رویکردهای نوین آموزشی
فردین سالمیان؛ حامد عباسی کسانی؛ محمد حسن امیر تیموری
چکیده
پیشینه و اهداف: آموزش از اساسیترین نیازهای بشر است. بدون آموزش، هیچ جامعهای نمیتواند به بقای خود ادامه دهد. اما آموزش مؤثر و سودمند نمیتواند با کوشش و خطا صورت گیرد؛ بلکه نیازمند طرح و برنامه است. بررسی پژوهشهای پیشین نشان میدهد که به مسأله بار شناختی بیرونی و یادگیری‌های سطح بالاتر به‌ویژه حل مسأله در طراحی‌های ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: آموزش از اساسیترین نیازهای بشر است. بدون آموزش، هیچ جامعهای نمیتواند به بقای خود ادامه دهد. اما آموزش مؤثر و سودمند نمیتواند با کوشش و خطا صورت گیرد؛ بلکه نیازمند طرح و برنامه است. بررسی پژوهشهای پیشین نشان میدهد که به مسأله بار شناختی بیرونی و یادگیری‌های سطح بالاتر به‌ویژه حل مسأله در طراحی‌های آموزشی در کشور توجه چندانی نمیشود. بنابراین، پژوهش حاضر با توجه به اهمیت و تأثیر الگوهای طراحی آموزشی به ویژه الگوی طراحی گانیه در حوزه فعالیتهای آموزشی انجام گرفت و هدف آن بررسی تأثیر بهکارگیری الگوی گانیه بر میزان بار شناختی بیرونی و توان حل مسأله بود.روش‌ها: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش‌شناسی در زمره پژوهشهای نیمهآزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه آزمایش و گروه کنترل می‌باشد. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر متوسطه اول شهر اسلام‌آبادغرب بود. برای اجرای پژوهش، با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای از بین دبیرستان‌های شهر اسلام‌آباد غرب یک دبیرستان به‌صورت تصادفی انتخاب شد و از بین کلاس‌های این دبیرستان نیز دو کلاس انتخاب شدند که یک کلاس به‌عنوان گروه آزمایش و یک کلاس به‌عنوان گروه کنترل قرار گرفت. سپس از هر کلاس 15 نفر بر اساس نمرات امتحان میان‌ترم، و به‌صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش در معرض متغیر مستقل قرار گرفت و گروه کنترل با روش رایج آموزش دید. ابزار جمع‌آوری دادهها، مقیاس پاس، ون مرینبور و آدام بود. ابزار دیگر، آزمون محققساخته مهارت حل مسأله بود که روایی آن توسط متخصصان مشخص شد و پایایی آن با استفاده از روش باز آزمایی 84/0 به دست آمد. دادهها با استفاده از آزمون‌های آماری تی مستقل و تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد.یافته‌ها: برای هر دو گروه مورد نظر در این پژوهش، ابتدا پیش‌آزمون و پس‌آزمون حل مسأله همسانی به عمل آمد. پس از کاربرد متغیر آزمایشی (الگوی طراحی آموزشی گانیه) با گروه آزمایش، نتایج نشان از برتری نسبی گروه آزمایش داشت؛ به‌طوری‌که میانگین به‌دست آمده برای این گروه در مهارت حل مسأله (533/16) نسبت به گروه کنترل (000/13) بالاتر بود. همچنین، تفاوت معناداری بین میانگین بارشناختی بیرونی در گروه آزمایش (600/6) و گروه کنترل (333/3) بود. نتایج پژوهش نشان داد که در میزان بار شناختی بیرونی، بین دو گروه کنترل و آزمایش از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری وجود دارد (767/6t: ، 01/0P:). نتایج نشان داد که الگوی طراحی آموزشی گانیه بر کاهش میزان بار شناختی بیرونی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تأثیر معنی‌داری دارد. همچنین یافته‌ها معنی‌داری افزایش میزان مهارت حل مسأله در گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل نشان داد (05/0P: و 1df: و 234/46F:).نتیجه‌گیری: با توجه به یافتههای پژوهش میتوان اینگونه نتیجه گرفت که بهکارگیری الگوی طراحی آموزشی گانیه در نظام آموزشی میتواند تأثیر مثبتی در دستیابی به سطوح بالای یادگیری داشته باشد و توصیه میشود که معلمان و دستاندرکاران نظام آموزشی به این امر توجه کنند. معلمان می‌توانند با توجه به اختیاراتی که در نحوه استفاده از شیوههای مختلف تدریس دارند، از نتایج این پژوهش استفاده کرده و از این روش طراحی در تهیه طرح درسهای خود بهره گرفته و آن را در مورد آموزش خود به‌کار گیرند.
