نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نادیا قشلاقی ¹
• شروین میرشاهزاده ²
• شیرین طغیانی ¹
• شادی عزیزی ²

¹ گروه معماری، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

² گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف:فضاهای آموزشی که بخش عمده‌ای از زمان روزانه دانش‌آموزان را به خود اختصاص می دهد، صرفا به‌منظور برآورده‌سازی نیازهای آموزشی به‌وجود نمی‌آید، بلکه باید وجوه گوناگون کنش‌های متقابل دانش‌آموزان و محیط کالبدی را در برگرفته و همچنین حس تعلق به محیط مدرسه را موجب شود، زیرا که این حس موجب پیوند فرد با مکان خواهد شد. چنانچه دانش‌آموزانی که در این محیط‌های آموزشی مشغول تحصیل هستند، معنای حاکم بر آن را ادراک نمایند، می توانند با آن محیط ارتباط بهتری برقرار نمایند. امروزه بررسی حس تعلق در مدارس کمتر مورد توجه بوده است و بیشتر نیاز‌های آموزشی دانش‌آموزان در آنها مد نظر قرار می‌گیرد. پرداختن به این امر ویژه و بررسی این مورد در دانش‌آموزان مقطع دبیرستان به واسطه رفتار آگاهانه آنها بسیار حائز اهمیت است.  امروزه رابطه تعلق­آمیز دانش‌آموزان و فضای مدارس، بسیار حائز اهمیت است؛ از این‌رو شناخت مولفه‌‌های موثر محیط هدف پژوهش حاضر است. به نظر می‌رسد یکی از عوامل موثر بر این رابطه توجه به معنای محیط است.
روش‌ها: گردآوری داده‌ها از طریق روش پیمایشی صورت پذیرفته است، به این صورت که هم از پرسشنامه‌های گوناگون، هم از مشاهده مستقیم و پیاده کردن مشاهدات بر روی نقشه استفاده شده است. روش پژوهش با توجه به سوال‌های باز ترکیبی از نوع متوالی است. مرحله تجزیه و تحلیل نیز، با اتکا بر نتایج حاصل از پرسشنامه، به شناخت رابطه آنها با خصوصیات فضا می‌پردازد.
یافته‌ها: جهت گردآوری داده‌‌ها، از روش پیمایشی و طرح پرسشنامه‌های باز و بسته و مشاهده مستقیم و ثبت رفتار دانش‌آموزان توسط پژوهشگر و نگرش سنجی از دانش‌آموزان دوره دبیرستان و در مدارس غیرانتفاعی تغییر کاربری یافته، در منطقه 1 شهر تهران استفاده گردید. پرسشنامه در 6 بخش کیفی تدوین و مورد تحلیل قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد تاثیر ویژگی های فرمی‌- فضایی مدارس به واسطه داشتن قابلیت‌های معنایی بر احساس تعلق دانش‌آموزان از سایر مولفه‌های محیطی بیشتر است. به عبارت دیگر در بین سطوح مختلف معنای محیط، سطح چهارم و پنجم معنا که سطح نشانه‌ای معنا قلمداد می‌شود، از سطوح دیگر معنا برای دانش‌آموزان مهم تر است؛ و علت آن عمدتا ریشه در معانی ارزشی و عاطفی فضا دارد. در واقع میان سطوح معنایی حاصل از فضای مدارس غیرانتفاعی تغییر کاربری یافته و وضعیت مطلوب دانش‌آموزان در فضاهای آموزشی رابطه کاملاً مستقیم وجود دارد. به عبارت دیگر مولفه‌های عاطفی و ادراکی محیط مدارس در صورتیکه از سطوح نمادین معنا در فضا بهره ببرند بهتر می‌توانند با وضعیت مطلوب ذهنی دانش‌آموزان ارتباط برقرار نمایند.

کلیدواژه‌ها

• "معماری"
• "سطوح معنایی"
• "وضعیت مطلوب"
• "حس تعلق"

20.1001.1.20080441.1399.14.2.15.5

موضوعات

• معماری

عنوان مقاله [English]

Understanding effective elements on increasing meaning levels received by students and their relationship with their ideal condition

نویسندگان [English]

• N. Gheshlaghi ¹
• Sh. Mirshahzadeh ²
• Sh. Toghyani ¹
• Sh. Azizi ²

¹ Department of Architecture, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

² Department of Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Background and Objectives: Educational spaces, which take up a large part of students' daily time, are not created merely to meet educational needs, but should include the various aspects of student interaction and the physical environment that give rise to a sense of belonging to the school. This feeling will connect the person with the place. Students who are studying in these educational environments can understand the meaning of it, they can communicate better with that environment. Today, the study of the sense of belonging in schools has received less attention and mostly the educational needs of students have been taken into account. Addressing this special issue and examining it among high school students is very important because of their awared behavior. At the present, the relationship between students and the school environment is very important; therefore, the purpose of this article is understanding the effective components of the environment. It seems that one of the factors influencing this relationship is the meaning of the environment.
Methods:The data collection was don based on a survey method, using both questionnaires and direct observation and mapping observations. The research method according to open-ended questions is a combination of consecutive ones. The analysis stage also relies on the results of the questionnaire to identify their relationship with the characteristics of space.
Findings: Data collection was done through survey and open and closed questionnaires and direct students’ behavior observation. The questionnaire was developed and analyzed in 6 qualitative sections.
Conclusion: The results of the research indicate that the effect of form-spatial school features on student's belongingness is higher than other environmental factors, due to semantic capabilities. In other words, in various levels of environment’s meanings, the fourth and fifth levels of meaning, which are considered to be the symbolic meaning, are more important than other levels of meaning for students, and its cause is largely rooted in the value and emotional meanings of space. In fact, there is, a completely direct relationship between the semantic levels of changed function of non-profit school space and the ideal situation of students in educational spaces. In other words, the emotional and perceptual components of the school environment can better communicate with the student's mental state if they use the symbolic levels of meaning in space.

کلیدواژه‌ها [English]

• " architecture"
• "Meaning levels"
• " Ideal condition"
• "Sense of belongingness"

COPYRIGHTS 
©2020 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.