محیط یادگیری
حمیدرضا عظمتی؛ بهرام صالح صدق پور؛ محمدصادق طاهرطلوع دل؛ زهرا صدوقی
چکیده
پیشینه و اهداف: هدف غایی در تعلیم و تربیت، رشد و بالندگی متعلمین است. توجه به معماری محیط آموزشی که متناسب با اهداف عالیه نظام آموزشی باشد دغدغه معماران این حوزه است. در این پژوهش با اتکاء به نظر اندیشمندان اسلامی در حوزه علوم قرآنی، آموزه های برگرفته شده از قرآن کریم و مؤلفه‌ها یا متغیرهای بسترساز عامل کمال آفرینی استخراج گردید. این ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: هدف غایی در تعلیم و تربیت، رشد و بالندگی متعلمین است. توجه به معماری محیط آموزشی که متناسب با اهداف عالیه نظام آموزشی باشد دغدغه معماران این حوزه است. در این پژوهش با اتکاء به نظر اندیشمندان اسلامی در حوزه علوم قرآنی، آموزه های برگرفته شده از قرآن کریم و مؤلفه‌ها یا متغیرهای بسترساز عامل کمال آفرینی استخراج گردید. این مؤلفه ها درون‌مایه اصلی معیارهای طراحی و کیفیت بخشی مدارس و مکان‌های آموزشی برای تحقق بهره مندی معماران در طراحی کارامد در سه حوزه معنا، عملکرد و کالبد پیشنهاد گردید.روش‌ها: این پژوهش از جمله تحقیقات بنیادی اثرگذار محسوب میگردد، از نظر ماهیت در مجموعه پژوهش های کمی- کیفی قرار می گیرد. روش تحقیق ابتدا پیمایشی (زمینه یابی) می باشد، سپس روایی پرسشنامه های محقق ساخت ارزیابی و پایایی متغیرها از طریق آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 0.764محاسبه و تایید گشته است. همچنین به کمک نرم افزار spss19 تحلیل عامل Q (استخراج دیدگاه های متخصصین) و تحلیل عاملR (استخراج علایق کاربران) صورت گرفت. جامعه آماری متخصصین شامل 25 نفر از اساتید متخصص و خبره در رشته های علمی معارف اسلامی، علوم تربیتی و معماری می باشند. 40 نفر از دختران دانش آموز سال سوم هنرستان های شهر تهران به عنوان حجم نمونه غیر تصادفی از کاربران محیط، در مرحله دوم انتخاب و پرسش نامه های مصور حاصل از دیدگاه های متخصصین تنظیم و تحلیل گردید.یافته‌ها: پس از 990 دقیقه مصاحبه حضوری با اساتید خبره از دانشگاه های شهید رجایی، تهران، علم وصنعت و دانشگاه امام خمینی قزوین، کد گذاری دو مرحله ای و استخراج مقولات مؤثر در تحقیق، با هدف تنظیم پرسش نامه محقق ساخته با تبیین 40 گویه متناسب با آن گزارهها تنظیم گردید. نتایج تحلیل عاملی پرسشنامه، شامل بر سه عامل: 1- ویژگیهای کالبدی بناهای آموزشی به‌عنوان عامل تعالی معنوی انسانی، 2- درون‌گرایی یا عامل تأمین فضای خودشناسی و خودسازی انسان، 3- برونگرایی، به عنوان عوامل تنظیم شرایط محیطی و عرصه بندی طبیعی بسترهای تحقق کمال انسانی از نظر متخصصین میباشند. همچنین پرسشنامه مصور کاربران در 9 حوزه مختلف فضای آموزشی با 3 درجه کیفی پیشنهادی، در بین کاربران توزیع شد.نتیجه‌گیری: در حوزه معنا و باهدف رشد معنوی دانش آموزان، نیازهای مطرح‌شده آنها شامل: "ایجاد آرامش و امنیت، حس رضایتمندی، افزایش قدرت تفکر، پرورش خلاقیت و افزایش مسئولیت‌پذیری" است. در حوزه عملکرد "مکان های فردی شده، رعایت سلسله مراتب، انعطاف پذیری، تعاملات اجتماعی، فضاهای چند عملکردی و پرورش قوای حسی" مورد انتظار است. در حوزه کالبد "رعایت تنوع، توجه به جزئیات، مقیاس پذیری، زیبایی و ارتباط با طبیعت" می بایست در طراحی مدرسه و محوطه در اولویت قرار گیرند. لذا بر اساس متغیرهای کشف شده در این پژوهش، مدل همبستگی عوامل بسترساز تعالی معنوی دانش آموزان در طراحی مدرسه، از طریق موارد زیر مشخص میگردد: 1- طراحی کالبد با ویژگی های عامل رشد، 2- حیطه‌های خودشناسی و خودسازی انسان، 3- طبیعت و محیط. بنابراین، با توجه به نقش و اهمیت کالبد و به‌ویژه خصوصیات محیط مدرسه در رشد و پرورش استعدادهای دانش آموزان، طراحی مطلوب محیط‌های آموزشی با هدف ایجاد بستری مناسب جهت رشد معنوی آنان مؤثر است.
