شاخه نظری انجام شده است.روش ها: به این منظور، با رویکردی کیفی و با روش بررسی اسنادی پیشینه نظری و تجارب عملی مرتبط با برنامه‌های آموزش فنی و حرفهای، اسناد بالا دستی و الگوهای نظری و عملی موجود مورد بررسی قرار گرفت و چهارچوبی متشکل از 11مؤلفه (منطق و چرایی؛ اصول حاکم بر برنامه؛ رویکرد تربیتی برنامه؛ اهداف؛ قلمرو و جهت‌گیری محتوا؛ روش‌های آموزشی- تربیتی(فعالیت‌های یادگیری)؛ گروه‌بندی دانش‌آموزان؛ مواد و منابع یادگیری؛ ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ؛ منابع و امکانات و استلزامات برنامه (الزامات اجرایی) تدوین شد. سپس، از طریق تشکیل گروه کانونی با ذینفعان مختلف اعتبار چارچوب استخراج شده ارزیابی و تایید گردید.یافته‌ها: در مجموع، این چهارچوب به عنوان مبنایی برای برنامه‌ریزی و اقدام برای آموزش مهارت فنی و حرفهای به دانش آموزان شاخه نظری پیشنهاد می‌شود.نتیجه‌گیری: در مجموع، این مطالعه با ترسیم خطوط اصلی برنامه درسی، چهارچوبی را برای آموزش مهارت فنی و حرفهای به دانش آموزان شاخه نظری در دوره دوم متوسطه فراهم کرده است که در آن با تکیه بر اسناد و ادراکات ذینفعان مختلف، مؤلفههای متعددی از عوامل ساختاری تا عوامل فرایندی با جزئیات کافی مطرح شده است. این چارچوب می تواند مبنای تصمیم گیری برنامهریزان و سیاستگذاران برای تدوین سیاستها و برنامه درسی آموزش یک مهارت به دانش آموزان دوره متوسطه دوم شاخه نظری قرار گیرد. ارتقای سطح هدایت شغلی و خدمات مشاوره برای دانش‌آموزان از دیگر دستاوردهای این چارچوب است که میتواند در عمل مورد استفاده قرار گیرد. به این معنی که از آنجا که یکی از اهداف مهم گسترش آموزش حرفهای و تجربیات مربوط به محیط کار است، فراهم ساختن مشاوره شغلی و خدمات مشاوره برای دانش‌آموزان به صورت عملی از طریق گسترش برنامه‌های متنوع آموزش حرفهای بسیار مهم است. چنین خدماتی، به منظور تسهیل تصمیم‌سازی آگاهانه دانش آموزان برای انتقال از سطح پایین به سطح بالاتر دوره متوسطه، باید حداقل درآخرین سال سطح پایین‌تر متوسطه یا در آغاز سطح بالاتر دوره متوسطه ارائه شوند.
