نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
چکیده
پیشینه و اهداف: هوش مصنوعی، به مثابۀ یک فناوری آموزشی نوظهور، چشم‌اندازها و رویکردهای آموزش و یادگیری را متحول کرده است. یکی از شاخه‌های حوزۀ هوش مصنوعی، پردازشگرهای زبان طبیعی هستند که می‌توانند متون انسان‌وار تولید کنند که از انواع آن می‌توان به چت‌بات‌های هوش مصنوعی اشاره کرد. چت‌بات‌های هوش مصنوعی به دلیل قابلیت‌هایی مانند درک زبان انسانی و پاسخگویی به سؤالات کاربران، به عنوان منبعی برای آموزش و یادگیری محسوب می‌شوند. اما با توجه به تازگی موضوع کاربرد چت‌بات‌های هوش مصنوعی در آموزش و یادگیری، فعلاً مطالعات بسیار اندکی راجع به اثربخشی این فناوری بر حوزۀ یادگیری انجام شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ تأثیر آموزش ترکیبی مبتنی بر چت‌بات هوش مصنوعی در درس روانشناسی، بر میزان یادگیری خودراهبر، درگیری تحصیلی و گرایش به تفکر نقادانه دانش‌آموزان دختر پایۀ یازدهم رشتۀ انسانی شهر زنجان انجام شده است.
روش‌ها: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت داده‌های گردآوری‌شده کمّی بود و تحقیق با روش نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون-پس‌آزمون و با حضور گروه گواه انجام شد. جامعۀ آماری این تحقیق شامل همۀ دانش‌آموزان دختر پایۀ یازدهم رشتۀ انسانی شهر زنجان بود. برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شد. به طوری که از بین مناطق آموزشی و سپس مدارس دولتی دخترانۀ متوسطۀ دوم شهر زنجان، مدرسۀ روغنی زنجانی به صورت تصادفی برای مطالعه برگزیده شد که دانش‌آموزان دو کلاس، در گروه‌های آزمایش و گواه جایگذاری شدند. نمونۀ آماری پژوهش حاضر شامل 45 نفر شرکت‌کننده (21 نفر گروه آزمایش و 24 نفر گروه گواه) بوده است. ابزار گردآوری داده‌های پژوهش حاضر پرسشنامۀ یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (2001)، پرسشنامۀ درگیری تحصیلی ریو و سنگ (2011) و پرسشنامۀ گرایش به تفکر نقادانۀ ریکتس و رود (2005) بود. مداخلۀ آموزشی به مدت 8 جلسۀ 90 دقیقه‌ای و با استفاده از نرم‌افزار Sider که چت‌بات هوش مصنوعیِ ChatGPT را ارائه و پشتیبانی می‌کند، اجرا شد. به دلیل ماهیت چندمؤلفه‌ای هر سه متغیر وابسته و نیز اجرای پیش‌آزمون، از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) استفاده شد و داده‌های پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از نسخۀ 26 نرم‌افزار SPSS تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل داده‌های تحقیق با استفاده از شاخص‌های آماری میانگین و انحراف معیار نشان داد که میانگین نمراتِ پس‌آزمون گروه آزمایش در قیاس با گروه گواه، نسبت به پیش‌آزمون، در هر سه متغیر وابسته، افزایش داشته است. همچنین یافته‌های حاصل از تحلیل آماریِ کوواریانس چندمتغیره نشان داد بین یادگیری خودراهبر، درگیری تحصیلی و گرایش به تفکر نقادانۀ دو گروه آزمایش و کنترل، در پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (01/0p<). لذا با توجه به بالاتربودن میانگین نمرات گروه آزمایش در مرحلۀ پس‌آزمون در مقایسه با شرکت‌کنندگان در گروه کنترل، نتیجه گرفته می‌شود که آموزش ترکیبی مبتنی بر چت‌بات هوش مصنوعی در درس روانشناسی موثر بوده و موجب افزایش میزان یادگیری خودراهبر، درگیری تحصیلی و گرایش به تفکر نقادانۀ دانش‌آموزان دختر پایۀ یازدهم رشتۀ انسانی شهر زنجان شده است.
