آموزش الکترونیکی
خدیجه پاسبان خمری؛ محمد رضا ربیعی؛ احمد شاهورانی سمنانی؛ محسن رستمی مال خلیفه
چکیده
پیشینه و اهداف: شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ و گسترش ناگهانی آموزش مجازی، چالش‌های بی‌سابقه‌ای را در نظام‌های آموزشی، به‌ویژه در زمینه ارزشیابی مؤثر و دقیق، ایجاد کرد. ارزشیابی، عنصری کلیدی در فرآیند یادگیری است که بر کیفیت تدریس و یادگیری دانش‌آموزان تأثیر مستقیم می‌گذارد. در این میان، کاهش سطح یادگیری، به ویژه در درس ریاضی، به مسئله‌ای ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ و گسترش ناگهانی آموزش مجازی، چالش‌های بی‌سابقه‌ای را در نظام‌های آموزشی، به‌ویژه در زمینه ارزشیابی مؤثر و دقیق، ایجاد کرد. ارزشیابی، عنصری کلیدی در فرآیند یادگیری است که بر کیفیت تدریس و یادگیری دانش‌آموزان تأثیر مستقیم می‌گذارد. در این میان، کاهش سطح یادگیری، به ویژه در درس ریاضی، به مسئله‌ای مهم در آموزش تبدیل شده‌است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر اجرای یک شیوه‌نامه ارزشیابی آموزش الکترونیکی طراحی شده بر یادگیری دانش‌آموزان در درس ریاضی انجام شده‌است. سؤال اصلی پژوهش این است که آیا اجرای شیوه‌نامه ارزشیابی آموزش الکترونیکی می‌تواند به بهبود یادگیری ریاضی دانش‌آموزان کمک کند؟روش‌ها: این پژوهش از نوع آزمایشی-تجربی است. گروه آزمایش تحت تأثیر متغیر مستقل (اجرای شیوه‌نامه ارزشیابی آموزش الکترونیکی) قرار گرفت، در حالی‌که گروه کنترل این مداخله را تجربه نکرد. متغیر وابسته، پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس ریاضی است. عوامل مداخله‌گر شامل پایه تحصیلی و نوع مدرسه (تیزهوشان، شاهد و عادی) نیز در مدل آماری لحاظ شدند. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر متوسطه اول استان گلستان در سال تحصیلی 1400-1399 بود. نمونه‌ای به حجم 204 نفر از دانش‌آموزان (گروه آزمایش) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. به‌منظور مقایسه و کنترل، 379 دانش‌آموز دختر متوسطه اول (گروه کنترل) با رعایت تناسب در نوع مدرسه انتخاب شدند.مراحل اجرا: در مرحله اول، محتوای الکترونیکی درس ریاضی توسط دبیران شرکت‌کننده طراحی و تولید شد. همچنین، کارگاه آموزشی برای دبیران برگزار شد تا ضمن آموزش مفاهیم ارزشیابی، چارچوب اجرای شیوه‌نامه، مطابق با محیط آموزش مجازی، تدوین شود. در مرحله دوم، شیوه‌نامه در گروه‌های آزمایش و کنترل اجرا و اثربخشی آن مورد سنجش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از شاخص‌های توصیفی (میانگین، واریانس و ...) و آزمون‌های آماری استنباطی (تحلیل کوواریانس و آزمون‌های چندمتغیره و تک‌متغیره) با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 27 استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در گروه‌های آزمایش و کنترل پس از اجرای شیوه‌نامه ارزشیابی آموزش الکترونیکی وجود دارد. به‌عبارت دیگر، اجرای شیوه‌نامه منجر به افزایش معنی‌دار پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان شد. همچنین، اثر معنی‌داری برای پایه تحصیلی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مشاهده شد. نوع مدرسه نیز تأثیر معنی‌داری بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد.نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش مؤثر بودن شیوه‌نامه ارزشیابی آموزش الکترونیکی در بهبود یادگیری ریاضی دانش‌آموزان را تأیید می‌کند. استفاده از راهبرد‌های ارزشیابی متناسب با اهداف آموزشی و محتوای درس و به‌کارگیری روش‌های تلفیقی ارزشیابی، به‌جای تکیه بر یک روش واحد، می‌تواند به افزایش اعتبار ارزشیابی و بهبود پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان کمک کند. این یافته‌ها، پیشنهادهایی برای طراحی و اجرای نظام‌های ارزشیابی مؤثرتر در آموزش الکترونیکی ارائه می‌دهند. اجرای شیوه‌نامه ارزشیابی الکترونیکی نه تنها باعث افزایش دقت و صحت ارزشیابی‌ها می‌شود، بلکه با ایجاد انگیزه و تشویق دانش‌آموزان به یادگیری، نقش بسزایی در بهبود کیفیت آموزش دارد. روش‌های ارزشیابی تلفیقی، با فراهم کردن بازخوردهای دقیق و قابل اعتماد، می‌توانند به دبیران کمک کنند تا نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان را شناسایی کرده و برنامه‌های آموزشی خود را براساس نیازهای واقعی آنان تنظیم کنند. از این رو، توصیه می‌شود که نظام‌های آموزشی به بهره‌گیری از روش‌های ارزشیابی الکترونیکی و تلفیقی روی آورند تا بدین وسیله، فرآیند یادگیری را بهبود بخشیده و دانش‌آموزان را برای چالش‌های آینده آماده کنند.
