نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه ورداسبی
• مرتضی رضایی زاده
• اباصلت خراسانی
• پرستو علیخانی

گروه آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: دانشگاه­ها نقش مهمی در جامعه ایفا می­کنند. آن­ها مراکز نوآوری هستند، استعدادها را جذب کرده و پرورش می­دهند، دانش جدید را ایجاد کرده و به اشتراک می­گذارند و ارزش زیادی در اقتصاد کشوری و منطقه­ای دارند. بنابراین، کاهش بودجه­های دولتی و افزایش رقابت جهانی برای جذب کارکنان و دانشجویان شایسته، دانشگاه­ها را بر آن داشته تا شرایط بهتری را برای ارائه آموزش به شیوه­های متنوع فراهم آورند. از طرفی، فناوری­های ارتباطی نیز با ارائه شیوه­های نوینی برای آموزش، راه را برای آموزش از راه دور هموار کرده­اند. بنابراین، با توسعه اینترنت و فناوری­های چندرسانه­ای و استفاده از آنها در برنامه­های آموزشی، نوعی مدل آموزشی به نام یادگیری الکترونیکی ایجاد شده است. در یادگیری الکترونیکی، به علت وجود شبکه جهانی وب، تمامی مراحل آموزش، از آنچه که اینترنت فراهم کرده است، بهره­مند شده­اند. در فضای وب، امکانات متنوعی از جمله قرار دادن یادداشت­های کلاسی و مواد سخنرانی به­صورت برخط، سیستم‌های پرسش و پاسخ برخط پویا، آماده­سازی کلاس برای امتحانات، بازی­ها و شبیه­سازی مشابه زندگی واقعی برای مربیان و فراگیران فراهم است. به منظور ارائه و مدیریت فعالیت ها در محیط یادگیری الکترونیکی، از نرم­افزاری به نام سیستم مدیریت یادگیری (LMS) استفاده می­شود که تسهیلاتی را برای به اشتراک گذاشتن مواد آموزشی، ارسال اطلاعیه‌های مربوط به هر درس، ارائه و انجام تکالیف، ارتباطات برخط کاربران با یکدیگر، انجام ارزیابی و نتایج ارزیابی­ها، فراهم می­کند. در دسترس بودن یکی از شاخص­های مهم برای اقبال و علاقه­مندی دانشجویان و استادان نسبت به یک درس­افزار می­باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل اثرگذار بر قابلیت دسترسی درس‌افزار دانشگاه شهید بهشتی است.
روش‌ها: متناسب با این هدف، طرح پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی اتخاذ شد. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران هستند که تجربه فعالیت در درس­افزار را داشته­اند. 15 نفرمشارکت­کننده با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند ملاک محور،نفر انتخاب شدند و از طریق مصاحبه نیمه­ساختاریافته نسبت به جمع­آوری اطلاعات تا دستیابی محقق به اشباع نظری اقدام شد. یافته­ها با استفاده از روش کدگذاری اشتراس (Strauss) و کوربین (Corbin)، در دو سطح کدگذاری باز و محوری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: بر طبق یافته­های حاصل از پانزده مورد مصاحبه، شش مقوله «ضعف درس‌افزار در دسترسی سریع به محتوای بحث­ها»، «فراهم نبودن امکان دسترسی برون خط به بحث­های ثبت شده»، «فراهم نبودن بسترهای چندگانه برای فعالیت در درس‌افزار»، «فاقد قابلیت نمایش کاربران برخط و فعالیت­های در لحظه آنها»، «ضعف درس‌افزار در دسترسی به بحث­های گروه قبلی» و «فاقد امکانی برای دسترسی دانشجویان به نتیجه ارزیابی عملکردشان» بدست آمدند.
نتیجه‌گیری: نتیجه اصلی این تحقیق، برجسته سازی اهمیت شاخص «در دسترس بودن» برای درس‌افزارها و سیستم­های مدیریت یادگیری و نیز تعیین عوامل اثرگذار بر روی این شاخص مهم می­باشد. چنانچه طراحان و دست اندرکاران اجرای سیستم­های مدیریت یادگیری در مدارس و دانشگاه­ها علاقه­مند به ارتقای کارکرد مدیریتی درس‌افزارشان می­باشند، لازم است بر روی این عوامل شش­گانه توجه و تأکید درست داشته باشند. فرایندها و اجزای موجود در درس‌افزارها باید به گونه­ای تغییر یابند که بتوانند با رعایت عوامل شش­گانه فوق، خود را برای ذینفعان­شان «در دسترس­تر» بنمایند. بنابراین، یافته­های بدست آمده نشان می­دهند که از دیدگاه دانشجویان، این عوامل در قابلیت دسترسی درس‌افزار دانشگاه اثر منفی دارند. لذا پیشنهاد می­شود که زیر ساخت سخت افزاری و نرم افزاری مناسب برای درس‌افزار فراهم شود تا سرور بطور کامل پاسخگوی نیاز کاربران باشد.