نتیجه‌گیری: با تکیه بر یافته‌های این تحقیق، می‌توان گفت کاربرد چت‌بات هوش مصنوعی در ترکیب با برنامۀ درسی رسمی درس روانشناسی، قابلیت‌های زیادی برای افزایش یادگیری خودراهبر، درگیری تحصیلی و گرایش به تفکر نقادانه دارد. با این حال، چون این احتمال وجود دارد که در صورت وابستگی به چت‌بات هوش مصنوعی، درگیری تحصیلی کاهش یافته و یادگیرندگان بدون ارزیابی انتقادی داده‌های خروجی را بپذیرند، به آموزشگران و یادگیرندگان توصیه می‌شود با در نظرگرفتن ملاحظات اخلاق تحصیلی، اهمیتِ نظارتِ معلم و آموزش خودتنظیمی به یادگیرندگانِ نوجوان، از چت‌بات هوش مصنوعی به عنوان مکملِ آموزشی و دستیار یادگیری استفاده کنند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The impact of AI Chatbot-based blended learning on self-directed learning, academic engagement, and critical thinking disposition
نویسندگان [English]
- A. Mehri
- E. Sadipour
- F Dortaj
Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Background and Objectives: Artificial intelligence has significantly changed the perspectives and methods of education and learning as a new educational technology. A segment of artificial intelligence includes natural language processors that can produce human-like texts, such as AI chatbots. Due to their abilities to understand human language and answer users' questions, AI chatbots are recognized as important tools for education and learning. However, because the use of AI chatbots in education is still a recent development, there are currently very few studies on the effectiveness of this technology in learning. Accordingly, this research aims to examine the effects of AI chatbot-based blended learning in psychology on self-directed learning, student engagement, and critical thinking disposition among 11th-grade female students in the humanities in Zanjan.
Methods: This research was applied in purpose and quantitative in the nature of the collected data. It employed a quasi-experimental method with a pre-test and post-test design, involving a control group. The statistical population for this study comprised all 11th-grade female students in the humanities in Zanjan. A multi-stage cluster sampling technique was used, wherein one public girl’s high school in Zanjan, specifically Roghani Zanjani School, was randomly selected for the study, and two classes of students were assigned to the experimental and control groups. The sample consisted of 45 participants, divided into 21 in the experimental group and 24 in the control group. Data collection tools included the Self-Directed Learning Questionnaire by Fisher et al. (2001), the Academic Engagement Questionnaire by Reeve and Tseng (2011), and the Critical Thinking Disposition Questionnaire by Ricketts and Rudd (2005). The educational intervention spanned 8 sessions, each 90 minutes long, using the Sider software that offers and supports the ChatGPT AI chatbot. Given the multi-dimensional nature of all three dependent variables and the implementation of pre-tests, Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA) was utilized, and the pre-test and post-test data were analyzed with SPSS version 26.
Findings: The analysis of the data using statistical measures such as mean and standard deviation showed that the mean scores of the post-test for the experimental group increased in comparison to the control group across all three dependent variables when compared to the pre-test. Furthermore, the results from the multivariate analysis of covariance indicated a significant difference in self-directed learning, academic engagement, and critical thinking disposition between the experimental and control groups at the post-test (p < 0.01). Thus, given the higher mean scores of the experimental group in the post-test relative to those in the control group, it can be concluded that the AI chatbot-based blended learning approach in the psychology course proved effective in increasing self-directed learning, academic engagement, and critical thinking among 11th-grade female students in the humanities in Zanjan.
Conclusion: Drawing on the findings from this research, we can conclude that the use of AI chatbots in conjunction with the formal psychology curriculum has great potential to enhance self-directed learning, academic engagement, and critical thinking disposition. However, there is a concern that dependence on the AI chatbot could result in diminished academic engagement, with learners potentially accepting the output data without critical evaluation. Therefore, it is recommended that educators and learners utilize AI chatbots as educational complements and learning aids while considering ethical educational implications, stressing the importance of teacher supervision and instructing adolescents in self-regulation. It should also be noted that this study had limitations, including a lack of resources and prior research, restrictions on access to AI chatbots for IPs within Iran, and various hardware and software challenges in installing the AI chatbot software.
کلیدواژه‌ها [English]
- Artificial Intelligence
- ChatGPT
- Self-directed Learning
- Academic Engagement
- Critical Thinking disposition
)
ارسال نظر در مورد این مقاله