روانشناسی فناوری آموزش
بهرام صالح صدق پور؛ محمدصادق طاهرطلوع دل؛ سیده اشرف سادات
چکیده
پیشینه و اهداف: شادی بالاترین سطح عاطفهی مثبت است. شادی از نظر عصبشناختی به‌وسیله‌ی کاهش سریع سرعت شلیک عصبی فعال میشود. رهایی از درد جسمی، رهایی از نگرانیها، حل کردن مسئله‌ای دشوار، و پیروز شدن در رقابتی اضطراب‌انگیز نمونهی الگوی کاهش برانگیختگی عصبشناختی شادی است. گریز از عوامل استرس‌زا و دوری از مواجهه با تغییرات ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: شادی بالاترین سطح عاطفهی مثبت است. شادی از نظر عصبشناختی به‌وسیله‌ی کاهش سریع سرعت شلیک عصبی فعال میشود. رهایی از درد جسمی، رهایی از نگرانیها، حل کردن مسئله‌ای دشوار، و پیروز شدن در رقابتی اضطراب‌انگیز نمونهی الگوی کاهش برانگیختگی عصبشناختی شادی است. گریز از عوامل استرس‌زا و دوری از مواجهه با تغییرات شتابنده امکان‌پذیر نیست. در چنین وضعی افرادی میتوانند خود را برای مقابله مؤثر با موقعیت پراسترس زندگی آماده کنند که امکان بهزیستی، سلامت روانی و جسمانی را از پیش فراهم نموده باشند. بنابراین شناخت عواملی که منجر به بهزیستی و سلامت روانی افراد میگردد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجایی‌که هدف اصلی بهزیستی روانی کمک به همه افراد در رسیدن به زندگی کامل‌تر، شادتر و پیشگیری از بروز اختلالات خلقی، عاطفی و رفتاری است، پیشگیری از بروز بیماری‌های روانی به‌منظور ایجاد جامعه سالم از وظایف اصلی نظام‌های آموزشی است. شادی و شادکامی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار در طول زندگی آدمی است. شادی به نوعی معنای زندگی یا از معنا دهندگان آن است. تأثیر شادکامی در رضایت از زندگی موضوعی قابل توجه است. هدف از پژوهش حاضر، بازساخت، اعتباریابی، پایاسازی و هنجاریابی مقیاس سنجش شادکامی آکسفورد(OHI) آرگایل، مارتین و کراسلند است. این مقیاس شامل 29 گویه در قالب پنج حیطهی رضایت از زندگی، عزت نفس، بهزیستی، رضایت خاطر و خلق مثبت بوده است که در اختیار مشارکتکنندگان قرار گرفت.روش‌ها: روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی و از نوع تحلیل عاملی R میباشد. جامعه آماری پژوهش200 نفر از دانشجویان معماری در چهار دانشگاه تهران هستند که به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند.یافته‌ها: پژوهش حاکی از آن است که در مقیاس آرگایل در زمینه شادکامی آکسفورد، پنج حیطهی عزت نفس، رضایت از زندگی، رضایت خاطر، بهزیستی و خلق مثبت مطرح هستند. در حالی که در این پژوهش، عاملهای امیدواری، رضایت از زندگی، بهزیستی، خلق مثبت و احساس زیباییشناختی تأیید شدهاند. این دو عامل متفاوت، "احساس زیباییشناختی" مختص رشته معماری و دیگری "امیدواری" مختص ایران میباشند.نتیجه‌گیری: در آخر با بررسی تطبیقی نتایج تحقیق پرسشنامه شادکامی آکسفورد در سالهای 1999 و 2007 نسبت به تحقیق حاضر در سال 2019 میزان مطابقت 95% و 96% به دست آمده است.