کلیدواژه‌ها

• درس افزار
• سیستم مدیریت یادگیری
• قابلیت دسترسی
• یادگیری الکترونیکی

20.1001.1.20080441.1397.12.2.2.8

موضوعات

• آموزش الکترونیکی- مجازی

عنوان مقاله [English]

Reviewing and examining the effective factors impacting on the accessibility of Shahid Beheshti university’s courseware

نویسندگان [English]

• F. Vardasbi
• M. RezaeiZadeh
• A. khorasani
• P. Alikhani

Department of Higher Education, Faculty of Educational Sciences& Psychology, ShahidBeheshti University, Tehran. Iran

چکیده [English]

Background and Objectives:Universities play an important role in society. They are centers of innovation, attract and nurture talent, create and share new knowledge, and are of great value in the national and regional economies. Thus, declining government budgets and increasing global competition for qualified staff and students have led universities to provide better conditions for providing education in a variety of ways. On the other hand, communication technologies have paved the way for distance learning by offering new methods of education. Therefore, with the development of the Internet and multimedia technologies and their use in educational programs, a kind of educational model called e-learning has been created. In e-learning, due to the existence of the World Wide Web, all stages of education have benefited from what the Internet has provided. In the web space, a variety of features such as online class notes and lecture materials, dynamic online Q & A systems, classroom preparation for exams, games and real-life simulations for educators and learners are provided. In order to present and manage activities in the e-learning environment, a software program called Learning Management System (LMS) is used, which provides facilities for sharing educational materials, sending notifications related to each lesson, presenting and performing assignments, providing users with online communication with each other, conducting evaluations, and evaluating results. Accessibility is one of the important indicators in obtaining students' and teachers' interest in a courseware. Therefore, the present study aimed to identify the effective factors impacting on the accessibility of Shahid Beheshti University’s courseware.
Method and Materials: Accordingly, a qualitative phenomenology research has been implemented. The population of this study is undergraduate students of the Faculty of Education and Psychology of Shahid Beheshti University in Tehran who had an experience of working with the courseware. 15 Participants were selected using purposeful sampling method. Semi-structured interviews were conducted for data gathering until the theoretical saturation was achieved. The findings were analyzed using Strauss and Corbin coding method at two open and axial coding levels.
Findings: According to the findings from 15 interviews, six categories including: the weakness of quick access to the content of discussions, the lack of off-line access to the discussions, not suitable access to the content on multiple platforms, lack of ability to display online users, the weakness in access to discussions of the previous groups; and lack of student access to their performance results, were identified.
Conclusion: The main result of this research is to highlight the importance of the "availability" indicator for learning management tools and systems and also to determine the factors affecting this important indicator. If the designers and implementers of learning management systems in schools and universities are interested in improving the management function of their curriculum, it is necessary to pay proper attention to these six factors. Processes and components in courseware need to be changed so that they can be "more accessible" to their stakeholders by considering the above six factors. These factors could help e-learning administrators and designers to provide a better and more qualified experience for their students and faculties.

کلیدواژه‌ها [English]

• Accessibility
• Course ware
• e-Learning
• Learning management system