آموزش الکترونیکی- مجازی
الهه نوری؛ مهشید گلستانه؛ سیدمحسن موسوی
چکیده
پیشینه و اهداف: با شیوع کووید-19 و تعطیلی دانشگاه‌ها، امکان برگزاری حضوری آزمایشگاههای شیمی از بین رفت و دانشگاه‌ها به ناگزیر، راهحلهای جایگزین را برای ارائه دروس آزمایشگاهی به‌کار گرفتند. دانشگاه فرهنگیان هم همانند سایر مراکز دانشگاهی به آموزش برخط روی آورد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تسلط به مهارت‌های رایانه‌ای و ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با شیوع کووید-19 و تعطیلی دانشگاه‌ها، امکان برگزاری حضوری آزمایشگاههای شیمی از بین رفت و دانشگاه‌ها به ناگزیر، راهحلهای جایگزین را برای ارائه دروس آزمایشگاهی به‌کار گرفتند. دانشگاه فرهنگیان هم همانند سایر مراکز دانشگاهی به آموزش برخط روی آورد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تسلط به مهارت‌های رایانه‌ای و سواد دیجیتالی و همچنین کیفیت آموزش و اثربخشی آموزش مجازی دروس آزمایشگاهی شیمی از دیدگاه دانشجومعلمان رشته آموزش شیمی دانشگاه فرهنگیان بوده است.روش‌ها: پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ زمانی، مقطعی- عرضی بود. داده‌های پژوهش با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی، بهدست آمده است. جامعه آماری پژوهش، شامل دانشجومعلمان رشته آموزش شیمی در پردیسها و مراکز آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 1401- 1400 بود که تجربه آموزش حضوری و مجازی دروس آزمایشگاهی شیمی را داشتند. ابزار مطالعه، شامل یک پرسش‌نامه محقق‌ساخته با 25 گویه در مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت بود. روایی پرسش‌نامه توسط 5 نفر عضو هیأت‌علمی دانشگاه فرهنگیان تأیید شد و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ، 97/0 محاسبه گردید. پرسش‌نامه در قالب گوگل فرم تهیه شد. پس از کسب مجوزهای قانونی، لینک پرسش‌نامه از طریق ایمیل برای گروه هدف ارسال و از آنها درخواست شد که در صورت رضایت، پرسش‌نامه را تکمیل کنند. 180 نفر از دانشجویان، پرسش‌نامه را تکمیل و باز ارسال کردند. داده‌های حاصل با کمک نرم‌افزار SPSS20 و با روش‌های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در مجموع، نظر شرکت‌کنندگان نسبت به میزان برخورداری از مهارت‌های رایانه‌ای و سواد دیجیتالی، مطلوب گزارش شد (38/4 و 05/0<p). در مؤلفه‌های کیفیت آموزش (22/3 و 05/0<p) و میزان اثربخشی آموزش مجازی دروس آزمایشگاهی شیمی (15/3 و 05/0<p)، نتیجه نسبتاً مطلوب بهدست آمد. تفاوت میانگین نمره مؤلفه‌های پژوهش با توجه به سال ورود به دانشگاه، از نظر آماری معنی‌دار نبود؛ اما بین میانگین نمره مؤلفه کیفیت آموزش با توجه به جنسیت دانشجومعلمان از نظر آماری تفاوت معنی‌داری وجود داشت. آزمون تعقیبی توکی نشان داد که شرکت‌کنندگان پسر، میانگین نمره بیشتری در مؤلفه کیفیت آموزش نسبت به شرکت‌کنندگان دختر کسب کردند. نظر دانشجویان در دو گویه «من از برگزاری واحدهای آزمایشگاهی به‌صورت مجازی راضی بودم» و «سطح یادگیری در کلاس‌های برخط آزمایشگاه شیمی خوب بود»، نامطلوب گزارش شد.نتیجهگیری: نارضایتی پاسخدهندگان از برگزاری واحدهای آزمایشگاهی شیمی به شیوه مجازی و مطلوب نبودن سطح یادگیری آنان در کلاس‌های برخط آزمایشگاههای شیمی، نشان‌دهنده این است که میزان رضایت از آموزش مجازی دروس آزمایشگاهی شیمی ارائه‌شده به‌صورت مجازی، مطلوب نبوده است. ممکن است بین رضایت بیشتر از کیفیت آموزش در گروه پسران و احتمال اشتغال به کار و کسب درآمد آنها ارتباط مستقیمی وجود داشته باشد. میتوان نتیجهگیری کرد که بهترین روش برای بهبود کیفیت آموزش برخط، ترکیبی از سواد دیجیتالی، مهارت‌های رایانه‌ای، خلاقیت و استفاده از ابزارهای آموزشی مختلف و روش‌های یاددهی- یادگیری فعال است. این نتایج، می‌تواند در اختیار مدیران و برنامه‌ریزان دانشگاه فرهنگیان و وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد و به آنها کمک کنند تا برای جبران کمبودهای احتمالی در شایستگی حرفه‌ای دانشجومعلمان رشته شیمی در زمینه واحدهای آزمایشگاهی ارائه‌شده به‌صورت مجازی، راهکارهای عملیاتی به‌کار ببرند.