آموزش فنی حرفه ای
محمدصادق طاهرطلوع دل؛ سیده اشرف سادات؛ راضیه علی دهی راوندی
چکیده
پیشینه و اهداف: آموزشهای فنیحرفهای، نقش مهمی را در توسعه اشتغال مولد، بهبود فضای کسب و کار، استفادهی بهینه از فرصتها و افزایش کارایی در اقتصاد جامعه بر عهده دارد. لذا افراد پس از به دست آوردن دانش و مهارتهای تخصصی در زمینههای مختلف میتوانند در شغلهای مناسب به فعالیت بپردازند و به عنوان کارآفرین پاسخگوی نیاز ...
بیشتر
پیشینه و اهداف: آموزشهای فنیحرفهای، نقش مهمی را در توسعه اشتغال مولد، بهبود فضای کسب و کار، استفادهی بهینه از فرصتها و افزایش کارایی در اقتصاد جامعه بر عهده دارد. لذا افراد پس از به دست آوردن دانش و مهارتهای تخصصی در زمینههای مختلف میتوانند در شغلهای مناسب به فعالیت بپردازند و به عنوان کارآفرین پاسخگوی نیاز اصلی کشور در الویت گسترش آموزشها و مهارتهای فنیحرفهای باشند. یکی از مهمترین بخشهای نظام آموزشی هر کشور، برنامه نظام آموزش فنیحرفهای است. توجه به آن از جمله خط مشیهای اساسی کشورها برای تربیت نیروی انسانی کارآمد در سطح پیش از دانشگاه به شمار میآید. از سوی دیگر نیز نقش و اهمیت بهسزای آموزش فنیحرفهای در تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی و فردی از تیررس پژوهشها دور نمانده است. از دیرباز ارزیابی وضعیت عملکرد سازمانهای متصدی امر تربیت کارورزان و متخصصین کارآمد و ماهر در حوزه فنیحرفهای کشور، نشاندهنده ضرورت پرداختن به این امر به عنوان نیاز اصلی جامعه درحال توسعه ایران بوده است. لذا با بررسی وضعیت ضرورتهای ایجابی جامعه فنیحرفهای کشور در تامین نیروی انسانی کارآمد، به موضوع آسیبشناسی وضع موجود، پرداخته شده است. با در نظر گرفتن عوامل همراستا با اهداف راهبردی و تعاملات بین المللی (همچون نهادهای آیسسکو و یونیوک در سازمان ملل)، تدوین طرح مداخله برای بهبود شرایط حاضر الزامی میگردد.روش ها: روش پژوهش مقاله حاضر با بررسی توانمندی سازمانهای فعال آموزش فنیحرفهای در ایران و جمعآوری مستندات مربوط به اهداف و فعالیتهای سازمانهای سیاستگذار و مجری؛ تبیین میزان توجهات و حساسیتهای تخصصی تحقیق شده طی سالیان اخیر انجام پذیرفته است. جامعه آماری شامل تحقیقات انجام شده تاکنون و ابزار تحقیق تحلیل روند تحولات آموزش فنیحرفهای است.یافته‌ها: دستاورد تحقیق نیز، راهکار مناسب بهبود روند آموزش فنیحرفهای ایران میباشد. از مهمترین عوامل کارآمدسازی در این پژوهش؛ توجه به وضعیت جذب و اشتغال به میزان 21%، لزوم تحول نظام آموزشی به میزان 13% و فرآیند یاددهی- یادگیری به میزان 8.5% در کنار دیگر عوامل مشاهده شدهاند.نتیجه‌گیری: بررسی روند تحقیقات مربوط به آموزشهای فنیحرفهای در طی سالهای 1388 تا 1396 در سالیان اخیر نشان میدهد که اولویتهای تحقیق براساس شرایط روز جامعه فنیحرفهای به ترتیب عبارت از: ارائه راهکار، عوامل دروندادی و بروندادی، مطالعات تطبیقی، لزوم بازبینی و تحول الگوگیری با اهداف جهانی، بررسی وضعیت اشتغال و جذب هنرجویان، ویژگیهای شخصیتی هنرجویان، ارائه مدل استاندارد ارزیابی عملکرد، محیط آموزشی، بررسی کتب فنیحرفهای، عوامل ایجاد گرایش دانش آموزان، متغیرهای درونی اثرگذار بر عملکرد، بررسی عدم گرایش دانشآموزان به آموزش فنیحرفهای و نهایتاً موانع توسعه آموزش فنیحرفهای به طور مشخص تاثیرگذار آموزش فنیحرفهای در توسعه پایدار نظام فنیحرفهای کشور میباشد.
