علوم تربیتی
عبدالمحمد طاهری؛ نجف طهماسبی پور
چکیده
پیشینه و اهداف: هوش هیجانی مجموعه‌ای از توانایی‌های اجتماعی و هیجانی انسان است که به شخص در حل مشکلات روزمره و تعامل با دیگران کمک می‌کند. اگرچه بهره هوشی عمومی نسبتا ثابت است، اما هوش هیجانی می‌تواند ایجاد و آموزش داده شود و سازمان‌ها و شرکت می‌توانند هوش هیجان را بیازمایند و یاد بدهند. هوش هیجانی به توانایی کنترل احساسات و عواطف ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: هوش هیجانی مجموعه‌ای از توانایی‌های اجتماعی و هیجانی انسان است که به شخص در حل مشکلات روزمره و تعامل با دیگران کمک می‌کند. اگرچه بهره هوشی عمومی نسبتا ثابت است، اما هوش هیجانی می‌تواند ایجاد و آموزش داده شود و سازمان‌ها و شرکت می‌توانند هوش هیجان را بیازمایند و یاد بدهند. هوش هیجانی به توانایی کنترل احساسات و عواطف خود و دیگران، تفکیک این احساسات و سمت و سو بخشیدن به رفتار و تفکر شخصی براساس این اطلاعات اطلاق میشود. پژوهشهای انجام شده در مورد هوش هیجانی نشان داده اند که هوش هیجانی عامل موثر و تعیین کننده ای در برآیندهای زندگی واقعی مانند موفقیت در مدرسه و تحصیل، موفقیت در شغل و روابط بین فردی و به طور کلی در کارکرد سلامت می‌باشد. هوش هیجانی با سلامت روانی همبستگی مثبت و با اختلالات روانی همبستگی منفی دارد. به علاوه پژوهشهای مختلف نقص در تنظیم هیجانات و هوش هیجانی را در برخی اختلالات از جمله اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت اسکیزوتایپیال، اسکیزوفرنی، افسردگی و اختلالات اضطرابی نشان داده اند. در واقع، ارتباط بین هوش هیجانی که با مقیاس رگه های فراخلقی اندازه گیری میشود با متغیرهایی مانند افسردگی، اضطراب و سلامت روانی و جسمانی کلی در بزرگسالان مورد تأیید قرار گرفته است.هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش هیجانی و مولفههای آن با علائم اضطرابی دانشآموزان المپیادی کشور در سال تحصیلی 94-93 بوده است. روش‌ها: برای رسیدن به این هدف از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی استفاده گردیده است.جامعه آماری این پژوهش دانشآموزان پسر المپیادی مقطع متوسطه سراسر ایران در سال تحصیلی 94-93 به تعداد 380 نفر بودند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان به تعداد 181 نفر تعیین گردید. ابزارهای مورد مطالعه عبارتند از: مقیاس رگه های فراخلقی (TMMS) که این مقیاس یک ابزار خودگزارشی عینی بر مبنای الگوی رگهی هوش هیجانی است که توسط سالووی و همکاران برای سنجش سه مولفهی هوش هیجانی ساخته شده است؛ و پرسشنامه ی اضطراب بک (BAI): این پرسشنامه برای سنجش میزان اضطراب طراحی شده و شامل 21 عبارت است. روش تحلیل داده‌ها در این پژوهش ضریب همبستگی، تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون بود. یافته‌ها: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که: بین هوش هیجانی و مولفههای آن با علایم اضطرابی دانشآموزان المپیادی رابطه معناداری وجود دارد. بین مولفه توجه به احساسات با علایم اضطرابی دانشآموزان رابطه معناداری وجود ندارد. بین مولفه وضوح احساسات با علایم اضطرابی دانشآموزان رابطه معناداری وجود دارد. بین مولفه اصلاح خلق (ترمیم احساسات) با علایم اضطرابی دانشآموزان رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه‌گیری: مطابق با تجزیه و تحلیل‌های انجام گرفته بین هوش هیجانی و اضطراب رابطه معنادار وجود دارد و این متغیر، اضطراب را به صورت منفی پیش‌بینی می‌کند. بدین معنا که دانش‌آموزانی که هوش هیجانی بالایی دارند به مراتب کمتر دچار اضطراب می‌شوند. علاوه بر این، تبیینی که در این رابطه وجود دارد این است که هوش هیجانی با دو گستره مهم خلق و خو یعنی عاطفه مثبت (احساس لذت، اشتیاق و علاقه مند و ...) و عاطفه منفی (اضطراب، احساس خصومت و نارضایتی و...) نیز رابطه دارد. افراد با خلق منفی به علت ثبات تجربه هیجانی گرایش دارند که چنین حالاتی ممکن است درک واقعی آنچه را که احساس میشود با مشکل مواجه سازد.
