آموزش الکترونیکی
اسماعیل جعفری؛ کوروش فتحی واجارگاه؛ محبوبه عارفی؛ مرتضی رضایی زاده
چکیده
پیشینه و اهداف: با وجود این‌که از بیش از دو هزار سال قبل تاکنون، زمینه‌های یاددهی و یادگیری در مقایسه با سایر مقوله‌ها تغییرات بسیار کمی داشته، اما امروزه به کمک فن‌آوری اطلاعات تحولات سریعی داشته است. در سال‌های اخیر آموزش مجازی به‌عنوان یکی از کاربردهای مهم فن‌آوری‌های جدید اطلاعات و ارتباطات در جهان مطرح و فعالیت‌های ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: با وجود این‌که از بیش از دو هزار سال قبل تاکنون، زمینه‌های یاددهی و یادگیری در مقایسه با سایر مقوله‌ها تغییرات بسیار کمی داشته، اما امروزه به کمک فن‌آوری اطلاعات تحولات سریعی داشته است. در سال‌های اخیر آموزش مجازی به‌عنوان یکی از کاربردهای مهم فن‌آوری‌های جدید اطلاعات و ارتباطات در جهان مطرح و فعالیت‌های گسترده‌ای در این راستا آغاز گردیده است. آموزش مجازی پارادایم جدیدی را پدید آورده و امکان یادگیری در هر زمینه، برای هر فرد، در هر زمان و هر مکان فراهم نموده است. از بین اشکال مختلف آموزش مجازی در سال‌های اخیر دوره‌های آزاد برخط گسترده (MOOCs) گسترش قابل‌توجهی داشته است. هدف این مطالعه، شناسایی قوتها، ضعف‌ها، فرصتها و تهدیدهای برنامه های درسی مبتنی بر MOOCها می‌باشد.روش ها: این پژوهش، کاربردی بوده و در انجام آن از روش کیفی استفاده شده است. بر این اساس با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع کرانهای و با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر، اشباع نظری در مقوله‌ها حاصل گردید.یافته‌ها: یافته ها نشان داده است که مهمترین قوتها عبارتند از: ارتقای دسترسی به برنامه درسی و فراگیرنده محوری، امکان تحقق جامعه یادگیری، بهره مندی از سطح بالای کیفیت تدریس، کمک به افزایش پویایی در برنامه درسی. مهمترین ضعف‌ها عبارتند از امکان دور شدن از موقعیت‌های حقیقی در آموزش، امکان سازمان نیافتگی مناسب آموزش، امکان افزایش بار مالی برنامه درسی، امکان انحصاری شدن تولید برنامه درسی، امکان عدم ارزیابی مهارت‌های سطح بالای تفکر، امکان سلب آزادی مدرسان، امکان ساختارمند نبودن ارزشیابی، امکان بروز مشکلات مربوط به شناسایی دقیق فرد ارزشیابی شونده. مهمترین فرصتها عبارتند از کمک به گسترده تر نمودن عدالت آموزشی، امکان سرمایهگذاری، کمک به روزآمدبودن دانش، گسترش ارتباطات بین‌المللی در برنامه درسیآموزشعالی، بازنگری برنامه درسی دانشگاهی، تسهیل ارتقای کارایی روش های ارزشیابی، کاربردی تر نمودن آموزش‌ها. مهمترین تهدیدها عبارتنداز: اختلال در کارکرد دانشگاهی، زیر سوال رفتن رسالت مدرسان، هدفمندی کمترآموزش، کارآمدیکمتراهداف برنامه درسی، تضاد ارزشی و سطحی شدن اهداف برنامه درسی، استفاده ابزاری از MOOCها، تطابق کمتر محتوا با نیازهای مخاطبان، کمی شدن وکم توجهی به نیازهای بازار کار داخلی در فرایند ارزشیابی، احساس بدبینی و تردید نسبت به MOOCها.نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش حاضر، در نظر گرفتن شرایط زمینهای و برنامهریزی در زمینه تقویت و تدارک بهینهی آن، به‌عنوان شرایط تاثیرگذار بر تمامی مولفهها و عوامل دخیل در طراحی موکها در آموزش عالی است؛ دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی سرمایهگذاری خود را در جهت گسترش فرهنگی که خواهان کشف، اختراع، نوآوری و خلق برنامه‌های درسی مبتنی بر موکها باشد به‌منظور استقرار ساختار دانش‌محور فراهم نمایند؛ زمینه بسط برنامه‌های درسی مبتنی بر موکها در محیط‌های دانشگاهی از طریق کارهای تیمی جلسات پرسش و پاسخ بین دانشجویان و اساتید، بحث‌های گروهی و تشکیل کارگاه‌های آموزشی و سمینارها با همکاری سایر سازمآن‌ها و مراکز آموزش عالی گسترش یابد.