محیط های یادگیری مبتنی بر فناوری
محمدصادق طاهر طلوع دل؛ زینت امینی فر
چکیده
ویژگیهای کالبدی مدارس ازجمله مباحث مهم در ارتقای کیفیت آموزش و یادگیری است. شرایط نامناسب محیط مدارس و عدم هماهنگی بنا با محیط اطراف لزوم توجه به مسائل آسایش محیطی را دوچندان مینماید. پژوهش حاضر با هدف بازشناسانی معیارهای آسایش محیطی و ارائه راهکارهایی برای ارتقای کیفی کالبد مدارس مبتنی بر بهبود یادگیری دانشآموزان، انجام ...
بیشتر
ویژگیهای کالبدی مدارس ازجمله مباحث مهم در ارتقای کیفیت آموزش و یادگیری است. شرایط نامناسب محیط مدارس و عدم هماهنگی بنا با محیط اطراف لزوم توجه به مسائل آسایش محیطی را دوچندان مینماید. پژوهش حاضر با هدف بازشناسانی معیارهای آسایش محیطی و ارائه راهکارهایی برای ارتقای کیفی کالبد مدارس مبتنی بر بهبود یادگیری دانشآموزان، انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی است و جامعة آماری مورد بررسی دو گروه میباشند. گروه اول متخصصان رشته‌های معماری و روانشناسی دانشگاه‌های تهران و گروه دوم دبیران و هنرآموزان مشغول به فعالیت در سال تحصیلی 1394-1393 در شهرستان زاهدان هستند. گروه متخصصان مورد مصاحبه قرارگرفته، طبق روش دلفی1 12 نفر بودهاند و حجم نمونه گروه دوم 310 نفر به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحله‌ای تعیین‌شده است. استخراج متغیرهای تأثیرگذار با استفاده از پیشینة تحقیق و مصاحبه با متخصصان صورت گرفته است. در مرحلة دوم پرسشنامهای بر پایة متغیرهای به‌دست‌آمده تهیه شده و از آن برای سنجش دیدگاه دبیران استفاده گردید. آنچه از تحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه به دست آمد بیانگر این مطلب است که از میان عوامل تأمین‌کنندة آسایش محیطی، به ترتیب اهمیت پنج عامل شامل: استفاده از نور طبیعی، تعبیة پنجرة مناسب، کنترل دما، توجه به کیفیت هوا و کاهش آلودگیهای صوتی از مهمترین عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت یادگیری در فضاهای آموزشی هستند. در تحقیقات پیشین اغلب به‌صورت کیفی به تأثیر نور، دما، تهویه و صوت پرداخته شده است. در برخی موارد نیز تأثیر یکی از عوامل بر یادگیری مورد بررسی قرار گرفته است و معیار سنجش نمرات دانشآموزان یا دیدگاه آنها بوده است؛ اما در این پژوهش تأثیر پنج عامل محیطی بر یادگیری به‌صورت کمّی و در قالب متغیر کلی آسایش محیطی مدارس بررسی شده است. در پایان توجه به هرکدام از مؤلفه‌های مؤثر در قالب راهکارهای معماری فضاهای آموزشی در راستای ارتقای یادگیری کاربران ارائه شده است.
